چرا آفریقای جنوبی شاهد شدیدترین موج خشونت‌ در سال‌های اخیر است؟

ناآرامی در آفریقای جنوبی هفته گذشته و با زندانی شدن جیکوب زوما، رئیس جمهوری سابق این کشور آغاز شد.

خشونت‌ها تا به امروز دستکم ۱۱۷ کشته برجای گذاشته و بیش از دو هزار نفر بازداشت شده‌اند. در جریان شورش‌ها صدها مغازه و کسب و کار غارت شده و دولت در صدد است برای ممانعت از بحران کمبود غذا چاره‌‌ای بیندیشد.     

شهروندان مسلح شده‌اند و گروه‌های مجازات تشکیل داده‌اند تا از اموال خود مراقبت کنند. 

دست‌کم ۲۰۰ مورد غارت و تخریب تنها در روز چهارشنبه گذشته صورت گرفت. دولت تقاضای اعزام ۲۵ هزار سرباز به دو استان خشونت زده کرده است، به «کوآزولو» که دوربان در آن واقع شده و «گواتنگ» که شامل ژوهانسبورگ می‌شود.

آغاز خشونت‌‌ها

شورش ابتدا در استان کوازولو- ناتال زادگاه جیکوب زوما آغاز شد، جایی که  او دوره ۱۵ ماه حبس خود به دلیل سرپیچی از دستور دادگاه را می‌گذراند . زوما در دادگاهی که اتهام فساد علیه او را بررسی می کرد حاضر نشده بود.

خشونت‌ها از این استان به دیگر مناطق آفریقای جنوبی سرایت کرد.

خواسته معترضان در ابتدا آزادی زوما بود که طی سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ رئیس جمهوری آفریقای جنوبی بوده است. 

اتهام‌های زوما فساد گسترده و همچنین انتصاب افراد کابینه‌اش تحت تاثیر خانواده بحث برانگیز گوپتا است.

او همچنین با اتهام‌هایی در رابطه با دریافت رشوه در جریان معامله‌هایی در سال ۱۹۹۹ مواجه است.

ریشه بحران

هرچند نقطه آغاز و بهانه شروع شورش‌ها زندانی شدن زوما بود، اما مسائل متعددی به شعله ور شدن آن دامن زده است. 

سال گذشته آفریقای جنوبی شاهد بیشترین کاهش تولید ناخالص داخلی از سال ۱۹۴۶ به این سو و انقباض اقتصادی ۷ درصدی بود. تعطیلی‌ها به سبب کرونا و اعمال دیگر محدودیت‌ها بر کسب و کار بهبود اوضاع را برای اقتصاد این کشور سخت‌تر کرده است.

نرخ بیکاری در آفریقای جنوبی در سه ماهه نخست امسال  ۳۲,۶ درصد بود. بر اساس یک نظرسنجی وال استریت ژورنال بیش از ۱۰ میلیون نفر( حدود یک ششم جمعیت) طی هفته گذشته گرسنگی را تجربه کرده‌اند. شکاف اقتصادی در این کشور بیداد می‌کند.

واکنش دولت

سریل رامافوسا، رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی گفته است که خشم و فقر مردم را درک می‌کند، اما توجیهی برای خشونت وجود ندارد و غارت و خشونت بازسازی اقتصاد کشور را از آنچه هست دشوار تر می‌کند.

برخی مقام‌های دولت‌های محلی «عناصر جنایتکار» را متهم به سوار شدن بر موج ناآرامی، استفاده از بحران و دامن زدن به خشونت‌ها کرده‌اند. جنایتکاران و خلافکاران به میدان آمده و سعی دارند در این میان برای خود ثروت اندوزی کنند. 

گروهی دیگر از مقام‌های محلی معتقدند نشانه رفتن انگشت اتهام بسوی خلافکاران برای فرار از واقعیت حاضر آفریقای جنوبی است و دلیل این بحران و خشونت را  نرخ بالای بیکاری می‌دانند. 

دولت برای کمک به پلیس برای حفظ نظم به اعزام سرباز به مناطق بحران زده روی آورده‌ است.

هزینه شورش‌ها

بر اساس گزارش رسانه‌های محلی تاکنون بیش از یک میلیارد رَند (۷۰ میلیون دلار) خسارت به بار آمده هر چند اقتصاددانان میزان خسارت‌ها را دست کم دو برابر این تخمین می‌زنند. 

بزرگترین پالایشگاه آفریقای جنوبی (ساپرف) در دوربان واقع در ساحل شرقی کشور به سبب غارت‌ها به طور موقت تعطیل شده است. کارشناسان سازمان ملل معتقدند خسارت‌ها و تبعات جانبی شورش‌ها مشکلات کشور را وخیم‌تر خواهد کرد.

دستکم ۲۰۰۰ نفر بازداشت شده‌اند که در میان آن‌ها زنان، کودکان و افراد سال‌خورده نیز دیده می‌شود. 

رادیوی محلی الکس که بیش از ۲۷ سال است در السکاندرا برنامه دارد پس از آنکه تجهیزات آن به ارزش ۵ میلیون رَند به سرقت رفت، تعطیل شده است. بیمارستان‌ها مملو از بیماران و مجروحان اخیر است و همزمان پاندمی کرونا به سیستم بهداشتی کشور فشار می‌آورد. 

آفریقای جنوبی بیش از سایر کشورهای قاره آفریقا با بحران کرونا دست و پنجه نرم می کند. بیش از ۲ میلیون مورد تایید شده ابتلا و ۶۵ هزار ۶۰۰ مورد مرگ بر اثر کووید-۱۹ در آفریقای جنوبی گزارش شده است. 

واکسیناسیون اما در این کشور به کندی پیش می‌رود حدود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد واکسن به شهروندان تزریق شده که کمتر از ۵ درصد جمعیت را پوشش می‌دهد.