آخرین یافته‌ها درباره کرونا: از واکسن تا توصیه‌های جدید

شیوع کرونا که دسامبر سال ۲۰۱۹ از ووهان چین شروع شد و به سرعت سراسر جهان را فراگرفت اینک  وارد نهمین ماه شده است و شمار موارد تأیید شده ابتلا به ویروس جدید کرونا در جهان همچنان رو به افزایش است. روز جمعه ۲۸ شهریور / ۱۸ سپتامبر بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، تعداد رسمی مبتلایان به حدود ۳۰ میلیون نفر رسید، تا ظهر جمعه به وقت اروپای مرکزی بیش از ۹۰۰ هزار مورد مرگ تأیید شده بر اثر بیماری کووید-۱۹ گزارش شده است.

ویروس به تمامی قاره‌های جهان گسترش یافته و تنها جایی که از ویروس کرونا در امان مانده، قطب جنوب است.

قبل از هر چیز واکسن

۷,۵ میلیارد ساکن کره زمین بی‌صبرانه در انتظار شنیدن خبر کشف واکسن مؤثر و ایمنی برای کرونا هستند و همزمان دانشمندان و تیم‌های پژوهشی در سراسر جهان مشغول کار و تحقیق بر روی بیش از ۱۰۰ واکسن برای مقابله با بیماری کووید-۱۹ هستند. ۲۷ واکسن در حال حاضر مرحله ایمنی و تعیین میزان مصرف را می‌گذرانند، ۱۴ واکسن در فاز دوم هستند که مرحله‌ای فراتر از آزمایش‌های ایمنی بالینی است. ۹ واکسن نیز در فاز سوم هستند، که در حقیقت فاز آزمایشی در مقیاس بزرگ و بر روی داوطلبان متعدد است. پنج واکسن برای استفاده محدود تأیید شده‌اند ( که دو واکسن روسی و چینی در این دسته قرار می‌گیرند) و هنوز هیچ واکسنی برای استفاده تمام عیار و در مقیاس تجاری و گسترده تأییدیه نگرفته است.

واکسن پیشتاز

در مورد دو واکسن ساخت چین و روسیه پرسش‌های بسیاری مطرح است، هرچند خبرگزاری اسپوتنیک تقریباً هر روز در خبری از امضای توافق کشوری جدید برای همکاری یا آزمایش واکسن روسی می‌نویسد، برخی کارشناسان با احتیاط به آن می‌نگرند. آلمان نیز به تازگی از روسیه خواسته تا اطلاعات بیشتری در مورد واکسن در اختیار این کشور قرار دهد.

چین نیز که نقطه شروع بیماری کووید-۱۹ بود و بیماری از آنجا شروع و با سراسر جهان گسترش یافت به شدت در حال تبلیغ برای واکسن خود به ویژه در آسیا و آفریقا است.

واکسن‌ پیشتاز در غرب ( آکسفورد و آسترازنکا)  که اخیراً به دلیل مشاهده عوارض جانبی بر روی داوطلبان حین آزمایش  برای مدت کوتاهی کار خود را متوقف کرده بود، دوباره کار خود را از سر گرفت. البته انتقادها به دلیل عدم شفافیت در روند کار همچنان برجاست.

کی خاطرمان آسوده می‌شود؟

تولید واکسن کار طولانی و زمان‌بری است اما در مورد کرونا سیاستمداران و کشورها برای تسریع تولید و توزیع واکسن فشار می‌آورند. در آمریکا حتی صحبت از اواخر ماه اکتبر هم به میان آمده است.

در هر صورت اگر همین فردا هم واکسنی مؤثر به بازار بیاید، بیماری کووید -۱۹ و ویروس کرونا یک شبه از میان نخواهند رفت و این مشکل تا مدتی با ما خواهد ماند، اول آنکه روشن نیست کسانی ‌که از طریق واکسینه شدن ایمنی پیدا می‌کنند تا چه زمانی در برابر ویروس مصون باقی خواهند ماند. دوم آنکه مثل باقی ویروس‌ها، تیره‌های دیگری از ویروس کرونا وجود دارند،  نوعی از کرونا که علایم آن مانند سرماخوردگی عادی است حدود یک سال در بدن ایمنی ایجاد می‌کند، در باقی موارد ممکن است این ایمنی تا چند ماه طول بکشد.

ضمن این که به دلیل محدودیت تولید و توزیع مدتی طول می‌کشد که نوبت شما برسد مگر آنکه جزو کادر درمانی باشید که از قرار اولویت با آنهاست.

تازه‌ها

فریاد نزنید

صحبت کردن با صدای آهسته جلوی پراکنده شدن ویروس کرونا را می‌گیرد.  بر اساس یک مطالعه که در دانشگاهی در آمریکا صورت گرفته، وقتی  پای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا به میان می‌آید، کاهش ۶ دسیبل از شدت صدا همان اثری را دارد که دو برابر کردن میزان تهویه اتاق دارد. به عبارتی هر چه یواش‌تر حرف بزنید احتمال پراکنده کردن ویروس کم‌تر می‌شود.  این دانشمندان ایجاد اتاق‌های سکوت را در محیط‌های دربسته و داخلی پرخطر از جمله بیمارستان‌ها پیشنهاد کرده‌اند. این تحقیق توسط شش دانشمند در دانشگاه کالیفرنیا، دیویس صورت گرفته است.

ماه ژوئیه سازمان جهانی بهداشت دستورالعمل خود را به روز کرد و احتمال انتقال ویروس از طریق هوا را نیز به آن افزود.  در نتیجه تمرین آواز گروهی، داد زدن در ورزشگاه‌ها، رستوران و کلاس‌های ورزشی از جمله عوامل انتقال بیماری شناخته شد.

شدت مکالمه معمولی حدود ۱۰ دسیبل است، اما سر وصدای محیط رستوران‌ها حدود ۷۰ دسیبل برآورد شده است.

ورزش کنیم یا نکنیم؟

در حالی که بسیاری از کارشناسان با تأکید بر این‌که ورزش و آمادگی جسمی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و ما را برای مبارزه با ویروس کرونا آماده می‌کنند، یک مطالعه جدید توصیه می‌کند که اگر به ویروس آلوده شده‌اید بهتر است سراغ ورزش نروید.

بر اساس مطالعه‌ای که نتایج آن اخیراً در ژورنال جاما کاردیولوژی (از مجلات معتبر پزشکی  در آمریکا) منتشر شده، افرادی که به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند در معرض خطر مشکلات قلبی هستند.

پژوهشگران با آزمایش ام‌ارآی قلب بر روی ۱۰۰ بزرگسال حدود دو تا سه ماه  پس از بهبود کووید-۱۹ مشاهده کردند که در ۷۸ نفر از این بیماران سابق تغییرات ساختاری در قلب‌شان به وجود آمده است، و  در حدود ۶۰ نفر التهاب عضله قلب دیده شد که می‌تواند منجر به نامنظمی ضربان قلب، نارسایی قلبی و حتی مرگ ناگهانی شود.

هیچ یک از این بیماران مبتلا به مورد وخیم کووید-۱۹ نبودند و علایم بیماری در آنها شدید نبود و اغلب سیمپتوم‌های ضعیف یا متوسط داشتند. هیچکدام پیش از ابتلا به ویروس کرونا ناراحتی یا مشکل قلبی نداشتند. 

اما ربط تمام این‌ها با ورزش چیست؟ وارد آوردن فشار بر قلب می‌تواند التهاب قلب را وخیم‌تر کند و این چنین فشاری معمولاً هنگام ورزش کردن رخ می‌دهد.

هرچند ورزش بهترین راه برای سالم ماندن و حتی کاهش خطر سندرم دیسترس حاد تنفسی (عامل اصلی مرگ بیماران مبتلا به کووید-۱۹) است اما در مورد ورزش کردن در زمانی که به ویروس کرونا آلوده شده‌اید باید محتاط باشید و با پزشک‌تان مشورت کنید.

پزشکان و پژوهشگرانِ این تحقیق به بیماران کرونایی توصیه کرده‌اند که دستکم شش ماه ورزش سنگین نکنند و به فعالیت‌های سبک‌تر نظیر پیاده‌روی، یوگا و دوچرخه‌سواری سبک اکتفا کنند.

چاقی مفرط و کووید-۱۹

پژوهشگران در مطالعات متعدد و مستقل به این نتیجه رسیده‌اند که علایم کووید-۱۹ در افراد مبتلا به چاقی مفرط (اوبیس) می‌تواند به مراتب شدیدتر باشد. به تازگی یک پژوهش جدید که در ژورنال ای-لایف منتشر شده به بررسی تأثیر متقابل ریزاندامگان همزیست (microbiome) با کووید-۱۹ در ریه اختصاص یافته است. دانشمندان معتقدند که یافته‌هایشان می‌تواند دلیل این که چرا در افراد مبتلا به چاقی مفرط و دیابت سندرم دیسترس حاد تنفسی شدیدتر است را توضیح دهد.

دوایی برای کرونا

تا به امروز هیچ دارویی برای درمان یا پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ درست نشده است. سازمان جهانی بهداشت می‌گوید که هیچ داروی خاصی برای درمان یا پیشگیری را توصیه نمی‌کند. این سازمان همچنین می‌گوید که آنتی‌بیوتیک هم چاره کرونا نیست زیرا کرونا ویروس است و آنتی‌بیوتیک فقط با باکتری مبارزه می‌کند.

البته اگر کار بیمار به بستری شدن در بیمارستان بکشد و در صورتی که بیمار به عفونت باکتریایی نیز مبتلا شود، پزشکان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند.

در حال حاضر به موازات تلاش‌ها برای یافتن واکسن، بسیاری ازشرکت‌های دارویی و پژوهشگران بر روی یافتن دارویی برای درمان کووید-۱۹ کار می‌کنند و تعدادی از این داروها در حال آزمایش بالینی هستند. سازمان جهانی بهداشت با برخی از این شرکت‌ها در حال همکاری است.

تلاش‌های در دست انجام برای یافتن درمان

بیش از ۱۵۰ داروی مختلف در سراسر جهان در دست بررسی است. اغلب این داروها برای درمان دیگر بیماری‌ها به کار می‌روند و اکنون پژوهشگران در حال بررسی تأثیر آنها بر روی ویروس کرونا هستند.

بریتانیا پیشتاز این تلاش‌ها است و بزرگترین آزمایش بالینی با نام (ریکاوری) بر روی بیش از ۱۲ هزار بیمار داوطلب در حال انجام است.

به طور موازی چندین شرکت داروسازی دیگر هم بر روی داروهای خود در حال آزمایش هستند.

داروی کرونا کی آماده می‌شود؟

جواب کوتاه و سریع این است: شاید هیچ وقت و شاید خیلی زود. با این وجود  پژوهشگران،  شرکت‌های دارویی و دولت‌ها هیچ‌یک ناامید نخواهند شد. در حال حاضر یک درمان به نظر مؤثر می‌رسد و چند درمان دیگر هم بسیار نوید بخش هستند. باید صبور بود.

چه کنیم؟

برخی از کارشناسان هشدار داده‌اند که هنوز اول راه کرونا هستیم و این ویروس مدت‌ها با ما خواهد ماند. برخی از مناطق و کشورها (از جمله ایران) باز به وضعیت قرمز بازگشته‌اند.

توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت همچنان تغییری نکرده: «در غیاب واکسن، فاصله‌گذاری اجتماعی، پوشیدن ماسک، شستن مرتب دست، سرفه نکردن در جهت دیگران، خودداری از شرکت در مناطق و اماکن شلوغ و محدود کردن مسافرت‌ها بهترین راه برای مقابله و کنترل شیوع بیماری کرونا است.»

کلام آخر این‌که حتی ژل‌های ضدعفونی کننده هم گفته شده که شاید چندان مؤثر نباشند، چون اغلب آن‌ها برای مبارزه با باکتری ساخته شده‌اند، نه ویروس.

هنوز ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین راه پیشگیری از کووید-۱۹ همان راه قدیمی بهداشتی است: صابون زدن دست‌ها.

در همین زمینه