نیویورک‌تایمز: مرد شماره دو القاعده در ایران كشته شده است

نیویورک‌تایمز می‌گوید مقامات اطلاعاتی تأیید کردند دومین رهبر عالی القاعده و یکی از متهمان طراحی حملات مرگبار ۱۹۹۸ به سفارتخانه‌های آمریکا در آفریقا، در ایران کشته شده است.

بر اساس گزارش نیویورک تایمز، عبدالله احمد عبدالله، معروف به ابو محمد المصری، هفتم اوت سال جاری/ ۱۷ مرداد ۱۳۹۹، در سالگرد حملات به سفارت به دست دو موتور‌سیکلت‌سوار در خیابانی در تهران کشته شد. او همراه با دخترش، مریم، بیوه پسر حمزه بن لادن، پسر اسامه بن لادن کشته شدند.

بنا بر این گزارش، به گفته چهار نفر از مقامات اطلاعاتی، این حمله از سوی مأموران اسرائیلی به دستور ایالات متحده انجام شده است. مشخص نیست ایالات متحده که سال‌ها تحرکات المصری و سایر عوامل القاعده در ایران را ردیابی می کرد، چه نقشی را در این عملیات ایفا کرده است.

شایعه مرگ المصری پیش‌تر منتشر شده بود اما هرگز تأیید نشده بود. به دلایلی که هنوز هم مبهم است، القاعده مرگ یکی از رهبران برجسته خود را اعلام نکرده است، مقامات ایرانی هم آن را پوشانده‌اند و هیچ کشوری علنا ​​مسئولیت آن را بر عهده نگرفته است.

المصری که حدود ۵۸ سال داشت، یکی از رهبران بنیانگذار القاعده بود و تصور می‌شد که پس از رهبر فعلی آن، ایمن الظواهری، در صف اول هدایت سازمان باشد.

او که مدت‌ها در لیست تروریست‌های تحت تعقیب اف بی آی (FBI) قرار داشت، به جرم جنایات مربوط به بمب‌گذاری در سفارت‌های ایالات متحده در کنیا و تانزانیا که منجر به کشته شدن ۲۲۴ نفر و زخمی شدن صدها نفر شد، در ایالات متحده متهم شده بود. اف بی ‌آی جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای اطلاعات منجر به دستگیری او تعیین کرده بود و تا روز جمعه، عکس او هنوز در لیست افراد تحت تعقیب بود.

اینکه او در ایران زندگی می‌کرده با توجه به اینکه ایران و القاعده دشمنان سرسخت یکدیگر هستند، تعجب‌آور است.

مقامات اطلاعاتی آمریكا می‌گویند المصری از سال ۲۰۰۳ در ایران در بازداشت بوده، اما حداقل از سال ۲۰۱۵ در منطقه پاسداران تهران، آزادانه زندگی می‌كرده.

نیویورک‌تایمز می‌نویسد که حوالی ساعت ۹ یک شب گرم تابستان، او در حال رانندگی با خودروی ال ۹۰خود به همراه دخترش در نزدیکی خانه‌اش بود که دو فرد مسلح با موتورسیکلت در کنار او قرار گرفتند. پنج تیر از یک تپانچه مجهز به صدا خفه‌کن شلیک شد. چهار گلوله از سمت راننده وارد ماشین شد و یک گلوله به یک ماشین نزدیک برخورد کرد.

همزمان با انتشار خبر تیراندازی، رسانه‌های خبری رسمی ایران قربانیان این حادثه را حبیب داود، استاد تاریخ لبنانی و دختر ۲۷ ساله‌اش مریم معرفی کردند. کانال‌‌های خبری لبنان و حساب‌های رسانه‌های اجتماعی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گزارش دادند که داود، عضو حزب‌الله، سازمان مبارز مورد حمایت ایران در لبنان بوده است.

این قتل در حالی رخ داد که در تابستان گذشته ایران با انفجارهای مکرر روبه‌رو شده بود و تنش‌ها با ایالات متحده افزایش یافته بود. این قتل چند روز پس از انفجار مهیب در بندر بیروت و یک هفته قبل از اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران را بررسی کند، روی داد. حدس و گمان‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه این قتل با تحریک غربی‌ها روی داده است و هدف آن برانگیحختن واکنش شدید ایران قبل از رأی‌گیری شورای امنیت بوده است.

عملیات قتل توسط دو فرد مسلح با موتور‌سیکلت مشابه شیوه ترورهای قبلی اسرائیل در مورد دانشمندان هسته‌ای ایران بود.

چندین لبنانی که روابط نزدیکی با ایران دارند گفتند که در مورد حبیب داود یا کشته شدن او چیزی نشنیده‌اند. در جست‌وجوی رسانه‌های خبری لبنان هیچ گزارشی مبنی بر کشته شدن استاد تاریخ لبنان در ایران در تابستان گذشته یافت نمی‌شود. یک محقق تعلیم و تربیت با دسترسی به لیست استادان تاریخ این کشور گفت که هیچ سابقه‌ای درباره حبیب داود وجود ندارد.

یکی از مقامات اطلاعاتی هم گفته که حبیب داود نام مستعار مقامات ایرانی برای المصری بوده و شغل تدریس تاریخ یک داستان پوششی بوده است.

در ماه اکتبر، نبیل نعیم، رهبر پیشین جهاد اسلامی مصر که المصری را دوست دیرینه خود خواند، همین حرف‌ها را در کانال خبری سعودی العربیه تکرار کرد.

برخی از کارشناسان تروریسم گفته‌اند که نگه داشتن مقامات القاعده در تهران ممکن است با این هدف صورت گرفته باشد که ایران را در مقابل عملیات این گروه در داخل ایران بیمه کند. مقامات آمریکایی ضد تروریسم معتقدند که ممکن است ایران به آنها اجازه داده باشد تا برای اجرای عملیات علیه ایالات متحده، آنجا بمانند. به گفته آنها این اولین بار نیست که ایران با حمایت از حماس، جهاد اسلامی فلسطین و طالبان با شبه نظامیان سنی متحد می‌شود.

ایران به طور مداوم اسکان مقامات القاعده در این کشور را رد کرده است.

در سال ۲۰۱۸، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی گفت که به دلیل مرز طولانی ایران با افغانستان، برخی از اعضای القاعده وارد ایران شده‌اند اما بازداشت و به کشورهای خود بازگردانده شده‌اند.

با این حال، مقامات اطلاعاتی غربی می‌گویند که رهبران القاعده توسط دولت ایران در حبس خانگی نگه داشته شده‌اند و سپس حداقل دو معامله با القاعده برای آزادی برخی از آنها در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵ انجام شده است.

بر اساس گزارش ضد تروریسم سازمان ملل متحد که در ماه ژوئیه منتشر شد، اگرچه القاعده در سال‌های اخیر تحت الشعاع گروه خلافت اسلامی (داعش) قرار گرفته است، اما همچنان در سراسر جهان فعال است.

مقامات ایرانی به درخواست اظهارنظر برای این گزارش نیویورک‌تایمز پاسخ نداده‌اند. سخنگویان دفتر نخست وزیر اسرائیل و شورای امنیت ملی دولت دونالد ترامپ نیز از اظهار نظر در این باره خودداری کردند.

درباره زندگی المصری، مرد شماره دو القاعده

المصری به همراه سیف العدل که او نیز در یک دوره در ایران نگهداری می‌شد، یکی از اعضای قدیمی القاعده در شورای مدیریت مخفیانه این گروه بود. این زوج، همراه حمزه بن لادن که برای تصاحب ریاست سازمان آماده شده بود، بخشی از رهبران ارشد القاعده بودند که پس از حملات ۱۱ سپتامبر به ایالات متحده مجبور به فرار از افغانستان و رفتن به ایران شدند.

طبق یک سند کاملاً طبقه‌بندی شده و تهیه شده توسط مرکز ملی مبارزه با تروریسم ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ ، المصری «با تجربه‌ترین و توانمندترین برنامه‌ریز عملیاتی» بوده که در بازداشتگاه آمریكا یا متحدانش نبوده است. در این سند او به عنوان «رئیس پیشین آموزش» این سازمان توصیف شده است که «با العدل همکاری نزدیک داشته است.»

به گفته کارشناسان تروریسم، المصری تعلیم‌دیده حمزه بن لادن تعلیم است. حمزه بن لادن بعداً با دختر المصری، مریم ازدواج کرد.

یکی دیگر از دختران المصری با ابوالخیر المصری، عضو شورای مدیریت ازدواج کرد. او در سال ۲۰۱۵ مجاز به ترک ایران شد و در سال ۲۰۱۷ با حمله هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در سوریه کشته شد. در آن زمان، او پس از الظواهری دومین مقام عالی رتبه القاعده بود.

حمزه و سایر اعضای خانواده بن لادن در سال ۲۰۱۱ در ازای دیپلمات ایرانی ربوده شده در پاکستان توسط ایران آزاد شدند. سال گذشته، کاخ سفید گفته بود که حمزه بن لادن در یک عملیات ضد تروریسم در منطقه افغانستان و پاکستان کشته شده است.

ابومحمد المصری در سال ۱۹۶۳ در منطقه الغربیه در شمال مصر متولد شد. در جوانی ، با توجه به اظهارنامه‌هایی که در دادگاه‌های قضایی ایالات متحده وجود دارد، بازیکن فوتبال حرفه‌ای در لیگ برتر مصر بود. پس از حمله اتحاد جماهیر شوروی سابق به افغانستان در سال ۱۹۷۹ به جنبش جهادی پیوست که برای کمک به نیروهای افغان در حال تشکیل بود.

۱۰ سال بعد و پس از عقب‌نشینی شوروی، مصر اجازه بازگشت به المصری نداد. او در افغانستان ماند و سرانجام در گروهی به بن لادن پیوست که بعداً به هسته بنیانگذاران القاعده تبدیل شد. او به عنوان هفتمین عضو از ۱۷۰ مؤسس آن شناخته می‌شود.

در اوایل دهه ۱۹۹۰، او با بن لادن به خارطوم سودان سفر کرد و در آنجا تشکیل هسته‌های نظامی را آغاز کرد. او همچنین برای کمک به شبه نظامیان وفادار به فرمانده جنگ سومالی، محمد فرح عیدید، به سومالی رفت. او در آنجا چریک‌های سومالی را در استفاده از راکت‌اندازهای شانه‌دار در برابر هلیکوپترها آموزش داد و آنها را در نبرد موگادیشو در سال ۱۹۹۳ برای سرنگونی یک جفت بالگرد آمریکایی که امروز به عنوان حمله جنگنده هاوک سیاه شناخته می‌شود، تعلیم داد.

اندکی پس از نبرد موگادیشو، بن لادن، المصری را مسئول برنامه‌ریزی عملیات علیه اهداف آمریکایی در آفریقا کرد. آنها با نقشه‌برداری از یک عملیات چشمگیر و جاه‌طلبانه که مانند حملات ۱۱ سپتامبر توجه بین‌المللی را جلب کند، تصمیم گرفتند همزمان به دو هدف در کشورهای مختلف حمله کنند.

اندکی پس از ساعت ۱۰:۳۰ صبح هفتم اوت ۱۹۹۸، دو کامیون پر از مواد منفجره در مقابل سفارت‌خانه‌های آمریکا در نایروبی، کنیا و دارالسلام در تانزانیا منفجر شدند. این انفجارها باعث سوختن افراد در حوالی منطقه، فرو ریختن دیوارها و خرد شدن شیشه‌های بلوک‌های اطراف شد.

در سال ۲۰۰۰، المصری یکی از ۹ عضو شورای حکومتی القاعده شد و ریاست آموزش نظامی این سازمان را بر عهده گرفت.

به گفته یک مقام سابق اطلاعات اسرائیل، او نظارت بر عملیات در آفریقا را ادامه داد و در سال ۲۰۰۲ دستور حمله به مومباسا در كنیا را داد كه منجر به كشته شدن ۱۳ كنیایی و سه گردشگر اسرائیلی شد.

تا سال ۲۰۰۳، المصری در میان چندین رهبر القاعده بود که به ایران گریختند. اگرچه ایران با این گروه دشمن بود، اما به نظر می رسید از دسترس آمریکا خارج است.

المصری یکی از معدود اعضای عالی رتبه این سازمان بود که از شکار آمریکایی‌ها برای عاملان ۱۱ سپتامبر و حملات دیگر جان سالم به در برد. هنگامی که او و دیگر رهبران القاعده به ایران گریختند، در ابتدا در بازداشت خانگی نگهداری شدند.

در سال ۲۰۱۵ ، ایران در معامله‌ای با القاعده اعلام کرد پنج نفر از رهبران این سازمان از جمله المصری را در ازای دیپلمات ایرانی که در یمن ربوده شده بود، آزاد کرده است.

به گفته یکی از مقامات اطلاعاتی، او تحت حمایت سپاه پاسداران و بعداً وزارت اطلاعات و امنیت ایران به زندگی خود در تهران ادامه داد. او اجازه سفر به خارج از کشور را داشت و عمدتاً به افغانستان، پاکستان و سوریه سفر می‌کرد.

برخی از تحلیلگران آمریکایی گفته‌اند مرگ المصری ارتباط بین یکی از آخرین رهبران اصلی القاعده و نسل فعلی مبارزان اسلام‌گرا را که پس از مرگ بن لادن در سال ۲۰۱۱ به عرصه رسیده‌اند، قطع خواهد کرد.