هشدار پژوهشگران صلح درباره «چرخش خطرناک» در تولید سلاح‌های هسته‌ای
مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم می‌گوید اگرچه شمار کل کلاهک‌های هسته‌ای کهنه در حال کاهش است اما تهدید هسته‌ای در جهان افزایش یافته و تعداد بیشتری سلاح هسته‌ای نسبت به یک سال پیش نوسازی شده است.
سلاح‌های هسته‌ای ـ عکس از shutterstock
مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم (Sipri) در گزارش سالانه خود که روز دوشنبه ۲۴ خرداد / ۱۴ ژوئن منتشر شده گفته است در اوایل سال ۲۰۲۱ حدود ۱۳هزار و ۸۰ سلاح هسته‌ای در سراسر جهان وجود داشته است که ۳۲۰ مورد کمتر از سال قبل است. به‌گفته پژوهشگران صلح در استکهلم، آمریکا و روسیه هنوز بیش از ۹۰ درصد این سلاح‌ها را در اختیار دارند. هر دو برای جایگزینی و نوسازی کلاهک‌های هسته‌ای، سامانه‌های موشکی و هواپیمایی و تأسیسات تولیدی خود برنامه‌های گسترده و پر هزینه‌ای در دست انجام دارند.
در حالی که آمریکا و روسیه با از بین بردن کلاهک‌های هسته‌ای کهنه در سال ۲۰۲۰ به کاهش موجودی کل سلاح‌های هسته‌ای خود ادامه دادند، تخمین زده می‌شود که هر دو در آغاز سال ۲۰۲۱ بیش از یک سال قبل حدود ۵۰ کلاهک هسته‌ای تازه در دست تولید داشته باشند. روسیه همچنین به دلیل استقرار موشک‌های بالستیک قاره پیما (ICBM) و موشک‌های بالستیک قابل پرتاب از زیر دریا (SLBM)، شمار کل ذخایر هسته‌ای نظامی خود را با حدود ۱۸۰ کلاهک افزایش داد.
باقی سلاح‌های هسته‌ای جهان در چین، فرانسه، بریتانیا، پاکستان، هند، اسرائیل و کره شمالی وجود دارد.
پژوهشگران صلح، نوسازی سلاح‌های هسته‌ای چرخش خطرناک در تولید سلاح‌های هسته‌ای در جهان می‌داند. مت کُردا، کارشناس مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم گفت:
«اگر فقط به شمار کل سلاح‌های هسته‌ای نگاه کنید، تصویر خلع سلاح بسیار بهتر از آن‌چه در حال حاضر است به نظر می‌رسد. اما آمریکا و روسیه، دو قدرت بزرگ هسته‌ای، کلاهک‌های قدیمی را از رده خارج می‌کنند و خبرهای خوب با این موضوع به پایان می‌رسد.»
به‌گفته پژوهشگران سیپری، آمریکا در حال حاضر هنوز ۵ هزار و ۵۵۰ و روسیه ۶ هزار و ۲۵۵ کلاهک هسته‌ای دارند. با این حال، آمار نگران‌کننده دیگری وجود دارد: کلاهک‌های هسته‌ای که قبلاً روی موشک‌ها نصب شده‌اند یا در پایگاه‌های فعال هستند.
سیپری می‌گوید شمار این کلاهک‌های تازه از ۳ هزار و ۷۲۰ عدد در سال گذشته به ۳ هزار و ۸۲۵ عدد در سال جاری افزایش یافته است. ایالات متحده آمریکا و روسیه هر کدام حدود ۵۰ عدد اضافه کرده‌اند. به‌گفته سیپری، حدود ۲ هزار عدد از این کلاهک‌ها در آمادگی کامل عملیاتی قرار دارند که همه توسط روسیه و آمریکا نگهداری می‌شوند. کُردا در این‌باره گفت، در حالی که سایر کشورها بی‌صبرانه منتظر پیشرفت در خلع سلاح هسته‌ای بودند، همه قدرت‌های هسته‌ای برای آینده طولانی‌مدت زرادخانه‌های هسته‌ای خود سرمایه‌گذاری کردند و این شکاف حتی بیشتر هم می‌شود.
جو بایدن و ولادیمیر پوتین، رئیسان جمهوری آمریکا و روسیه در آستانه انقضای پیمان خلع سلاح هسته‌ای «نیو استارت» در فوریه گذشته، در مورد تمدید آن و اینکه دست‌کم برای پنج سال دیگر شمار کلاهک‌های هسته‌ای مسلح شده خود را از یک هزار و ۵۵۰ کلاهک بیشتر نبرند، توافق کردند.
به‌گفته هانس ام. کریستنسن، کارشناس سیپری، این اما تنها یک مُسَکِن بود و چشم‌انداز کنترل‌های دو جانبه بیشتر بین دو ابرقدرت هسته‌ای بسیار اندک است. «به نظر می‌رسد هر دو کشور در راهبردهای امنیت ملی خود به سلاح‌های هسته‌ای اهمیت بیشتری می‌دهند.»
بر اساس گزارش سالانه سیپری، هر هفت قدرت هسته‌ای دیگر نیز سامانه‌های جدید تسلیحاتی را توسعه داده و یا به‌کار گرفته‌اند. در میان این هفت کشور، چین در میانه مدرن‌سازی و گسترش زرادخانه هسته‌ای خود قرار دارد.
پکن اکنون با داشتن حدود ۳۵۰ سلاح هسته‌ای در جایگاه سوم در میان قدرت‌های هسته‌ای قرار دارد و پس از آن فرانسه (۲۹۰)، بریتانیا (۲۲۵)، پاکستان (۱۶۵)، هند (۱۵۶) و اسرائیل با حدود ۹۰ سلاح هسته‌ای قرار دارند.
افزون بر این، زرادخانه هسته‌ای کره شمالی نیز وجود دارد که شمار آن ۴۰ تا ۵۰ عدد تخمین زده می‌شود. از نظر سیپری، یک چیز روشن است: «کره شمالی همچنان اولویت برنامه هسته‌ای نظامی خود را به‌عنوان عنصر اصلی استراتژی امنیت ملی حفظ می‌کند».
مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم داده‌های خود را از منابع عمومی می‌گیرد. مت کُردا خاطرنشان ساخت که در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا جمع‌آوری اطلاعات در مورد وضعیت سلاح‌های هسته‌ای در جهان به‌طور فزاینده‌ای دشوار شد. او گفت: «موضوع شفافیت هسته‌ای یک مشکل است.»
نظرها
نظری وجود ندارد.