حکم تخریب سینما ایران صادر شد
از میراث فرهنگی کاری ساخته نیست جز برگزاری یک جلسه ویژه. بخش دیگری از حافظه تاریخی تهران از به زودی از بین می‌رود.
حکم تخریب قطعی سینما ایران صادر شد
دیوان عدالت اداری حکم تخریب سینما ایران در لاله‌زار را به میراث فرهنگی ابلاغ کرد. از میراث فرهنگی کاری ساخته نیست جز برگزاری یک جلسه ویژه برای بررسی راهکارهای احتمالی با هدف جلوگیری از تخریب این اثر تاریخی که بخشی از حافظه اجتماعی و فرهنگی تهران در سال‌های قبل از انقلاب به شمار می‌آید.
سینما ایران که ابتدا سینما البرز نام داشت در سال ۱۳۰۶ در خیابان لاله‌زار تهران ساخته شده. این سینما نخستین سالن سینما در ایران به شکل نوین بود که اکنون ویرانه‌ای از آن به جای مانده است. این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده، زمین آن قیمت دارد و به همین سبب هم مالک حکم تخریب آن را گرفته و دیوان عدالت اداری هم آن را تأیید کرده است.
مرتضی ادیب‌زاده، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفت‌وگو با ایسنا گفت:
«با ابلاغِ رأی دیوان عدالت اداری به میراث فرهنگی برای حکم تخریب سینما ایران، کارشناسانِ این سازمان، واجد ارزش بودن آن را از سوی میراث فرهنگی به دیوان عدالت اداری اعلام کردند که آن رأی نیز ابطال شد.»
در شهریور ۹۶ شهرداری منطقه ۱۲ تهران سردرها و تابلوهای سینماهای تاریخی خیابان لاله‌زار را جمع‌آوری کرد. لاله‌زار و سینماهایش همچنان ثبت ملی نشده‌اند. طرح‌های شهرداری هم هیچ کدام تاکنون عملی نشده و در این میان خاطرات جمعی شهر از فرهنگی‌ترین خیابان پایتخت در روزگاری نه چندان دور محو و نابود می‌شود.
مرتضی ادیب‌زاده، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی در ادامه مصاحبه با ایسنا گفت:
«چهارشنبه ۲۶ آذر قرار است در جلسه‌ای در وزارتخانه میراث فرهنگی وضعیت سینما ایران و احتمال تخریب آن بررسی شود. این سینما در جداره خیابان لاله‌زار به عنوان یک فضای تاریخی قرار دارد، به همین دلیل حساسیت زیادی نسبت به آن داریم.»
داوود قهردار، عکاس و پژوهشگر سالن‌های سینما در گفت‌وگو با ایسنا درباره تاریخچه سینما ایران گفت:
«سینما ایران را "یاکوبسون" و "الکساندر لوین" در لاله‌زار احداث و اردیبهشت ۱۳۰۶ آن را افتتاح کردند. سینما ایران در آن زمان جزو لوکس‌ترین، بزرگ‌ترین و مطرح‌ترین سالن‌های سینما در تهران و به خصوص در دهه‌ی ۲۰ و ۳۰ بوده است و پس از آن سینماهایی مانند رکس، کریستال و متروپل ساخته شد.»
به گفته قهردار در سال ۱۳۳۵ «راج کاپور» - هنرپیشه معروف هندی در سفر به ایران فیلم «آقای ۴۲۰» را در این سینما افتتاح کرد. در سال ۱۳۳۷ نیز فیلم «طوفان در شهر ما» ساخته ساموئل خاچیکیان در سینما ایران اکران شد.
وزارت ارشاد اسلامی در ادامه سیاست‌هایش برای زدودن حافظه تاریخی ایرانیان از دوران پهلوی سینما ایران را به حال خود رها کرد تا اینکه سرانجام در سال ۱۳۷۰ به دلیل فرسودگی زیاد بنا فعالیت این سینما را متوقف کرد. در چند سال گذشته در ورودی این سالنِ سینما، دکه‌ای شروع به فعالیت کرد که ساندویچ و آبلیمو می‌فروخت و حتی در سالنِ انتظار آن نیز یک مغازه ساندویچی فعال بود که آن نیز در طول یکی دو سال گذشته تعطیل شد.
بیشتر بخوانید:
نظرها
سینما ایران در خطر تخریب
سینما ایران در خطر تخریب عباس بهارلو: باز هم حکم تخریب یک سینمای دیگر در تهران صادر شده است. این بار حکم تخریب «سینما ایران» در ابتدای خیابان لاله‌زار که از سوی «دیوان عدالت اداری» به «میراث فرهنگی» ابلاغ شده است. خبرنگار بخش سینمایی «ایسنا» دربارۀ سابقۀ تاریخی این سینما گفت‌وگویی با من انجام داده که پاسخ پرسش آخرش: «در کشورهای دیگر با چنین بناهایی چه می‌کنند، آیا اولین راه همیشه تخریب است؟» را نقل می‌کنم: «خب، همۀ کشورها سیاست‌های یک‌سانی در مواجه با چنین بناهایی ندارند. بعضی‌ها مثل آن‌چه همواره در کشور ما اتفاق می‌افتد به چنین بناهایی از بُعد ارزش‌های اقتصادی نگاه می‌کنند. بنابراین کلنگ دست می‌گیرند و چنین مکان‌هایی را با خاک یک‌سان می‌کنند تا با ساختن بناهای بلندمرتبه سود کلانی به جیب بزنند. در بعضی از کشورها هم با حفظ کردن و مرمت اصولی، چنین بناهایی را به مراکز خاطره‌انگیز تفریحی بدل می‌کنند. من آدم چندان خاطره‌بازی نیستم، اما معتقدم از روز اول می‌شد به‌جای تبدیل کردن لاله‌زار به مکانی که قدم زدن در آن سخت و دشوار است، بافت اصلی آن‌را حفظ کرد و سراسر خیابان را به مکانی تاریخی و تفریحی بدل کرد. بالاخره همه‌چیزمان را که نباید نابود کنیم. هر چند لاله‌زار با نابودی بافت و ساختار قدیمی خود ـ با عرض معذرت ـ بدل به گنده‌زار شده است، نه مکانی حتی با ساختمان‌های به‌ظاهر «مدرن». هیچ چیز که رغبتی در شما به‌وجود بیاورد که به آن خیابان بروید وجود ندارد؛ جز برای خرید کلیِ لوازم برقی؛ تازه گمان می‌کنم بسیاری از ما برای همین خریدهای کلی هم ترجیح می‌دهیم قدم به این خیابان نگذاریم. از صفحه‌ی اینستاگرام عباس بهارلو *** رای تخریب سینما "ایران" به میراث ابلاغ شده است - ایسنا ( *** @filmreview
سردرِ «سینما ایران»
نماهای این کلیپ مربوط به فیلم «کشور شیر و خورشید» است، که در آن سردرِ «سینما ایران» را موقع نمایش فیلم «حاجی‌مراد» با نقش‌آفرینیِ ایوان ماژوخین را نشان می‌دهد. از صفحه‌ی عباس بهارلو (***) @filmreview