رژه افتخار آمستردام: علیه کوئیرهراسی پس از سال سخت کرونا
فعالان کوئیر ایرانی با سازماندهی گروه «آزاد»، شبکه حمایتی کوئیرهای فارسی‌زبان هلند در رژه افتخار آمستردام حضور داشتند. دو فعال کوئیر ایرانی در گفتوگو با «زمانه» درباره وضعیت جامعه کوئیر ایرانی و تأثیر مخرب کرونا و ادامه کوئیرهراسی بر سلامت روانی اعضای آن توضیح دادند. فعالان کوئیر چپ معترض به مراسم اصلی پراید نیز در جای دیگری با شعار «پرایدمان را بازپس می‌گیریم» گرد هم آمدند.
امین درودگر / عکس: علی فتوتی
مراسم مربوط به «پراید» سال جاری در آمستردام، تنها رویدادهای مربوط به پراید در هلند در دومین سال همه‌گیری کرونا، از ۳۱ ژوئیه آغاز شد و تا امروز یکشنبه ۸ اوت ادامه دارد.
پراید یا رژه غرور جامعه دگرباشان جنسی (شامل بر افراد همجنس‌گرای زن و مرد، دوجنس‌گراها، ترنس‌جندرها و تراجنسیتی‌ها، میان‌جنسی‌ها، کوییرها، اسکشوآل‌ها و مانند آن) به یک روز یا هفته مشخص در تقویم شهرهای مختلف دنیا اطلاق می‌شود که در آن فستیوالی به پاسداشت این بخش از جامعه برگزار می‌شود.
شنبه ۷ اوت مراسم راهپیمایی پراید آمستردام برگزار شد. هزاران تن در این راهپیمایی که براساس سنت، اعتراض برای مطالبه حقوق برابر برای جامعه کوئیر بوده، شرکت کردند. آنها از پارکی که نام مبارز سرشناس حقوق سیاهان در آمریکا، مارتین لوتر کینگ را بر خود دارد، مراسم را آغاز و سپس به سمت میدان دام در مرکز شهر و ایستگاه مرکزی قطار حرکت کردند. گروهی از کوئیرهای فارسی‌زبان هلند با دعوت و سازماندهی «گروه آزاد» نیز در این مراسم حضور داشتند. آزاد، شبکه‌ی حمایتی کوئیرهای فارسی‌زبان هلند است که به‌تازگی کار خود را آغاز کرده‌اند.
همزمان به رسم هرساله رژه پراید در آمستردام، گروهی از کوئیرها نیز راهپیمایی اعتراضی دیگری را با نام «پرایدمان را بازپس می‌گیریم» برگزار کردند. این گروه از فعالان سیاسی کوئیر به مراسم اصلی پراید معترضند.
در پارک مارتین لوترکینگ
در میان گروه‌هایی که در مراسم پراید و پارک مارتین لوترکینگ حضور داشتند، گروه «آزاد»، گروه کوئیرهای فارسی‌زبان در هلند نیز بود.
بهنام و ناصر دو سازماندهنده‌ی اصلی این گروه هستند و «زمانه» با بهنام درباره این گروه، هدفش از شرکت در مراسم پراید و وضعیت کوئیرهای فارسی‌زبان در هلند و کوئیرهای داخل ایران گفتوگو کرد. می‌توانید به این گفتوگو در زیر گوش کنید:
بهنام گروه «آزاد» را یک شبکه حمایتی از کوئیرهای فارسی‌زبان داخل هلند توصیف می‌کند که قرار است در آینده توسعه پیدا کند و حالتی بین‌المللی پیدا کند.
هدف اصلی «آزاد» جمع کردن کوئیرهای فارسی‌زبان کنار یکدیگر و به وجود آوردن حس همبستگی در کنار شادی است تا به گفته بهنام «شاهد اتفاقات بد سال گذشته نباشیم.»
به گفته این فعال کوئیر ایرانی، اگرچه هلند از جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو حمایت می‌کند، هنوز اتفاقات خیلی بدی برای کوئیرهای ایرانی می‌افتد. خود بهنام همین اواخر یکی از بهترین دوست‌هایش در جامعه کوئیر ایرانی هلند را از دست داد. دوست او بر اثر افسردگی شدید دست به خودکشی زد. و این اتفاق یکی از دلایل پرشمار بهنام برای سازماندهی گروه «آزاد» شد که نام آن نیز برگرفته از نام دوست ازدست‌رفته بهنام است.
بهنام همچون دیگر فعالان کوئیر می‌گوید شرکت کردن در پراید هنوز اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا هنوز «هموفوبیا در دنیا بیداد می‌کند» و ستم و نفرت‌پراکنی علیه کوئیرها واقعیتی انکارناپذیر است. به گفته او، کوئیرها در پراید با شادی و رقص در برابر کوئیرهراسی مقاومت می‌کنند.
نااُمی گرانت، هنرمند و نویسنده اجراگر سیاهپوست در سخنرانی‌اش در آنجا به نکته‌هایی مشابه با سخنان بهنام پرداخت که روح مراسم پراید آمستردام ۲۰۲۱ در پارک «مارتین لوترکینگ» را پس از اعتراض‌ها علیه نژادپرستی در سرتاسر جهان از جمله هلند در ۲۰۲۰ در خود داشت:
«از آنجا که پراید هنوز یک اعتراض است، این اعتراض من است. چرا من هنوز از جامعه کوئیرها حرف می‌زنم؟ ... چون بدنم درد می‌کند و دست و پاهایم می‌لرزند، چون نمی‌دانیم حمله بعدی چه زمانی رخ خواهد داد ... می‌خواهم حرف بزنم زیرا فریاد زدن دشنام و تهدید و خشونت خانگی، وضعیت عادی به حساب می‌آید. کوئیرها در آمستردام روش‌های مختلفی برای نفس کشیدن پیدا کرده اند تا بتوانند نفرت را در هر موقعیتی تاب آورند. چرا که بازنمایی خیلی اهمیت دارد. چه طور ممکن است که در این ماه، اوت ۲۰۲۱، فقط دو سیاهپوست در تلویزیون در مراسم پراید حضور داشتند؟ چطور ممکن است هیچ آدم معلولی را ندیدیم؟ حتی اگر فقط آدم معروف‌ها را می‌خواستند، آنهایی که "قابل بازنمایی" به نظر می‌رسند، می‌توانستم ده‌ها اسم بهتان بدهم که دعوت شوند تا طیف وسیعتری از این جامعه بازنمایی شوند. می‌خواهم حرف بزنم ... زیرا نمی‌توانم تا پیش از اینکه ترس روح‌هایمان را رها کند، حرف زدن را متوقف کنم. می‌خواهم حرف بزنم چون مردهای گی هنوز برای اهدای خون مشکل دارند... می‌خواهم حرف بزنم زیرا راهپیمایی پراید از ۲۰۱۵ در ترکیه ممنوع شده. هزاران تن هرسال آنجا گرد هم می‌آیند اما هر بار باید با گاز اشک‌آور و دستگیری مواجه شوند ... اما با وجود این هنوز می‌آیند تا عشق را به اشتراک بگذارند.»
در میان کسانی که در پارک و راهپیمایی پراید حضور داشتند، پدر و مادر ناشنوای بهنام نیز بودند. پدر و مادر بهنام از فرزندشان و شکل زندگی‌اش کاملاً حمایت می‌کنند. و این حمایت‌ها برای جامعه کوئیر ایرانی که همین اواخر با فاجعه قتل علیرضا، جوان گِی ۲۱ ساله اهوازی مواجه شد، اهمیت زیادی دارد.
خود بهنام درباره وضعیت کوئیرهای ایرانی از افزایش مبارزه و مقاومت فعالان داخل ایران نسبت به قبل سخن می‌گوید هرچند آنها در وضعیتی بسیار خطرناک به سر می‌برند و با سرکوب شدید مواجهند.
مراسم پراید سال جاری یکی از شلوغ‌ترین مراسم پراید در سال‌های گذشته بود. ۲۰۲۰ به دلیل کرونا پراید برگزار نشد. و سال جاری نیز به خاطر ادامه همه‌گیری، رژه‌ی قایق‌های پراید آمستردام مانند سال پیش امکان برگزاری نیافت.
رهام رفیعی، فعال کوئیر ایرانی که سه سال پشت سر هم از ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ قایق کوئیرهای ایرانی در پراید را سازماندهی می‌کرد، در پارک لوترکینگ و کنار دیگر کوئیرهای فارسی‌زبان بود. «زمانه» با او نیز درباره مسائل جامعه کوئیر فارسی‌زبان و نیز تجربه‌های پیشین‌اش و تأثیر کرونا بر زیست کوئیرها گفتوگو کرد که در زیر می‌شنوید:
رهام سازماندهنده نخستین گروهی بود که سعی کرد کوئیرهای فارسی‌زبان هلند را در قایقی به نام ایران گرد هم جمع و تلاش کند تا به گفته خود او، با مشارکت در عرصه اجتماعی، «از اینکه خودشان باشند، خجالت نکشند».
همه‌گیری کووید‌ـ۱۹ امکان جمع شدن گرد یکدیگر را از همگان گرفت اما این دوران برای کوئیرها به طور مضاعفی سخت بود. همان‌طور که رهام می‌گوید، جامعه کوئیر به عنوان «یک اقلیت به‌حاشیه‌رانده‌شده شاید خیلی بیشتر از بقیه در این دوران مورد ظلم قرار گرفت. و وضعیت سلامت روانی در بین کوئیرها شدیداً تضعیف شد.» به گفته رهام، نرخ بروز بیماری‌های روانی در میان کوئیرهای مهاجر یا پناهنده در هلند افزایش زیادی یافته است.
رهام نیز شرکت کوئیرهای فارسی‌زبان در مراسم پراید را شکل‌دادن همبستگی‌ای می‌داند که برای جلوگیری از «اتفاقات بد یکی دو سال آینده» ضروری است. و البته اینکه آدم‌ها «یاد بگیرند که "خود بودن" مایه خجالت نیست».
پس از پارک
راهپیمایی پراید با شرکت هزاران تن در خیابان‌های آمستردام برگزار شد. جمعیت زیاد راهپیمایی‌کنندگان از پارک مارتین لوترکینگ تا ایستگاه مرکزی قطار شهر پیاده رفتند. رسانه‌های هلندی حداقل جمعیت را پنج هزار تن اعلام کرده‌اند.
در میان پرچم‌هایی که حمل می‌شد، دو پرچم مختلف ایران ــ پرچم رسمی و پرچم بخشی از اپوزیسیون خارج‌نشین ــ نیز وجود داشت.
البته پرچم رسمی ایران در جای دیگری نیز حضور داشت.
سازمان پراید آمستردام امسال در معرفی کشورهای ناقض حقوق اقلیت‌های جنسی پرچم‌های این کشورها را در میدان دام در مرکز آمستردام نصب کرده. پرچم رسمی ایران نیز در میان آنها است.
صف اول راهپیمایی موتورسواران بودند که در زیر می‌بینید:
و پس از آن، همان‌طور که ویدئوی زیر نشان می‌دهد، موج راهپیمایی‌کنندگان حرکت می‌کرد.
«پرایدمان را بازپس می‌گیریم»
هر ساله گروهی معترض از کوئیرها مراسم بدیل خود را در برابر رژه اصلی پراید آمستردام برگزار می‌کنند. امسال این مراسم با نام «پرایدمان را بازپس می‌گیریم» اجرا شد.
این مراسم از «داگ پارک» آمستردام آغاز شد و پس از آن کوئیرها به سمت مرکز شهر راهپیمایی کردند.
اعتراض این گروه از فعالان کوئیر چپ به مراسم اصلی، گره خوردن آن با سرمایه‌داری، شرکت‌های چندملیتی و نیز سوء‌استفاده دولت اسرائیل و حامیانش از آن برای «صورتی‌شویی» آپارتاید و استعماری است که در سرزمین‌های اشغالی فلسطین برپا کرده. آنها فعالان بینابخشی (Intersectional) هستند و می‌گویند مبارزه برای کوئیرها با مبارزه علیه سرمایه‌داری و نژادپرستی و استعمار و انواع مختلف تبعیض گره خورده است.
در فراخوان «پرایدمان را بازپس می‌گیریم» آمده بود:
پراید یک اعتراض است. پراید یعنی ملغی کردن "اداره تابعیت و مهاجرت هلند" و لغو بودجه پلیس. پراید یعنی دسترسی داشتن به حق سلامت و خدمات درمانی. پراید درباره این است که کارگران جنسی حق‌شان را داشته باشند. پراید درباره آدم‌های ترنس و جوانان ترنس است. پراید درباره آزاد کردن زندانیان سیاسی و پایان دادن به استعمار مستعمره‌نشین (settler colonialism) است. پراید معادل سرمایه‌داری رنگین‌کمانی نیست. پراید درباره آزادی و برابری برای همگان است.
ویدئوی زیر از «پرایدمان را بازپس می‌گیریم» است که در آن شعارهای فعالان کوئیر در حمایت از ترنس‌ها و دیگر کوئیرها و پناهندگان و فلسطین به گوش می رسد:
نظرها
نظری وجود ندارد.