برنج از سفره ۶۷ میلیون ایرانی حذف شده است، مصرف برنج ۵۰ درصد کاهش یافت

مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج به مقام‌های دولتی هشدار داد که افزایش قیمت این کالا سبب شده تا اکثر مردم ایران دیگر توان خرید برنج را نداشته باشند.

او در مصاحبه با روزنامه همشهری گفت: «افزایش قیمت برنج باعث شده از جمعیت ۸۲ میلیون نفری مردم ایران فقط ۱۵ میلیون نفر بتوانند به راحتی برنج بخرند و از امکان مصرف این محصول مغذی برخوردار باشند.»

کشاورز درباره دلیل افزایش قیمت برنج به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین کالاهای اساسی و موانع مختلف برای تامین ارز واردات این کالا اشاره کرد و گفت که افت مصرف برنج در سال ۹۹، معادل ۵۰ درصد بوده است: «در سال گذشته تا ۸۷۰ هزار تن برنج وارد کشور شد که اگر دولت هم ۲۰۰ هزار تن برای ذخایر احتیاطی وارد کرده باشد، واردکنندگان خصوصی ۶۰۰ هزار تن برنج وارد کرده‌اند؛ درحالی‌که در سال ۹۸، رقم واردات برنج یک‌میلیون و ۶۵۰ هزار تن بود. این مقایسه نشان می‌دهد پارسال ۵۰ درصد میزان نیاز هرساله کشور برنج وارد شده است.»

او در مورد افت ۵۰ درصدی واردات برنج خارجی گفت که این آمار سبب شده تا مسئولان به این نتیجه برسند که خانواده‌های ایرانی، نوع برنج مصرفی‌شان را تغییر داده‌اند و به برنج ایرانی روی آورده‌اند: « مسئولان وقتی این اعداد و ارقام را کنار هم می‌گذارند و کاهش واردات و افت تقاضا را در بازار با هم مقایسه می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که مصرف‌کننده برنج وارداتی با گران شدن آن حتما به مصرف برنج ایرانی روی آورده؛ درحالی‌که این نتیجه‌گیری به اعتقاد من درست نیست؛ کسی که تا پارسال توان خرید برنج ایرانی را داشته، هنوز هم دارد، ولی کسی که مصرف‌کننده برنج وارداتی ۸ هزار تومانی بوده، طبیعتا از قدرت پرداخت هزینه بیشتر برای خرید برنج ایرانی برخوردار نبوده؛ چون اگر می‌توانست برای هرکیلو برنج ۲۶ تا ۳۰ هزار تومان هزینه کند از همان ابتدا برنج ایرانی می‌خرید. برای چنین کسی امروز، هم برنج ایرانی دور از دسترس است و هم برنج خارجی؛ در نتیجه برنج از سفره این فرد خارج شده و نکته مهم این است که هیچ جایگزینی هم برای برنج وجود ندارد.»

مرکز آمار ایران نیز در آخرین گزارش سالیانه درباره سبد معیشت خانوار، برنج را صدرنشین افزایش قیمت‌ها معرفی کرده بود. بر اساس این گزارش در سال ۱۳۹۹، قیمت برنج خارجی که عمده مصرف بازار ایران را شکل می‌دهد تا ۱۵۰ درصد افزایش داشته است.

قیمت برنج هندی در اسفند ۱۳۹۸ به‌طور متوسط ۹۷۰۰ تومان بوده است. این درحالی است که بنا به گفته دبیر انجمن واردکنندگان برنج قیمت این کالا هم‌اکنون در بازار ۲۶ تا ۳۰ هزار تومان است. مقایسه این دو قیمت نشان می‌دهد در ۱۴ ماه گذشته، قیمت برنج تا ۳۰۰ درصد افزایش داشته است. تورمی بیش از دو برابر آن‌چیزی که مرکز آمار ایران اعلام کرده است.

برنج ایرانی نیز که مصرف بخش محدودی از جامعه ایرانی را شکل می‌دهد در همین بازه زمانی حدود ۲۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است و از محدوده قیمنی ۲۰ تا ۲۴ هزار تومان به ۳۹ تا ۴۸ هزار تومان رسیده است.

رشد قیمت برنج در ایران همزمان با فصل تدوین بودجه در پاییز ۱۳۹۹ شتاب بیشتری گرفت. تاکید مجلس بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین کالاهای اساسی سبب شد تا بیشترین افزایش قیمت در مورد کالایی رخ بدهد که زمان فساد طولانی‌تری دارد.

در زمان بررسی بودجه ۱۴۰۰، قرار بود منابع حاصل از مابه‌التفاوت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به صورت یارانه مستقیم پرداخت شود. اتفاقی که رخ نداد. در مقابل بخش اعظم درآمد حاصل از این بخش در جدول ۱۷ و به نیروی انتظامی، بسیج، فعالان سایبری وابسته به سپاه و صداوسیما داده شد.

مسیح کشاورز، قربانی بزرگ حذف ارز کالاهای اساسی را سفره‌های مردم خواند و گفت: «طبق آمار‌ها و برآورد‌ها تا ۷۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در دهک‌های متوسط و ضعیف درآمدی دسته‌بندی می‌شوند. افزایش قیمت برنج باعث شده حداکثر تا ۱۵ میلیون نفر که دستشان به دهانشان می‌رسد، از امکان مصرف این محصول مغذی برخوردار باشند. در شرایطی که وضع قیمت اقلام پروتئینی مثل گوشت، مرغ و تخم‌مرغ هم خراب است، کاهش مصرف برنج اصلا خبر خوبی نیست. تغییر احتمالی شرایط آب و هوایی و افت تولید در سال‌جاری، می‌تواند وضع را از این هم بدتر کند و با افزایش بیشتر قیمت‌ها حذف برنج از سفره‌ها را سرعت بخشد.»