چین و ایالات متحده آمریکا بر سر مقابله اضطراری با بحران اقلیمی به توافق رسیدند

ایالات متحده آمریکا و چین، بزرگ‌ترین کشورهای آلوده‌کننده اقلیم با یکدیگر بر سر مقابله اضطراری با بحران اقلیمی به توافق رسیدند.

بر اساس بیانیه مشترک پکن و واشنگتن، «دو کشور به همکاری با یکدیگر و دیگر کشورها برای پرداختن به بحران اقلیمی» متعهد شده اند. این بیانیه پرداختن به بحران اقلیمی را نیازمند «جدیت و اضطرار درخور آن» توصیف کرده است.

فرستاده‌های ویژه دو کشور در زمینه بحران اقلیمی، جان کری از آمریکا و شی ژنهاوآ از چین، با یکدیگر در روزهای اخیر ملاقات کردند و این توافق بالاخره در شانگهای به امضای طرفین رسید.

چین هم‌اکنون بزرگ‌ترین منتشرکننده گازهای کربنی است و ایالات متحده در رده دوم قرار دارد. همکاری این دو ابرقدرت برای پرداختن موثر به بحران اقلیمی ضروری است اما اختلاف‌ها در زمینه حقوق بشر، تجارت و تحرکات نظامی چین در دریای چین جنوبی این همکاری را دشوار کرده است.

جان کری یکشنبه ۱۸ آوریل / ۲۹ فروردین در سئول و در جمع خبرنگاران درباره بیانیه مشترک منتشرشده گفت که این بیانیه زبانی «محکم» دارد و دو کشور بر سر «عنصرهای کلیدی» درباره اهداف آینده به توافق رسیده اند. کری اما هشدار داد که نمی‌توان به کلمات اعتماد کرد و باید دید در عمل چه رخ خواهد داد.

چین بزرگترین مصرف‌کننده زغال‌سنگ در جهان، آلاینده‌ترین سوخت فسیلی است. به گفته جان کری، آمریکا بر اهمیت کاهش مصرف زغال‌سنگ تأکید کرده است.

این توافق در آستانه اجلاسی بین‌المللی با حضور رهبران ۴۰ کشور به میزبانی آمریکا صورت گرفته است. جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا از رهبران این کشورها از جمله شی جین پینگ همتای چینی‌اش دعوت کرده تا ۲۲ و ۲۳ آوریل نشستی مجازی برای مقابله موثر با گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی ناشی از آن برگزار کنند.

توافق اقلیمی پاریس در ۲۰۱۵ تلاش جامعه بین‌المللی برای مقابله با تغییرات اقلیمی را نمایندگی می‌کند. بر اساس این توافق دولت‌ها متعهد شده اند که سطح افزایش دما نسبت به پیش از انقلاب صنعتی را حداکثر ۲ درجه نگه دارند. دانشمندان و فعالان محیط زیست می‌گویند ۱,۵ درجه باید سطح بیشینه این افزایش دما باشد. این سطح در توافق پاریس ذکر شده اما الزام‌آور نیست.

ایالات متحده در دوران دونالد ترامپ از توافق خارج شد اما بایدن به این توافق بازگشت. دیگر کشورها «برنامه‌های مشارکت ملی» خود را در راستای مقابله با تغییرات اقلیمی به تدریج اعلام کردند. بسیاری از این برنامه‌ها از سوی کارشناسان محیط زیست برای اهداف توافق پاریس «نابسنده» توصیف شده اند.

چین آخرین بار دسامبر ۲۰۲۰ برنامه مشارکت ملی خود را به‌روز کرد. بر اساس این برنامه، پکن تعهد داده که تا قبل از ۲۰۳۰، اوج انتشار گاز دی اکسید کربن را پشت سر می‌گذارد و روند کاهشی را پی می‌گیرد و تا ۲۰۶۰ به اقتصاد بدون کربن گذار خواهد کرد. همچنین وعده داده که تا ۲۰۳۰ سهم سوخت‌های غیرفسیلی در تولید انرژی را به ۲۵ درصد برساند و ظرفیت انرژی خورشیدی و بادی تا آن سال را به یک هزار و ۲۰۰ گیگا وات برساند.

بنا به ارزیابی متخصصان در «Climate Action Tracker»، این وعده‌ها «بسیار نابسنده» است.

برنامه تعهدات ایالات متحده قرار است در نشست ۲۲ و ۲۳ آوریل رونمایی شود، هرچند بایدن وعده داده انتشار گازهای کربنی ایالات متحده تا ۲۰۵۰ به صفر خواهد رسید. مدیران اجرایی بیش از ۳۰۰ شرکت بزرگ آمریکایی از بایدن خواسته اند که هدف را کاهش ۵۰ درصدی انتشار گازهای کربنی تا ۲۰۳۰ نسبت به ۲۰۰۵ در نظر بگیرد؛ هدفی که خواسته فعالان محیط زیست است.

دیگر کشورهای شرکت‌کننده در نشست آوریل نیز قرار است تعهدات سفت‌و‌سخت‌تری را اعلام کنند.

چین اما پیش از اعلام توافق اقلیمی با آمریکا گفته بود که در نشست آتی تعهدات اقلیمی خود را به‌روز نخواهد کرد.

به طور کلی دمای هوا در سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ حدود ۱,۱ درجه سانتیگراد بالاتر از متوسط دمای ثبت‌شده در دوره پیشاصنعتی بود و این نشان می‌دهد که تا چه حد جهان در حال نزدیک شدن به حد گرمایش ۱,۵ درجه سانتیگرادی است که به گفته دانشمندان، سبب تأثیرات شگرفی خواهد شد.

دانشمندان می‌گویند برای اینکه پایبندی به حد گرمایش ۱,۵ درجه‌ای اساساً ممکن باشد، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهانی باید تا ۲۰۳۰ به نصف میزان فعلی کاهش یابد. اما هنوز دولت‌ها دست به اقدام‌های جدی برای داشتن چنین هدفی در دورنمای این دهه نزده‌اند.