انتخابات اسرائیل: صف‌آرایی حریفان برای برکناری نتانیاهو

چهارمین انتخابات اسرائیل طی دو سال گذشته سه‌شنبه ۲۳ مارس / ۳ فروردین برگزار می شود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل امیدوار است که عملکرد عالی دولتش در زمینه واکسینه کردن شهروندان اسرائیل به انتخاب او کمک کند.

هرچند نتانیاهو سال‌هاست که توانسته در قدرت باقی بماند اما اکنون تبدیل به شخصیتی شده که فضای سیاسی اسرائیل را به شدت دو قطبی کرده است.

نتانیاهو که با نام «بی‌بی» نیز شناخته می‌شود طولانی‌ترین دوران نخست‌وزیری را در تاریخ اسرائیل داشته است. رقبای او برای نخستین بار از تمامی طیف‌های سیاسی در حال رقابت هستند تا چنانچه مخالفانش می‌گویند به دوره طولانی سلطنت «پادشاه بی‌بی» پایان دهند.

چهار انتخابات در دو سال

مسائل اصلی این انتخابات هم مانند سه انتخابات پیشین است، اما مسأله کرونا نیز به آن‌ها اضافه شده است.

نتانیاهو ۷۱ ساله، در حالی‌که سایه اتهامات فساد بر سر او سنگینی‌ می‌کند در این انتخابات شرکت کرده، هر چند او تمامی اتهامات را رد کرده است. دادگاه نتانیاهو به اتهام فساد، تقلب و خیانت در امانت پیشتر آغاز شده و انتظار می‌رود که ماه آوریل ادامه یابد.

مهمترین مسأله در این انتخابات اقتصاد اسرائیل است که مانند بسیاری از کشورهای دیگر به دلیل شیوع کرونا به شدت ضربه خورده است، افکار عمومی ابتدا از نحوه مدیریت بحران کرونا توسط دولت نتانیاهو خشمگین بودند تا این‌که واکسیناسیون عمومی ماه دسامبر آغاز شد.

اینک شعار جدید نتانیاهو «کشور واکسیناسیون» است و می‌گوید که او تنها کسی است که می‌توانسته در مدت زمانی کوتاه برنامه واکسیناسیون عمومی را با این سرعت پیش ببرد.

در زمینه سیاست خارجی نتانیاهو پیشرفت‌هایی نیز داشته است، از ماه اوت به این سو اسرائیل با کمک و میانجیگری آمریکا توانسته روابطش را با شماری از کشورهای حاشیه خلیج فارس و همچنین مراکش و سودان بهبود بخشد.

افکار عمومی اسرائیل

نظرسنجی‌ها روشن نمی‌کنند که برنده انتخابات چه کسی خواهد بود. حزب دست راستی لیکود که بزرگترین حزب اسرائیل است احتمالاً همچنان رأی عمده‌ای خواهد آورد اما به احتمال بسیار زیاد نخواهد توانست اکثریت را در کنست (پارلمان اسرائیل) کسب کند و احتمالاً به راحتی قادر به تشکیل دولت ائتلافی نخواهد شد. مشابه همان اتفاقی که در سه انتخابات قبلی رخ داد. 

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که یک اکثریت (نه چندان بزرگ) از اسرائیلی‌ها می‌خواهند نتانیاهو دیگر بر سر کار نباشد. اپوزیسیون چندپاره نیز مسیر روشنی برای دستیابی به قدرت ارائه نداده و نامزدی ندارد که اردوگاه ضدنتانیاهو را رهبری کند.

رقبای نتانیاهو

در سه انتخابات پیشین رقبای جدی نتانیاهو از جناح چپ بودند. این بار نتانیاهو با چالشی جدید از سوی رقبای دست راستی هم مواجه است.

◘یعیر لپید

یعیر لپید، ۷۵ سال دارد و پیش از این وزیر دارایی و مجری تلویزیون بوده است. او حزب چپ میانه «یش آتید» یه معنای «آینده‌ای وجود دارد» را رهبری می‌کند. حزب او (که حزب اپوزیسیون محسوب می‌شود)  بر اساس نظرسنجی‌ها احتمالاً پس از لیکود مقام دوم را در انتخابات سه‌شنبه کسب می‌کند.

◘گیدئون سعر

 گیدئون سعر، ۵۴ سال دارد و پیش از این وزیر کابینه  و عضو حزب لیکود بوده اما لیکود را ترک کرد تا حزب جدیدش را با نام «امید تازه» راه‌اندازی کند. او با وعده پایان دادن به دوره حکومت نتانیاهو به میدان می‌آید. حزب او -مانند لیکود- مخالف تشکیل کشور فلسطینی است. او همچنین وعده داده است که دولتی پاکیزه را اداره خواهد کرد و اقتصاد اسرائیل را تقویت می‌کند.

◘نفتالی بنت

نفتالی بنت ۴۸ سال دارد و پیش از این دستیار نتانیاهو و وزیر آموزش و پرورش بوده است. او میلیونری است که ثروتش  را از راه تکنولوژی پیشرفته کسب کرده و حزب بسیار جنگ‌طلب دست راستی «یامینا» را رهبری می‌کند. او برای رهبری آینده راست اسرائیل با سعر رقابت دارد.

◘بنی گانتز

بنی گانتز ۶۱ سال دارد و قبلاً ژنرال ارتش اسرائیل بوده است. حزب «آبی و سفید» او پس از پیوستن به ائتلاف نتانیاهو در دوره قبل انتخابات چند پاره شد و آسیب دید. او سیاستمداری بسیار محبوب بود که پس از شکست ائتلافش با نتانیاهو محبوبیتش کاهش یافت.

نحوه شکل‌گیری ائتلاف

۱۲۰ کرسی کنست (پارلمان اسرائیل) به جناح‌های برنده در انتخابات اختصاص می‌یابد. جناح‌ها دست‌کم باید ۳,۲۵ دهم درصد آرا (معادل چهار کرسی) را کسب کنند تا واجد شرایط ورود به کنست شوند. این حد نصاب نسبتاً پایین تعداد آرا باعث می‌شود تا حتی احزاب کوچک هم بتوانند در نظام سیاسی اسرائیل جایی داشته باشند. احزاب بزرگتر معمولاً بر روی حمایت احزاب کوچکتر برای تشکیل ائتلاف حاکم حساب می‌کنند.

پس از انتخابات، رئیس جمهوری اسرائیل با مشورت با رهبران جناح‌ها عضوی از کنست را- که به احتمال زیاد بتوانند دولت ائتلافی بادوامی تشکیل دهد- انتخاب می‌کند. این عضو پارلمان اغلب و نه لزوماً، رهبر جناحی است که بیشترین کرسی‌های پارلمان را به دست آورده است. این فرد حداکثر ۴۲ روز مهلت دارد تا با دیگر جناح‌ها مذاکره کند و یک ائتلاف تشکیل دهد. این ائتلاف سپس برای دریافت رأی اعتماد به کنست معرفی می‌شود. اگر این ائتلاف رأی بیاورد عضو مورد نظر نخست‌وزیر آینده اسرائیل خواهد شد.

انتخابات فردا سه‌شنبه برگزار می‌شود و ساعت ۱۰ شب به وقت محلی تلویزیون‌های اسرائیل نتایج اولیه را  بر اساس (اگزیت پول) اعلام می‌کنند. نتایج اصلی از شامگاه چهارشنبه به تدریج اعلام می‌شود و انتظار می‌رود نتیجه نهایی تا روز جمعه مشخص شود. نتایج نهایی اغلب با نتایج اولیه تفاوت دارند.

در همین زمینه