کلوزآپ - آبان ۹۸ در معالی‌آباد شیراز: مرگ بر خامنه‌ای

«عصر جمعه خبرهای جسته و گریخته‌ای شنیدیم که در مناطقی از شیراز و تهران مردم به خیابان‌ها آمده‌اند. صبح شنبه باید برای گرفتن وام به بانک می‌رفتم. وقتی که برگشتم حدود ۹:۳۰ تا ۱۰ بود. وقتی به نزدیک خانه رسیدم ماشین‌ها خلاف جهت حرکت می‌کردند. با ماشین دور زدم و متوجه شدم مردم یکی از خیابان‌های اصلی نزدیک محل زندگی ما را بسته‌اند. کنجکاو شدم که ببینم چه شده. ماشین را در منزل پارک کردم و پیاده به سمت محل تجمع رفتم. دیدم یک سری از مردم که اکثرا جوان و میانسال بودند به آرامی ایستاده بودند و تنها شعاری که می‌دانند این بود: "بنزین گرون‌تر می‌شه، فقیر فقیرتر می‌شه." پلیس هم ایستاده بود و تشنج و درگیری هم نبود. فقط مردم یک سمت راه را بسته بودند و می‌گفتند اعتراض داریم و اجازه نمی‌دادند ماشین‌ها رد شوند.»

«شعار می‌دادند "نیروی انتظامی حمایت حمایت." حتی گروهی دسته گل خریده بودند و شاخه گل‌ها را بین پلیس تقسیم می‌کردند اما پلیس‌ها قبول نمی‌کردند. فضا فضای عادی بود. نه شعارها رادیکال بود و نه تشنجی بود. فضای خوبی بود. مردم هم مراقب بودند که شناخته نشوند و زیاد عکس و فیلم نمی‌گرفتند. یادم می‌آید یکی از زنان یک جعبه ماسک آورد و بین جمعیت تقسیم کرد. برخی از مردم ماسک زده بودند تا توسط نیروهای امنیتی شناخته نشوند.»

«بعد از اینکه یکی دو ساعت گذشت، حدود ساعت ۱۲ ظهر مردم همچنان در خیابان‌ها ایستاده بودند. سمتی که ما ایستاده بودیم خیلی آرام بود. ما در چهارراه بزرگی (پل معالی‌آباد) بودیم و سمتی که ایستاده بودیم هم اتفاق خاصی نیفتاد. در واقع اتفاق خاصی هم از سوی مردم نیفتاد اما چون جمع بزرگی بودیم یگان ویژه آمد و شروع کرد به پرتاب بی‌محابای گاز اشک‌آور به سوی همه جهت‌های چهارراه. چه جاهایی که شعار می‌دادند و چه جاهایی که شعار نمی‌دادند. مردم پراکنده شدند و از آنجا به بعد درگیری‌ها شروع شد. گروهی از معترضان که تعداد بیشتری بودند رفتند به سمت خیابان معالی‌آباد شیراز. اینجا درگیری‌ها خیلی شدید بود. 
من باید برای رفتن به سر کار از همان خیابان پیاده عبور می‌کردم چون جاده‌ها مسدود بود. پلیس مردم را با پرتاب گاز اشک‌آور به عقب می‌راند و مردم را دنبال می‌کرد. مردم هم سنگ پرتاب می‌کردند. این اتفاقات از ظهر روز شنبه افتاد ولی هرچه به عصر نزدیک شدیم خبرهایی گرفتیم که مناطق بیشتری به اعتراض پیوستند. مسیرهای دیگر مسدود شده بود. به خاطر گازهای اشک‌آور پلیس، برخی لاستیک آتش زده بودند. هر چه به شب نزدیک می‌شدیم خیابان‌ها ناآرام‌تر می‌شد و پلیس هم از گاز اشک‌آور و سلا‌ح‌های ساچمه‌ای استفاده می‌کرد. من شاهد بودم که خیلی از این ساچمه‌ها به سر و صورت و گوش مردم می‌خورد. برای خودم پیش آمد و این ساچمه‌ها به پاها و دستم اصابت کرد.
همان شنبه حدود یک و دو بعد‌از‌ظهر بود که متوجه شدیم روبه‌روی کلانتری خیابان معالی‌آباد چند تا ماشین آتش گرفته‌اند که ظاهرا معترضان به خاطر درگیری‌ها حمله کرده بودند و ما صدای تیر شنیدیم . یک نفر در فاصله ۵۰۰ متری ما تیر جنگی خورده بود و کشته شده بود. این وضعیت تعقیب و گریز و پرتاب گاز اشک‌آور و شلیک تفنگ ساچمه‌ای و جنگی  شنبه تا نیمه شب ادامه داشت. من خودم بیشتر شاهد شلیک سلاح‌های ساچمه‌ای  و کمتر سلاح‌های جنگی بودم. روز شنبه این‌طور گذشت. مردم عصر به بعد عصبانی‌تر شدند و به بانک‌ها و مراکز دولتی حمله کردند. نیمه شب مردم به خانه رفتند.»

«صبح روز یک‌شنبه ۲۶ آبان که رفتم بیرون وضعیت را رصد کنم دیدم تا صبح خیابان‌ها را مرتب کرده بودند تا همه چیز به روال عادی برگردد. چندین اتوبوس دیدم پر از نیروهای لباس شخصی، پیاده شدند با سپر و لوله‌های فلزی که به جای باتوم آورده بودند. آنجا آنها اجازه نمی‌دادند که بیش از ۳۰ ثانیه در محل به صورت انفرادی بایستی.
شاهد بودم که یک نفر ایستاده بود. لباس شخصی‌ها به او گفتند که حرکت کن و او گفت نه. بحث کوچکی میانشان درگرفت. به سرعت چند لباس شخصی به او حمله کردند و با مشت و لگد و لوله‌های فلزی کتکش زدند. یک تیر هوایی هم شلیک کردند که کسی نزدیک نشود. بعد انداختندش در یک ماشین پژو ۴۰۵ که پلاک هم نداشت و راه افتادند. همسرش هم همراهش بود و خیلی ناراحت و مضطرب شد و جیغ و داد می‌کرد. راننده این ماشین که مرد را در آن انداختند از ماشین دیگری خواست که پشت پژو حرکت کند. دیگر نتوانستم چیزی ببینم. مشخص بود که می‌خواستند رعب و وحشت ایجاد کنند و همچنین از سوی مردم تعقیب نشوند.
حتی وقتی ما داشتیم به سمت منزل برمی‌گشتیم یک‌جا حدود ۱۰ نفر ایستاده بودیم. تجمعی هم نبود. یک موتور حمله کرد با همین لوله‌های فلزی و فقط می‌زدند. می‌خواستند هر تجمعی در نطفه خفه شود. من فکر کردم که دیگر وقت مناسبی نیست و برگشتم خانه.» 

«بعد‌از‌ظهر ساعت دو و سه متوجه شدم یک جمعیت عظیم در خیابان معالی‌آباد جمع شده و سرتاسر این خیابان طولانی به دست مردم افتاده. مردم با سنگ و گلدان‌های بلوار تمام مسیرها را بسته بودند. پلیس سعی می‌کرد به سمت مردم بیاید و مردم با سنگ مقاومت می‌کردند. اتفاق‌ها مثل روز قبل بود. تخریب و شعار دادن‌ها که به مرور از شعارهای اقتصادی به سوی شعارهای لیبرال تغییر کرد. مردم در این مرحله دیگر شعارهایی این‌چنینی می‌دادند: "اصلاح‌طلب، اصول‌گرا دیگه تمومه ماجرا" و "مرگ بر خامنه‌ای، مرگ بر اصل ولایت فقیه." تعداد کمی هم می‌گفتند: "رضا شاه روحت شاد" یا "برگرد شاه برگرد شاه، برگرد شاه." اما در نهایت شعارها به فحش‌های رکیک ختم شد. شعاری که من هم با آن همراهی کردم "مرگ بر خامنه‌ای" بود.

در این فاز اعتراض تمام بانک‌ها آسیب دیدند. برخی معترضان اداره مخابرات را آتش زدند. آتش خیلی عظیمی بود. حتی یادم است که ایستگاه اتوبوس را جوان‌ها چند نفری می‌کندند و به عنوان سپر استفاده می‌کردند. باز هم همان روال تا نیمه شب اتفاق افتاد. مردم تا دو و سه نیمه شب که خودم شاهدش بودم بیرون بودند. بعد از دو روز تقریبا این شعله اعتراض در معالی‌آباد، منطقه‌ای که من زندگی می‌کردم خاموش شد. دوشنبه خیابان‌ها خالی بود.» 

«هر کس در هر محله‌ حتی محله‌های کوچک این کارها را تا حد توان انجام داده بود. اعتراضات در کل شهر چنان پراکنده بود که نیروهای امنیتی سرکوب‌گر مستأصل شده بودند و فقط در جاهای مهم سعی‌ می‌کردند کنترل را نگه دارند. در منطقه هم مدام هلیکوپترها پرواز می‌کردند و وضعیت را گزارش می‌دادند.» 

«شاید زنان زمانی که اعتراض‌ها خیلی خشونت‌آمیز شده بود زیاد جلو نمی‌آمدند ولی وقتی که فقط شعار می‌دادیم زنان کاملا حضور داشتند.»

«اینترنت از شنبه که ۲۴ ساعت بعد از شروع اعتراضات بود یواش یواش کند شد. بعد از اینکه یک سری ویدئوهای اعتراضات در اینستاگرام منتشر شد متوجه شدیم که اینترنت کار نمی‌کند. خیلی عجیب بود چون تا به حال این را تجربه نکرده بودیم. قطع اینترنت اطلاع‌رسانی درباره این اتفاقات را کم کرد. گفتن حقایق غیر‌ممکن شد و با این کار جنایت‌ها و کشتن مردم را پنهان کردند. اگر اینترنت بود وقایع روی دیگران هم تأثیر می‌گذاشت و برای شرکت در اعتراضات تهییجشان می‌کرد.
نبودن اینترنت حتی وضعیت زندگی عادی مردم را هم به هم ریخته بود. یادم است آن موقع باید بلیتی می‌خریدم که فقط از طریق اینترنت امکان داشت. ما هیچی نمی‌دانستیم تا اینکه بعد از یک روز اطلاع دادند که اینترنت بین‌المللی را به اینترنت ملی تبدیل کرده‌اند و می‌توانیم وارد سایت‌هایی شویم که داخل ایران پشتیبانی می‌شوند. عملا با قطع اینترنت حکومت توانست وحشیانه سرکوب کند و جنایت‌هایشان را انجام دهد. مردم هم این بار کاری از دستشان ساخته نبود. به اینترنت دسترسی نداشتند و برخلاف اعتراضات قبلی نمی‌توانستند اطلاع‌رسانی کنند.»

«چرایی این خیزش مردمی در ظاهر به دلایل اقتصادی بود اما در واقع جمع شدن خواسته‌های مختلف مردم از سیاسی و اقتصادی گرفته تا آزادی‌های اجتماعی بود؛ خواسته‌هایی که سالیان سال روی هم تلنبار شده‌اند و در هر فرصتی که پیش بیاید متناسب با موقعیت ابراز می‌شوند. مثلا روز اول درگیری‌ها به‌خاطر مسائل اقتصادی بود اما وقتی سرکوب‌ها شروع شد، شعارها سیاسی و براندازانه شد. شاید بهانه‌ای که به خاطر مسائل اقتصادی ایجاد شد نسبت به سال‌های ۷۸ و اعتراضات دانشجویی و بعد ۸۸ که به طبقه متوسط مربوط می‌شد و بعد ۹۶ که فقط قشر ضعیف حضور داشت، این بار طیف گسترده‌تری از مردم را توانست به خیابان‌ها بکشاند. در آبان ۹۸ تمام خواسته‌های اعتراض‌های سال‌های قبل جمع شده بودند و همه گروه‌ها با هم بودند. دانشجوها، فقرا و قشر متوسط. اقشار پولدار هم که معمولا شرکت نمی‌کنند. این نشان می‌دهد آتش زیر خاکستر که همیشه در کشور ما وجود دارد فقط منتظر یک روزنه است که خودش را آزاد کند و به سمت تحول‌خواهی برود.»

«این که خیزش به طور ناگهانی رخ داد و بعد فروکش کرد به دلایل متعددی بود. یکی خشونت فوق‌العاده زیاد نیروهای امنیتی و پلیس بود. بعدی عدم اطلاع‌رسانی مناسب بود و دیگر اینکه شاید این خیزش نیاز به رهبری و کاری هوشمندانه داشت تا انرژی مردم تحلیل نرود. چون مردم چریک یا نیروی مبارز نیستند که بتوانند زمان طولانی را در خیابان دوام بیاورند. انگار خشمی ناگهانی ابراز شد و خوب هدایت نشد. هیچ لیدری نداشت و با کارهایی که طرف مقابل با سرکوب و قطع اینترنت انجام داد، آتشش خاموش شد.»  

«قطعا دوباره چنین خیزشی اتفاق خواهد افتاد. چه زمانی معلوم نیست. همان‌طور که از ۷۸ تا ۸۲ که جنبش دانشجویی بود و بعد ۸۸ و بعد ۹۶ مدام اعتراضاتی روی دادند. من احساس می‌کنم هر چه گذشته مردم نسبت به خواسته‌هایشان آگاه‌تر شده‌اند و آماده‌ترند. فقط باید راه و روش مبارزه را آموخت و این نیاز به یک رهبر دارد که لزوما در قالب یک فرد نیست بلکه ایده‌ای مناسب است که با تکیه بر آن بدانند چطور مبارزه کنند و پا به میدان جنگ نابرابری نگذارند که فقط سرکوب شوند و برگردند، یا اسیر، شکنجه، کشته یا اعدام شوند. هر بار که مردم اعتراض می‌کنند نسبت به دفعه قبلی جسورتر می‌شوند و این در حافظه تاریخی‌شان ثبت می‌شود و این جنبش‌ها مدام گسترده‌تر می‌شوند.»

«دوست دارم آینده ایران خوب باشد چون فکر می‌کنم این حکومت با این عملکردی که دارد نمی‌تواند زیاد دوام بیاورد و با این حکومت راستش آینده‌ای برای خودش و مردمش نخواهد داشت. اما در حال حاضر قدرت مردم به حدی نیست که حکومت را وادار به عقب‌نشینی کند یا تغییر بدهد چون این حکومت توتالیتر و مافیایی است. حکومت کوچک‌ترین روزنه‌ها را برای تغییر می‌بندد. در عین حال حمایت‌های بین‌المللی که از حکومت می‌شود هم در بقای حکومت مؤثر است. اما اینکه ایران چه آینده‌ای خواهد داشت واقعا خیلی پیچیده و دشوار است و به بسیاری از فاکتورهای جهانی و داخلی بستگی دارد.»