انتشار جزئيات «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات»

پنج‌ماه پیش در نخستین جلسه شورای عالی فضای مجازی سال ۹۹ با حضور سران سه قوه جمهوری اسلامی آنچه «معماری، اجزا و فهرست خدمات شبکه ملی اطلاعات» عنوان شد، به تصویب رسید. حال این طرح در پایگاه اطلاع‌رسانی قوانین و مقررات کشور منتشر شده است.

«طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» بنا بر مصوبه شورای عالی فضای مجازی در جلسه ۶۶ام این شورا در تاریخ ۲۵ شهریورماه ۹۹ برای اجرا ابلاغ شده است.

پایگاه اطلاع رسانی دولت، دوشنبه ۹ تیر / ۲۹ ژوئن خبر داده بود که در نخستین جلسه شورای عالی فضای مجازی در سال ۹۹ با حضور سران سه قوه جمهوری اسلامی، آنچه «معماری، اجزا و فهرست خدمات شبکه ملی اطلاعات» عنوان شده است، نهایی و به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است. 

بنا بر گزارش مهر، ‌این طرح پس از آنکه «به استحضار» علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی رسیده است، توسط ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد.

پیشتر عباس آسوشه، مشاور رئیس «مرکز ملی فضای مجازی» شنبه ۲۲ شهریور در یک برنامه رادیویی گفت علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی خواستار تسریع در اجرای پروژه «شبکه ملی اطلاعات» شده و از «مرکز ملی فضای مجازی» خواسته‌ که هر سه ماه یک بار گزارشی از پیشرفت این شبکه به او ارائه کند.

راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات (شما) یکی از خواسته‌های علی خامنه‌ای،‌ رهبر جمهوری اسلامی است.

در گزارش مهر از جزئیات این طرح «تحقق استقلال کشور، کاهش وابستگی و جلوگیری از دست اندازی بیگانگان در فضای مجازی، تامین نیازهای عمومی مردم و ایجاد زیست بوم متناسب با فرهنگ اسلامی ایرانی» اهداف تدوین طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات عنوان شده است.

شبکه ملی اطلاعات (شما) پروژه زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور است که یکی از مهم‌ترین پروژه‌های کلان در عرصه فضای مجازی برای جمهوری اسلامی و پروژه‌ای در راستای کنترل و تسلط هر چه بیشتر بر اینترنت و اطلاعات کاربران محسوب می‌شود.

«طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» در راستای تحقق این اهداف در ۵ ماده شامل «خط مشی‌های حاکم بر شبکه ملی اطلاعات»، «اهداف راهبردی و عملیاتی در افق ۱۴۰۴»، «معماری شبکه ملی اطلاعات»، «اجزای شبکه ملی اطلاعات» و «اقدامات کلان و نگاشت نهادی»، مصوب شده است.

در بخش «خط مشی‌های حاکم» بر این شبکه ۹ هدف مدنظر قرار گرفته است و پیاده سازی ۲۱ جزء زیرساختی و ۳۰ خدمت روی این شبکه از اهداف مربوط به ماده ۴ (اجزای شبکه ملی اطلاعات) این طرح است.

در بخش «اهداف راهبردی و عملیاتی در افق ۱۴۰۴» این سند نیز، اهداف در ۴ بخش مورد تاکید قرارگرفته است که در بخش اول به صورت جامع به «اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات» پرداخته شده و در ۳ بخش دیگر «اهداف عملیاتی مرتبط با خدمات کاربردی»، «اهداف عملیاتی محتوا» و «اهداف عملیاتی سالم سازی محتوا و امنیت خدمات» برای پیشرفت، ارتقا و کاربردی تر شدن شبکه ملی اطلاعات، تعریف شده است.

 تعرفه‌گذاری رقابتی در دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به میزان حداقل دو برابر و در دسترسی به خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات به میزان حداقل سه برابر نسبت به رقبای خارجی تا سال ۱۴۰۰، تأمین یک سیستم ‏عامل داخلی امن تلفن همراه، کسب حداقل ۲۰ درصد از سهم بازار گوشی تلفن همراه هوشمند با سیستم‏ عامل داخلی توسط تولیدکنندگان داخلی از اهداف این طرح است.

این شبکه در بخش اجزای زیرساختی شامل شبکه‌های هسته، تجمیع، دسترسی، توزیع محتوا، زیرساخت ابری دولت و شبکه‌ها اختصاصی می‌شود. در همین حال پیاده سازی مراکز تبادل ترافیک داخل، تبادل ترافیک بین‌الملل، مراکز داده عمومی و اختصاصی و قطب‌های مراکز داده به عنوان اجزای زیرساختی این شبکه دیده شده است.

وزارت ارتباطات موظف به ایجاد مرکز مدیریت یکپارچه امنیت، مرکز مدیریت یکپارچه سالم سازی و مرکز رصد و پایش شبکه ملی اطلاعات، سرورهای نام دامنه و منطقه ویژه ارتباطات و فناوری اطلاعات است.

در حوزه خدمات شبکه ملی اطلاعات نیز علاوه بر خدمات ارتباطی و میزبانی مراکز داده، خدمات نام و نشان گذاری، خدمات تبادل پیام و خدمات ابری عمومی، اختصاصی و زیرساختی قابل ارائه خواهد بود.

بنا بر این طرح شبکه ملی اطلاعات باید ایجاد مرورگر داخلی، پیام‌رسان و شبکه اجتماعی داخلی، ثبت هویت کاربران ، سیستم عامل داخلی، رایانامه (ایمیل) داخلی و جویشگر(موتور جستجوی) داخلی را عملی سازد.

پیش‌بینی شده که این طرح در دوره‌های دو ساله و در چارچوب اهداف این سند، بازنگری شود.

نکته جالب توجه دیگر در سند منتشر شده این است که در یک مورد هدف از اجرای این طرح «غیرقابل انتشار» عنوان شده و از دسترس عموم خارج گردیده است. گروهی از کارشناسان حوزه اینترنت و فضای مجازی، بهره‌برداری از این طرح را پروژه‌ای در راستای کنترل و تسلط هر چه بیشتر بر اینترنت و اطلاعات کاربران تلقی می‌کنند.

متن کامل «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» را اینجا بیابید.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی رقم بودجه‌ای که دولت در طول ۱۵ سال گذشته صرف راه‌اندازی و اجرای پروژه شبکه ملی اطلاعات (شما) کرده است را حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است.

«زمانه» سال گذشته و پس از اعتراضات آبان ۹۸، یک نظرسنجی با موضوع اینترنت ملی انجام داد که بنا بر نتایج آن اکثریت مطلق ۹۳ درصدی پاسخ‌دهندگان ساکن ایران به پرسش‌های «زمانه» از پیشرفت این شبکه و دورنمای قطع دسترسی آزاد به شبکه جهانی اینترنت ابراز نگرانی کردند. با وجود این نگرانی و تجربه‌‌هایی که وجود دارد، بیش از ۶۴ درصد آنها نمی‌دانند که در صورت قطعی دوباره اینترنت، مانند آنچه همزمان با اعتراضات آبان ۹۸ رخ داد، چه باید بکنند.

در همین زمینه: