در انتظار رأی دادگاه لاهه در پرونده ترور رفیق حریری

بیش از ۱۵ سال بعد از ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر اسبق لبنان با انفجار یک کامیون حامل مواد منفجره در بیروت، دادگاه بین‌المللی در لاهه سه‌شنبه ۱۸ اوت/ ۲۸ مرداد رأی خود درباره متهمان وابسته به حزب‌الله لبنان را صادر می‌کند. سعد حریری، فرزند رفیق حریری و نخست‌وزیر سابق لبنان اعلام کرد که عدالت باید فارغ از هزینه‌های آن اجرا شود. حزب‌الله لبنان نسبت به استفاده سیاسی از رأی دادگاه هشدار داد.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس رأی دادگاه بین‌المللی بررسی ترور رفیق حریری، دو هفته بعد از فاجعه انفجار بندر بیروت که شاهرگ اقتصادی لبنان را از بین برد صادر می‌شود. هنگام انفحار بندر بیروت گمانه‌زنی‌هایی صورت گرفته بود مبنی بر آنکه انفجار به رأی دادگاه بین‌المللی مرتبط است. اما به زودی معلوم شد که انفجار بندر بیروت در اثر گسترش حریق به انبار آلومینیوم نیترات رخ داد و به رأی دادگاه بین‌المللی ربط نداشت.

دادگاه بین‌المللی بررسی ترور رفیق حریری بر اساس قطعنامه سازمان ملل در سال ۲۰۰۷ تشکیل شد. در آن زمان در اثر اختلاف سیاسی و مذهبی دستگاه قضایی لبنان از بررسی پرونده این قتل ناتوان بود. بررسی این پرونده در دادگاه بین‌المللی تاکنون بیش از یک میلیارد دلار هزینه داشته که بر اساس قطعنامه سازمان ملل ۴۹ درصد آن به عهده لبنان است.

علاوه بر حسین حسن عنیسی (با نام‌های مستعار حسن حبیب مهری و حسن عیسی)، مصطفی امین بدرالدین، سلیم جمیل عیاش (معروف به ابوسلیم) و همچنین اسد حسن صبرا به مشارکت در ترور رفیق حریری متهم‌اند. در صورت اثبات اتهام آن‌ها، انتطار می‌رود که دادگاه بین‌المللی متهمان را به حبس ابد محکوم کند. این متهمان آزاد هستند و حزب‌الله اعلام کرده که هرگز آن‌ها را به دادگاه بین‌المللی مسترد نمی‌کند.

مصطفی امین بدرالدین، معروف به «الیاس صعب»، از فرماندهان ارشد حزب‌الله لبنان بود که در ۱۳ مه ۲۰۱۶ در اثر انفجاری در نزدیکی فرودگاه نظامی دمشق کشته شد. او که گفته می‌شود «مغز عملیات» بوده، برادر همسر عماد مغنیه و از فرماند‌هان نظامی ارشد حزب‌الله بود.  

کیفرخواست دادستان دادگاه بین‌المللی بر اساس رهگیری خطوط تلفن همراه متهمان تنظیم شده است. ظاهراً متهمان یاد شده به مدت چندین هفته تحرکات رفیق حریری در بیروت را زیر نظر داشتند. ۲۹۷ نفر نیز به عنوان شاهد در این دادگاه شهادت داده‌اند.

بازتاب‌ها در لبنان

پارلمان لبنان دادگاه بین‌المللی کیفری را به رسمیت نمی‌شناسد. آسوشیتدپرس به نقل از یکی از مشاوران لبنانی دادگاه بین‌المللی می‌نویسد که گروهی از لبنانی‌ها گمان می‌برند دادگاه بین‌المللی سرانجام می‌تواند با اثبات اتهامات متهمان از پرونده ترور رفیق‌ حریری رمزگشایی کند. گروهی دیگر اما برگزاری این دادگاه را به عنوان یک دسیسه علیه حزب‌الله لبنان درک می‌کنند.

سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان هفته گذشته طی سخنانی بر بی‌گناهی متهمان تأکید کرد.

حسن نصرالله گفت: «در نظر ما این دادگاه هرگز برگزار نشده است.»

 نصرالله در ادامه این سخنان نسبت به استفاده سیاسی از رأی دادگاه بین‌المللی علیه حزب‌الله لبنان هشدار داد.

سعد حریری، نخست‌وزیر پیشین و فرزند رفیق حریری اعلام کرده است که بعد از صدور رأی دادگاه بین‌المللی بیانیه‌ای صادر می‌کند. حریری گفت عدالت فارغ از هزینه‌های آن باید اجرا شود.

در ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ رفیق حریری، نخست‌وزیر لبنان به همراه ۲۱ نفر دیگر در انفجاری در بیروت پایتخت لبنان کشته شدند. مواد منفجره معادل حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم تی‌ان‌تی (TNT) هنگام رانندگی خودروی حامل او در نزدیکی هتل سنت جورج بیروت منفجر شد. در میان کشته شدگان تعدادی از محافظان حریری و باسل فلیحان وزیر پیشین اقتصاد نیز بودند.

دمشق در مظان اتهام قرار گرفت و ارتش سوریه ناگزیر شد خاک لبنان را ترک کند و به این ترتیب حضور نظامی سوریه در لبنان بعد از سه دهه به پایان رسید.

از سال ۲۰۰۵ به بعد برخی مقامات ارشد نظامی سوریه که در این پرونده دخیل بودند ترور شدند. طرفداران برگزاری دادگاه بین‌المللی می‌گویند حزب‌الله لبنان برای از میان برداشتن شواهد قتل این ترورها را انجام داده است.

بیشتر بخوانید: