سفر شتابزده مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران
با توقف اجرای پروتکل الحاقی که بنا به درک حکومت ایران از توافق هسته‌ای یک اقدام داوطلبانه است، جمهوری اسلامی دیگر خود را ملزم به اعلام تأسیسات هسته‌ای، اقدامات شفاف‌ساز در زمینه کیک زرد و غنی‌سازی و همچنین ساخت قطعات سانتریفیوژ نمی‌بیند. رافائل گروسی با این هدف به تهران سفر میکند که برای نحوه ادامه همکاری‌ها با جمهوری اسلامی به ساز و کار تازه‌ای دست یابد.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (عکس خبرگزاری فرانسه) Responding to calls by Iranian MPs to end inspections following the assassination of a top nuclear scientist, IAEA chief Rafael Grossi said it was "essential to give the world the necessary and credible assurances that there is no deviation from the nuclear program to military uses". (Photo by ALEX HALADA / AFP)
کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین با انتشار پیامی در توییتر اعلام کرد رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز شنبه ۲ اسفند به تهران سفر میکند. به گفته غریب‌آبادی این سفر به درخواست مدیرکل آژانس برای گفت‌وگوهای فنی با سازمان انرژی اتمی ایران درباره چگونگی اجرای مفاد نامه ۲۷ بهمن ایران به آژانس و ماده ۶ قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی و نحوه ادامه همکاری‌های دو طرف در چارچوب «ترتیبات و تحولات جدید» انجام میشود.
نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین روز گذشته نامه توقف اجرای داوطلبانه ایران تحت برجام از ۲۳ فوریه /۵ اسفند به بعد را به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحویل داد. به گفته غریب‌آبادی جمهوری اسلامی ایران در این نامه از آژانس خواسته است در «اسرع وقت» اقدامات لازم برای اجرای درخواست‌های ایران جهت توقف اقدامات مختلف داوطلبانه، شامل اجرای پروتکل الحاقی را انجام دهد. مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل، روز گذشته در مصاحبه با یورونیوز درباره آنچه از ۲۳ فوریه/۵ اسفند به بعد با توقف پروتکل الحاقی اتفاق می‌افتد، گفت:
«شرایط به پیش از توافق برجام برمی‌گردد. یعنی ما در چارچوب پادمان و ان‌پی‌تی به تعهدات خود عمل می‌کنیم و بر همین اساس هم مأموران آژانس در ایران حضور خواهند داشت.»
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران چهارشنبه ۲۹ بهمن کمتر یک هفته قبل از توقف اجرای پروتکل الحاقی از سمت ایران، در بخشی از سخنان خود گفت:
«درباره برجام زیاد گفته‌ایم و سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی را گفته‌ایم. حرف‌هایی زده میشود و وعده‌هایی داده میشود. امروز همین یک کلمه را می‌خواهم بگویم که ما حرف و وعده خوب زیاد شنیده‌ایم که بعد نقض شده است. حرف و وعده فایده ندارد. این دفعه فقط عمل.»
تداوم بازرسی‌های بازرسان آژانس
یکی از نگرانی‌ها نحوه بازرسی‌های بازرسان آژانس از تأسیسات هسته‌ای ایران است. نگرانی بعدی احتمال خروج ایران از معاهده «ان پی تی» است که تاکنون چندین بار نمایندگان جبهه پایداری در مجلس شورای اسلامی از آن به عنوان یک گزینه نام برده‌اند. حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نیز در جلسه روز چهارشنبه هیأت دولت با توحه ویژه به این نگرانی‌ها اعلام کرد ایران قصد ندارد با توقف پروتکل الحاقی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از ایران اخراج کند. روحانی گفت:
«ما عضو ان پی تی هستیم، با آژانس به صورت پادمان قرارداد داریم و این پادمان را اجرا می‌کنیم و تاکنون هم اجرا کردیم. نمی‌خواهیم فعالیت مخفی هسته‌ای داشته باشیم، نه دیروز و امروز نه فردا و این تصمیم قاطع جمهوری اسلامی ایران است.»
مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل هم در مصاحبه با یورونیوز بر همین معنا تأکید کرده و گفته بود که ایران بر اساس مفاد ماده ۳۶ برجام غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد را از سر گرفته و اجرای پروتکل الحاقی را که بنا به تفسیر روانچی یک امر داوطلبانه است متوقف میکند. بنا به گفته غریب‌آبادی علاوه بر مفاد پروتکل الحاقی، ایران از ۵ اسفند به بعد اقدانات زیر را متوقف میکند:
− کد ۳. ۱ اصلاحی ترتیبات فرعی موافقت نامه‌پادمان (برای اظهار زودهنگام تاسیسات هسته‌ای به آژانس).
− استفاده از فناوری‌های مدرن و حضور درازمدت آژانس در ایران.
− اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با کیک زرد.
− اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با غنی سازی.
− دسترسی‌ها پیرو مفاد برجام.
− نظارت و راستی‌آزمایی اجرای اقدامات داوطلبانه
− اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با ساخت قطعات سانتریفیوژ.
این اقدامات در قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی پیش‌بینی شده است.
نگرانی‌ها از کوتاه شدن زمان گریز هسته‌ای
اظهارات محمود علوی، وزیر اطلاعات در یک برنامه تلویزیونی که از احتمال ساخت بمب اتم در ایران سخن گفته بود به نگرانی‌های دولت‌های غربی دامن زده است. به گزارش خبرگزاری رویترز وزیران خارجه آلمان، بریتانیا و ایالات متحده به علاوه فرانسه قرار است روز پنج‌شنبه وضعیت تازه‌ای را که با اجرای قانون اقدام راهبردی مجلس در ایران پدید می‌آید بررسی کنند.
بامداد چهارشنبه ۱۷ فوریه/۲۹ بهمن آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با رادیو «نشنال پابلیک» اعلام کرد ایران با توقف تعهداتش در برجام سه تا چهار ماه با بمب اتم فاصله دارد اما صرفاً گفت‌وگو درباره برجام کافی نیست:
«زمان سپری شده بنابراین اگر ما بخواهیم دوباره وارد توافق شویم ، اگر ایران به تعهدات خود برگردد و ما نیز همان کار را انجام دهیم، باید بر روی توافقی کار کنیم که طولانی تر و قوی‌تر از توافق اصلی باشد. اما اولین قدم، بازگشت ایران به تعهداتش است.»
بلینکن در این مصاحبه با صراحت اعلام کرد که همچنان مسیر دیپلماسی باز است. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران اما در پیامی که به مناسبت پیروزی انقلاب صادر کرده بود گفته بود با توقف پروتکل الحاقی پنجره دیپلماسی بسته میشود. گام بعدی غرب ممکن است ارجاع مجدد پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد تا پیش از حصول توافق هسته‌ای باشد. در دوران ترامپ اما با تحریم بانکی و نفتی ایران این مسیر طی شده بود.
بیشتر بخوانید:
نظرها
آچمز خرمهره
این بست هسته ای طبیعت حاکمیت یک ایدئولوژی قرائت خاص انقلابی شیعی ضد سکولاری بوده است. نظام جمهوری اسلامی ایران، برنامه حکومت جهانی دارد، برنامه نابودی قدرت یهود و به قول خودشان صهیونیسم دارد، برنامه نابودی تمدنی که خودشان میگویند تمدن غربی. از طرفی طرف مقابل (جهان سکولار) مجهز به سلاح هسته ای است. طبیعتا توانایی بازدارنگی هسته ای داشته باشد. بر فرض محال جمهوری اسلامی، تن به سازش و خلع توان هسته ای بدهد، اما تجربه هایی مثل لیبی، باعث میشود جمهوری اسلامی تصمیمش بر حفظ توان هسته ای و موشکی و نفوذ و دخالت منطقه ای باشد. آنها بخوبی میدانند بلاهایی بر سر غربیان و کشورهای متحدش در منطقه آورده، بسیار بیشتر لیبی و یا صدام.. است، جمهوری اسلامی بخوبی میداند خلع سلاح هسته ای و موشکی و توان منطقه ای، برابر است تجربه لیبی و صدام ... پس هیچ راه حلی دیپلماتیک دائمی نیست، بیست از مساله هسته ای گذشته است و اکنون همه طرفین میدانند تحریم سازی به ظرفیت کامل رسیده و برجام بازی یک بازی مغلوبه بین الطرفین شده، آخر سر جنگ و قوه قهریه تکلیف نهایی مشخص میکند، اگر امسال غرب بزند شاید موفقیت شود، اما چند سال بعد بعید است! این وسط دو سوم مردم ایران که بیرون از دایره منفعت خودی هستند و حداکثر سیاهی لشکر و نیروی کار ارزان هستند بازدنده عمده هستند. جمهوری اسلامی بر دهمین کشور غنی و مستعد جهان چهل سال است زیرساخت تاب آوری راهبردی ایجاد کرده است.