۱,۶ میلیون نفر از بازار کار خارج شدند

مرکز آمار ایران مدعی است نرخ بیکاری در تابستان امسال کاهش یافته است. نتایج گزارش منتشر شده اما بیانگر خروج دست‌کم یک میلیون و ۶۲۶ هزار نفر از بازار کار در مقایسه با تابستان یک سال قبل است.

در آخرین گزارش مرکز آمار از آمارگیری نرخ کار که شنبه ۱۹ مهر منتشر شد، نرخ رسمی بیکاری در تابستان۹,۵ درصد اعلام شده است که در مقایسه با مدت مشابه یک‌سال قبل (تابستان ۱۳۹۸) یک درصد و در مقایسه با فصل گذشته سه دهم درصد کوچک‌تر است.

کاهش نرخ بیکاری اما غیرواقعی است و از خروج بخشی از جویندگان کار از بازار کار حاصل شده است. جمعیت فعال اقتصادی بالاتر از ۱۵ سال در تابستان امسال ۲۶ میلیون و ۱۸ هزار نفر اعلام شد که نسبت به دوره مشابه یک‌سال قبل یک میلیون و ۶۲۶ هزار نفر کاهش نشان می‌دهد.

جمعیت شاغلان (اشتغال کامل و ناقص) هم در مقایسه با یک‌سال قبل، یک میلیون و ۲۰۹ هزار نفر کمتر شده و از ۲۴ میلیون و ۷۵۰ هزار نفر به ۲۳ میلیون و ۵۴۱ هزار نفر تنزل یافته است. این شاخص در مقایسه با سه ماه نخست امسال اما افزایش ۵۷۹ هزار نفری را نشان می‌دهد.

افزایش ۵۷۹ هزار نفری جمعیت شاغلان در تابستان امسال اما با گزارش‌های پیشین نهادهای حکومتی که از افزایش حداقل یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفری جمعیت بیکاران از آغاز امسال حکایت داشت، همخوان نیست.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارش جداگانه‌ای از کاهش ۱ میلیون و ۵۵۴ هزار نفری شمار شاغلان در بهار امسال نسبت به مدت مشابه یک‌سال قبل خبر داده است. حدود یک سوم (۵۵۳ هزار شغل) مشاغل از دست رفته طی یک‌سال گذشته به بخش صنعت مربوط است.

اصلی‌ترین عامل در کاهش تصنعی نرخ بیکاری خروج جویندگان کار از بازار کار است. طی یک‌سال گذشته یک میلیون و ۶۲۶ هزار نفر از بازار کار خارج شده‌اند. شمار جمعیت فعال اقتصادی در تابستان سال قبل ۲۷ میلیون و ۶۴۵ هزار نفر بود که در تابستان امسال به حدود ۲۶ میلیون و ۱۹ هزار نفر رسید.

تداوم خروج زنان از بازار کار

شمار شاغلان هر دو گروه مردان و زنان در مقایسه با تابستان سال قبل کاهش یافته است. در گروه زنان اما کاهش بیشتر است. طی یک‌سال گذشته حدود ۷۵۰ هزار نفر از زنان شاغل بیکار شده‌اند. بیش از ۱۲۰ هزار نفر از زنان نیز در فاصله بهار تا تابستان امسال شغل خود را از دست داده‌اند.

با این حال مرکز آمار مدعی کاهش ۱,۷ درصدی نرخ بیکاری زنان در تابستان امسال شده و این شاخص را ۱۶,۲ درصد اعلام کرده است.

جمعیت فعال زنان در تابستان امسال ۴ میلیون و ۳۹۵ هزار نفر گزارش شد که از این تعداد سه میلیون و ۶۷۰ هزار نفر شاغل بودند و بیش از ۷۲۵ هزار نفر بیکار و در جستجوی کار. شمار زنان فعال اقتصادی، یعنی افرادی که در هفته منتهی به آمارگیری شاغل و یا در جستجوی کار بودند نسبت به یک سال قبل یک میلیون و ۱۰ هزار نفر کاهش یافت.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بهار امسال گزارش کرده بود که بخشی از جویندگان کار به دلیل دلسرد شدن از یافتن شغل از بازار کار خارج می‌شوند.

مشاغل از دست رفته

سهم بخش صنعت از اشتغال در تابستان امسال ۷ میلیون و ۷۶۸ هزار شغل، معادل ۳۳,۴ درصد مشاغل موجود اعلام شده که در مقایسه با یک‌سال قبل اگرچه به لحاظ درصد افزایش نشان می‌دهد اما از منظر عددی ۴۳ هزار ۲۱۸ هزار نفر کمتر است.

در گزارش وزارت کار که نرخ اشتغال و بیکاری در ۱۵ سال گذشته را بررسی کرده است، شمار مشاغل از دست رفته بخش صنعت بیش از ۵۰۰ هزار مورد اعلام شده است.

بیشترین میزان کاهش اشتغال اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد در بخش خدمات رخ داده است. در مقایسه با یک سال قبل شمار شاغلان این بخش بیش از ۸۷۰ هزار نفر کاهش یافته است. در فاصله بهار تا تابستان امسال هم حدود ۸۰ هزار نفر از شاغلان این بخش کاسته شده است.

براساس گزارش نهادهای حکومتی همه‌گیری کرونا بیشترین تاثیر را بر مشاغل بخش خدمات گذاشته است. مقام‌های حکومتی در ایران از ثبت‌نام بیش از ۸۰۰ هزار نفر برای دریافت بیمه بیکاری خبر داده‌اند. شمار دقیق افرادی که بیمه بیکاری به آنها پرداخت می‌شود هنوز اعلام نشده است. بیشتر شاغلان بخش خدمات با قراردادهای موقت و بدون برخورداری از پوشش بیمه اشتغال داشتند و به همین دلیل مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی‌شوند.

در بخش کشاورزی هم  شمار شاغلان ۳۴۶ هزار نفر نسبت به یک سال کمتر شد.

بیکارترین استان‌ها

چهارمحال و بختیاری، خوزستان، کرمانشاه، لرستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان که تابستان سال قبل در شمار استان‌های با نرخ بیکاری بالا بودند امسال نیز در همان شرایط قرار دارند و تنها رتبه آنها با یکدیگر جابجا شده است.

چهار محال و بختیاری با ۱۶,۳ درص جایگزین سیستان و بلوچستان شده که امسال با نرخ ۱۳,۲ درصد ششمین استان با نرخ بیکاری بالا است.