مقام‌های ایران با بوئینگ تماس داشته‌اند، امید بوئینگ به احیای قرارداد خرید هواپیما

مذاکره برای نوسازی ناوگان هواپیمایی تجاری ایران، بخشی از مذاکرات جانبی گروه‌های بانفوذ اقتصادی در حاشیه برجام بود. پیش از آنکه در روز ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴، دستیابی به توافق هسته‌ای از سوی ۵+۱ اعلام شود، توافق اولیه برای خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ به دست آمده بود.

پس از اجرایی شدن برجام در زمستان ۱۳۹۴، مذاکرات وزارت راه و شهرسازی ایران با مقام‌های ایرباس و بوئینگ به صورت رسمی پی گرفته شد و اخبار آن بیشتر به رسانه‌ها راه یافت.

در آذرماه ۱۳۹۵، یک سال مانده به پایان ریاست‌جمهوری باراک اوباما، ایران توافق کرد تا ۱۲۰ فروند هواپیما از بوئینگ بخرد. ۸۰ فروند هواپیما از مدل‌های دور برد و پهن پیکر تا باریک از سوی ایران ایر به ارزش حدود ۱۸ میلیارد دلار، ۳۰ فروند هواپیما به ارزش حدود ۳ میلیارد دلار از سوی آسمان و ۱۰ فروند هواپیما به ارزش تقریبی ۱ میلیارد دلار از سوی قشم ایر به بوئینگ سفارش شده بود.

انعقاد قرارداد با بوئینگ یک بازی برد-برد برای هر دو طرف بود. از یک‌سو ایران بالاخره می‌توانست به آرزوی دیرینه برای نوسازی ناوگان هواپیمایی‌اش برسد و از سوی دیگر، بوئینگ به بازار بکر هواپیماهای مسافربری ایران و زنجیره تامین قطعات باز می‌گشت.

با انتخاب ترامپ به ریاست‌جمهوری، تردیدها درباره امکان عملیاتی شدن این قرارداد به سرعت فزونی گرفت. در اردیبهشت ۹۷ و ساعتی پس از آنکه ترامپ به صورت رسمی خروج کشورش از برجام را اعلام کرد، وزارت خزانه‌داری آمریکا با انتشار یک بیانیه گفت که مجوز اوفک برای خرید هواپیماهای مسافربری از ایرباس و بوئینگ لغو شده است.

ایران به دلیل تحریم‌های اولیه برای آنکه بتواند هواپیمای مسافربری‌ای که بیش از ۱۰ درصد قطعات آن آمریکایی است را بخرد باید از وزارت خزانه‌داری مجوز بگیرد.

نتیجه برجام برای صنعت هوایی ایران ۳ فروند ایرباس و ۱۳ فروند هواپیمای ای‌تی‌آر بود. حال و با افزایش احتمال احیای مجدد برجام، این امید در شرکت بوئینگ و البته طرف ایرانی ایجاد شده است که می توان قرارداد معلق شده پیشین را دوباره زنده کرد.

سیمپل فلایینگ، یکی از رسانه‌های صنعت هوایی خبر داده است که پس از روی کار آمدن بایدن، ایران برای اطلاع از وضعیت سفارش بوئینگ با ایالات متحده تماس گرفته است. هیچ مقام ایرانی در این باره موضع‌گیری نکرده‌اند. بایدن در رقابت‌های انتخاباتی بارها اظهار داشت که به سمت رفع تحریم‌ها و بازگرداندن توافق هسته‌ای با ایران حرکت خواهد کرد.

روز سه‌شنبه ۶ آوریل/ ۱۷ فروردین نشست فنی کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار خواهد شد. رابرت مالی، مسئول میز ایران در وزارت امور خارجه آمریکا یکی از مقام‌هایی است که گفته می‌شود در این نشست حاضر خواهد بود.

البته مقام‌های ایرانی اعلام کرده‌اند که در جلسه‌ای که آمریکایی‌ها در آن حاضر باشند شرکت نخواهند کرد و به همین دلیل در وین دو نشست با یک دستور کار برگزار خواهد شد. یکی با آمریکا و بدون ایران و دیگری با ایران و بدون آمریکا.

اگر ایران و آمریکا در روزهای آینده به توافق دست یابند، احتمالا قرارداد با بوئینگ هم احیا خواهد شد. بوئینگ برای رهایی از بحران نقص فنی مدل مکس و لغو قراردادهای بین‌المللی به یک پیشران جدید نیاز دارد. ایران هم برای تثبیت توافقاتش با آمریکا و بازسازی ناوگان هواپیمایی‌اش به این قرارداد احتیاج دارد. معامله‌ای برد-برد برای هر دو طرف.