«احیاء برجام»: ظریف خوش‌بین است و آمریکا نگران
«ضمانت» در برابر «ضمانت»؛ ایران خواستار ضمانت کتبی آمریکا برای پایدار بودن توافق هسته‌ای حتی در صورت تغییر رئیس دولت است و آمریکا هم از ایران تضمین ماندن دولت بعدی در توافق را می‌خواهد. ظریف با این حال می‌گوید: خوش‌بین است.
حسن روحانی می‌خواست پیش از پایان دولتش مذاکرات احیای برجام را به نتیجه برساند. با وجود خوش‌بینی ظریف اما رسیدن به توافق نهایی به نظر به زمان بیشتری نیاز دارد.
کمتر از دو ماه به پایان دولت حسن روحانی باقی مانده است. او قول داده پیش از پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش تحریم‌ها را لغو کند و ایران به توافق هسته‌ای یا همان برجام بازگردد. حالا نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری مشخص شده است و منتقدان سیاست‌های دولت فعلی در یکی از کم‌رمق‌ترین انتخابات در ایران به عنوان برنده اعلام شده‌اند. دولت فرصت کوتاهی دارد تا لغو تحریم‌ها را در کارنامه‌اش ثبت کند و در سوی دیگر هم کشورهای عضو برجام نگران‌ند که دولت بعدی به تعهدات برجامی پابند نباشد.
به روایت میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین، هنوز برخی موضوعات دشوار و زمان‌بر حل‌نشده باقی مانده‌اند. فرانسه نیز دیدگاهی این‌چینی دارد و معتقد است هنوز اختلاف‌نظرهای مهمی وجود دارد. وزیر خارجه ایران که پس از افشای فایل صوتی محاسبه‌اش، در حاشیه قرار گرفت اما شنبه ۱۹ ژوئن/ ۲۹ خرداد، یک روز پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران گفت: امکان خوبی وجود دارد که پیش از پایان دولت فعلی مذاکرات به نتیجه برسد و توافق به دست بیاید.
ظریف در حاشیه همایشی در آنتالیا ترکیه گفت: گفت‌وگوها ادامه دارد. متن [توافقنامه] پاکیزه و پاکیزه‌تر می‌شود و پرانتزها حذف می‌شوند. سخنانی کاملا خوشبینانه که نشانه‌هایی از نزدیک شدن به یک توافق پس از شش دور مذاکره طرفین در وین است.
طرفین در باره نقاط اختلاف چیز زیادی نگفته‌اند. آنچه که تا به حال رسانه‌ها به نقل از منابع آگاه فاش کرده‌اند، اختلاف بر سر تحریم‌هایی است که پس از خروج آمریکا علیه ایران وضع شده است. در روزهای گذشته به صورت غیررسمی برخی محدودیت‌ها وضع شده علیه تبادل تجاری شخصیت‌های حقوقی ایران لغو شد. ایران اما خواستار ضمانت برای رفع تحریم‌ها و عدم بازگشت آن است. مسئله‌ای که ظریف آن را اینگونه توضیح داد:
«آمریکا باید بپذیرد که آنها بودند که برای یک هدف دیگر از توافق هسته‌ای خارج شدند و حالا می‌خواهند به آن برگردند باید بدانند اهدافی که با جنگ اقتصادی به آن نرسیدند را نمی‌توانند به عنوان هدف در میز مذاکره تعیین کنند.»
عباس عراقچی، مسئول گروه مذاکره کننده ایران در وین پیشتر گفته بود که ایران عجله‌ای برای توافق ندارد. مهم این است که به یک توافق خوب که منافع جمهوری اسلامی را تضمین می‌کند برسد.
بی‌اعتمادی ایران و آمریکا به ماندن طرف مقابل در برجام
روزنامه نیویورک تایمز نیز به نقل از افراد حاضر در مذاکرات نوشت ایران خواستار تعهد کتبی شده است تا هیچ دولتی در آمریکا نتواند مانند آنچه که دونالد ترامپ انجام داد، توافقنامه را لغو کند. خواسته‌ای که از نگاه آمریکایی‌ها منطقی اما ناشدنی است.
نگرانی بزرگ اما تغییر دولت در ایران است. با اعلام برنده شدن ابراهیم رئیسی در انتخاباتی که کمترین میزان مشارکت از آغاز استقرار جمهوری اسلامی را به همراه داشت، احتمال اینکه جریانی که پیش از این مخالف توافق هسته‌ای بوده سکاندار سیاست خارجی و مذاکرات هسته‌ای شود را افزایش داده است.
آمریکا نیز از ایران ضمانت می‌خواهد که پس از بازگشت به توافق هسته‌ای که شرایط توافق بزرگتری که آمریکا آن را طولانی‌تر و مستحکم‌تر می‌داند، فراهم کند.
رئیسی، عضو هیئت مرگ در زندان‌های دهه ۶۰ در زمان تبلیغات انتخاباتی خود گفت به برجام به عنوان قرادادی که با ۹ بند به تایید رهبری رسیده، حتما به عنوان یک قرارداد و تعهدی که دولت‌ها باید به آن پایبند باشند، پایبند خواهد بود.
پایبندی دولت‌های ایران به توافق هسته‌ای را نه روسای دولت بلکه رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌کند. او در واکنش به فایل صوتی فاش شده ظریف که از دخالت دیگر نهادها در سیاست‌خارجی انتقاد کرده بود، به صراحت گفت که تصمیم‌گیرنده نهایی در باره سیاست‌خارجی دستگاه‌های دیگر هستند و وزارت خارجه تنها مجری سیاست‌های کلی تعیین شده است.
با این وضعیت بعید به نظر می‌رسد حتی پس از تغییر دولت و کنار رفتن روحانی و همراهانش، ایران میز مذاکره را ترک کند. چه بسا که طولانی شدن مذاکرات نیز یک سیاست برای سپردن ادامه آن به دولتی است که خامنه‌ای به آن احساس نزدیکی بیشتری دارد.
نظرها
محسن
فرصت رو به پایان است، بالاخره آمریکایی ها با ایران به توافق می رسند اما با این تاخیر آخرین میخ را بر تابوت جریان مایل به غرب می زنند، که البته از نظر من مورد مبارک و میمونی است، انشاء الله