کرونا در زندان‌ها: محرومیت زندانیان از شوینده، ماسک و دستکش
مسئولان قوه قضاییه همچنان درباره موارد ابتلا کرونا در زندان‌ها و تعداد زندانیان بیمار و افرادی که در بیمارستان بستری شده یا فوت کرده‌اند، پنهان‌کاری می‌کنند.
عکس از خبرگزاری میزان
بنیاد عبدالرحمن برومند گزارشی از وضعیت شیوع کرونا در زندان‌ها منتشر کرده که بر اساس آن بسیاری از زندانیان در سراسر کشور از دسترسی به مواد شوینده، تجهیزات پیشگیری همچون ماسک و دستکش و همچنین استفاده از راهکارهای مؤثر برای حفاظت از خود در برابر ویروس کرونا محروم مانده‌اند.
انتشار این گزارش در حالی‌ست که مقام‌های جمهوری اسلامی پس از گذشت شش ماه از تأیید رسمی همه‌گیری ویروس کرونا در کشور، همچنان در مورد موارد ابتلا به این ویروس در زندان‌ها و تعداد زندانیان بیمار و افرادی که در بیمارستان بستری شده یا فوت کرده‌اند، پنهان‌کاری می‌کنند.
در بخشی از این گزارش که در مصاحبه با دست‌کم ۱۰ زندانی فعلی، زندانی اخیراً آزاد شده یا زندانی سابق، هفت وکیل دادگستری و چند فرد دیگر از جمله رئیس یک بیمارستان، یک شیمی‌دان، و نیز افراد عادی، با محفوظ نگه داشتن هویت آنان، در بازه زمانی خرداد تا مرداد امسال تهیه شده، آمده است:
«به غیر از چند مورد پراکنده و خارج از معمول، مسئولان زندان‌ها از ضدعفونی کردن محیط زندان دست کشیده‌اند. تأمین تغذیه رایگان و وسائل بهداشتی یا به بالاترین میزان ممکن رسیده و بیش از آن دیگر امکان‌پذیر نیست یا کلاً قطع شده و در نتیجه، ده‌ها هزار زندانی که استطاعت مالی برای تهیه محصولات عرضه شده با قیمت‌های گزاف در فروشگاه‌های زندان‌ها را ندارند، در وضعیتی آسیب‌پذیر قرار گرفته‌اند.»
بنیاد برومند اما در گزارش خود به بررسی امکانات و شرایط تعدادی از زندان‌های ایران پرداخته و تأکید کرده که به شهادت زندانیان و بیانیه‌های رسمی، نه تنها «اراده‌ای مبنی بر تست‌گیری کرونا در زندان‌ها وجود ندارد» بلکه علی‌رغم ناچیز بودن مراقبت‌های پزشکی، بودجه محدودی برای تضمین بهداشت مناسب در زندان‌های پر‌جمعیت، در دسترس است که به هیچ وجه با معیارهای بین المللی تامین سلامتی، مطابقت نمی‌کند.
زندان زنجان، قصور مسئولان در جداسازی مبتلایان به کرونا از دیگران
بنیاد عبدالرحمن برومند در بخشی از گزارش خود درباره زندان زنجان به ویژه بند زنان در این زندان که نرگس محمدی، فعال حقوق بشر در آنجا در حبس به‌سر می‌برد، نوشته:
«قصور مسئولان زندان در جداسازی یک زندانی مبتلا به بیماری کووید-۱۹، کلیه جمعیت بند زنان را در معرض خطر ویروس کرونا قرار داده است.»
نرگس محمدی، پیش‌تر و در اواسط تیر ماه امسال، در نامه‌ای از قرنطینه خود و ۱۱ زندانی دیگر «با علائم کرونا» خبر داده و از وزیر بهداشت خواسته بود «نماینده‌ای برای رسیدگی به وضعیت زندان زنان زنجان» اعزام کند.
این زندانی سیاسی که از اردیبهشت سال ۱۳۹۴ با شکایت وزارت اطلاعات بازداشت شده و از آن زمان با وجود ابتلا به چند بیماری در زندان اوین و زندان زنجان، بدون رعایت اصل تفکیک جرایم و بدون دسترسی به خدمات پزشکی نگهداری می‌شود، در نامه خود نوشته بود:
«تیر ماه زندانیان زن زنجان که ۱۸ نفر هستیم تفکیک شدیم. شش نفر که علائم کرونا نداشتند به بیرون بند منتقل شده و ما ۱۲ نفر که تقریبا از ۱۱ روز پیش علائم کرونا در ما نمایان بود، در داخل بند قرنطینه شدیم.»
- در همین زمینه: اعتراض جمعی به قوه قضاییه با کارزار «نه به شکنجه با کرونا»
بنیاد برومند اما در گزارش خود نوشته است:
«یادداشت‌های به بیرون درز کرده نرگس محمدی باعث شد چند تن از گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد بیانیه‌ای صادر و طی آن خواستار آزادی [نرگس محمدی] و کلیه زندانیانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، بشوند. اما سه هفته پس از انتشار درخواست محمدی، هنوز هیچ گونه اطلاعاتی در خصوص برنامه وزارت بهداشت مبنی بر بازرسی از وضعیت بهداشتی زندان زنجان منتشر نشده است.»
زندان وکیل آباد مشهد، روند بی تأثیر قرنطینه
زندان مرکزی مشهد (وکیل آباد)، همواره به عنوان یکی از پر ازدحام‌ترین زندان‌های ایران شناخته می‌شود. در گزارش بنیاد برومند با اشاره به روند بی‌تأثیر قرنطینه به دلیل شمار بالای محبوسین در این زندان آمده:
«در زندان مرکزی مشهد که گزارش می‌شود مبتلایان به کرونا در آن زیادند، بند قرنطینه از آغاز پاندمی متشکل از پنج سالن مختلف است که هر یک کاربرد از قبل تعیین شده مشخصی دارند. سالن‌های دو، سه و پنج، ویژه نگهداری زندانیانی است که به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند یا مشکوک به ابتلا به آن هستند. سالن چهار قرنطینه به زندانیان بهبود یافته از بیماری کرونا اختصاص داده شده که پس از چند روز به بندهای خود بازگردانده می‌شوند.»
در ادامه این گزارش آمده است:
«سالن یک، سوله دو طبقه‌ای است با هشت اتاق و ۷۰۰ تختخواب که زندانیان پیش از ورود به جمعیت زندان به مدت ۲۱ روز در آن نگهداری می‌شوند. به لحاظ کمبود جا در این بند، تا هزار و ۵۰۰ تن از زندانیان بر روی زمین می‌خوابند و گاه مجبورند مشترکا از یک تختخواب استفاده کنند.»
بر اساس این گزارش، زندانیان تازه‌وارد در طی ۲۱ روز اول فضا را با زندانیانی تقسیم می‌کنند که به بیمارستان اعزام شده و در بازگشت به زندان به مدت دو تا سه هفته در همین سالن یک نگهداری می‌شوند. بدین ترتیب، نگهداری زندانیان تازه‌وارد در کنار زندانیانی که چندین روز از قرنطینه آنان می‌گذرد و در شرُف انتقال به بندهای دیگر هستند، کل روند قرنطینه را عملا «بی‌تأثیر» می‌سازد.
همچنین مسئولان زندان وکیل آباد، بند پنج در بخش زنان در این زندان را به زندانیان مشکوک یا مبتلای قطعی به بیماری کرونا اختصاص داده و به دلیل کمبود فضا، زندانیان سیاسی محبوس در این بند، به بند سه که ویژه نگهداری کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال است، منتقل شده‌اند.
بنیاد برومند درباره وضعیت دسترسی زندانیان محبوس در زندان مرکزی مشهد، نوشته:
«مسئولان زندان از آغاز شیوع ویروس کرونا مواد ضدعفونی کننده و ماسک در اختیار زندانیان قرار نداده‌اند. زندانیان هفته‌ای دو بار با استفاده از یک اسپری که مسئولان در اختیار آنها قرار می‌دهند، بندها را ضدعفونی می‌کنند. زندانیان می‌توانند ماسک خریداری کنند اما این ماسک‌ها در محیط غیر‌بهداشتی زندان ساخته شده است.»
ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ (زندان فشافویه یا زندان حسن‌آباد، فشافویه تهران)
اطلاعات منتشر شده درباره وضعیت شیوع کرونا در زندان فشافویه حاکی از آن است که دست‌کم تا اواخر تیر ماه در تیپ یک این زندان، ۵۲ زندانی به ویروس مبتلا شده بودند و یک زندانی در سالن چهار تیپ پنج خون بالا آورده.
طبق اطلاعات به دست آمده از سوی بنیاد برومند، تا اواسط خرداد ماه امسال تعداد زندانیان تیپ یک (که سیستم هواگیری و تهویه آن وضعیت بدی دارد) به بیش از ۶۰۰ نفر رسیده که سه برابر بیش از ظرفیت آن است.
همچنین در این زندان به دلیل ازدحام بالای جمعیت زندانیان امکان فاصله‌گذاری اجتماعی برای پیشگیری از ابتلای به کرونا وجود ندارد:
«چنین ازدحامی، فاصله‌گذاری اجتماعی را برای تمامی کسانی که در تیپ پنج زندانی هستند، غیرممکن می‌سازد. ملزومات بهداشتی افزایش نیافته و جوابگوی محیط پر‌خطر و شیوع پرشتاب ویروس کرونا نیست.»
زندانیان محبوس در زندان فشافویه در مورد وضعیت رسیدگی‌های بهداشتی در این زندان، شهادت داده‌اند که تنها یک بار، یک ماشین سمپاش همراه با یک کارشناس وزارت بهداشت برای ضدعفونی کردن محیط این به زندان رفته است.
همچنین در اواسط فروردین، داوطلبانی از هلال احمر، یکی از بندهای تیپ پنج را تمیز کرده‌اند و از آن به بعد، مسئولان زندان حتی یک بار هم بند را ضدعفونی نکرده‌اند:
«حفاظت زندانیان در مقابل ویروس کرونا عملاً بستگی به این دارد که خودشان توانایی مالی خرید مواد شوینده و ضدعفونی کننده لازم برای پیشگیری از ابتلا به بیماری را دارند یا خیر. ماسک، تنها برای کسانی که استطاعت خرید آن را از فروشگاه‌های زندان دارند، موجود است.»
بر پایه اعلام یکی از زندانیان، آب گرم به مقدار محدودی موجود است و به طور کلی کمبود آب باعث شده نظافت در دوران ویروس کرونا در زندان تهران بزرگ با چالش‌های فراوانی روبه‌رو شود، مخصوصا در بندهایی که زندانیان از منابع مالی کمتری برای حفاظت از خود برخوردارند:
«زندانیان معمولاً چهار تا شش ساعت در روز به حمام دسترسی دارند و آب گرم فقط بعد از نیمه شب موجود است اما به دلیل کمبودهای اخیر آب، برخی از زندانیان که جزء طبقات ضعیف محسوب می‌شوند، ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها منتظر بمانند تا بتوانند دوش بگیرند.»
بنیاد عبدالرحمن برومند همچنین گزارش‌های مشابهی درباره زندان‌های شهرهای دیگر از جمله زندان سنندج، زندان ارومیه و زندان تایباد دریافت و در گزارش خود منتشر کرده است.
منابع حقوق بشری پیش از این بی‌اعتنایی مسئولان را دلیل در خطر قرار گرفتن جان زندانیان به دلیل کمبود امکانات درمانی و بهداشتی در زندان در ماه‌های پس از شیوع کرونا عنوان کرده بودند.
سازمان عفو بین‌الملل جمعه ۱۰ مرداد/ ۳۱ ژوییه، با انتشار یک بیانیه مطبوعاتی خبر داد که بر اساس «نامه‌های رسمی درز کرده» چند مقام ارشد در سازمان زندان‌ها، دولت ایران درخواست‌های مکرر این مقام‌ها برای تأمین امکانات مورد نیاز به منظور مهار شیوع ویروس کرونا و درمان زندانیان مبتلا شده را نادیده گرفته است.
بر اساس بیانیه این سازمان، دست‌کم چهار نامه در خصوص وضعیت نامطلوب بهداشتی و درمانی از طرف مقامات سازمان زندان‌ها که زیر نظر قوه قضاییه فعالیت می‌کند به وزارت بهداشت نوشته شده که این وزارت‌خانه با بی‌توجهی، همه این نامه‌ها را بی پاسخ گذاشته است.
در زندان‌های ایران به دلیل ازدحام بالای جمعیت زندانیان امکان فاصله‌گذاری اجتماعی برای پیشگیری از ابتلای به کرونا وجود ندارد. همچنین عدم اتخاذ تمهیدات بهداشتی و پیشگیرانه از سوی مقامات قضایی ایران در زندان‌ها سبب شده تا شیوع ویروس کرونا در زندان‌ها به بحرانی غیر قابل کنترل تبدیل شود.
- در همین زمینه
نظرها
Pouya *
مداح و مسئول حسینیه بهبهان که هنگام برگزاری مراسم عزاداری محرم از کشته‌شدگان آبان 98 نام برده بودند، دستگیر شدند!!. دوشنبه 31 اوت 2020، «علیرضا حبیبی‌فر» مداح و «محمدحسین صفرپور» مسئول حسینیه منطقه اسلام‌آباد سنگبری بهبهان توسط نیروهای امنیتی دستگیر شدند. علت این بازداشت، نام بردن از کشته‌شدگان اعتراضات آبان 98 عنوان شده است!!. ویدیوهای منتشر شده از مراسم عزاداری نشان می‌دهد که مداح نام فرزاد انصاری‌فر، مهرداد دشتی‌نیا و محمود دشتی‌نیا از کشته‌شدگان آبان را ضمن مداحی برای مراسم عاشورا ذکر می‌کند.