افزایش حملات نژادپرستانه به پناهجویان در ترکیه؛ آینده بدتری پیش روست؟

غلبه وحشت عمومی بر جامعه افغانستان که به ‌دنبال تصرف کابل توسط شبه نظامیان طالبان ایجاد شده، موجی از خروج آوارگان و پناهجویان افغان از مرزهای این کشور را به‌ دنبال داشته است. گفته ‌می‌شود بسیاری از این پناهجویان قصد دارند با عبور از ترکیه، خود را به کشورهای اروپای غربی برسانند.

طبق تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، شمار زیادی از شهروندان ساکنِ کابل با هجوم به سمت فرودگاه این شهر، قصد کردند با سوار شدن بر هواپیماهای مانده در این فرودگاه، خود را از خطر زندگیِ تحت استیلای طالبان نجات دهند.

گفته می‌شود تنها در یک مورد، ۶۴۰ افغان، بدون داشتنِ پاسپورت و بلیت، از طریق یک هواپیمای باربری مدل بوئینگ سی-۱۷ گلوبمستر ۳، متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا به دوحه، پایتخت قطر منتقل شده‌اند.

هم‌زمان با سرازیر شدن موج تازه‌ای از پناهجویان افغان به سوی کشورهای هم‌جوار، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه به همراه ژنرال یاشار گولر، رئیس ستاد کل ارتش و ژنرال موسی آوسور فرمانده نیروی زمینی ارتش این کشور، از دیوار مرزی در حال احداث در مرز ایران و ترکیه بازدید کردند.

بر پایه اعلام منابع رسمی در ترکیه، این دیوار به طول صدها کیلومتر در مرز مشترک ایران با ترکیه، برای ممانعت از عبور مهاجران غیرقانونی و گروه‌های شبه نظامیِ کُرد احداث شده است.

در روزهای اخیر رسانه‌های ترکیه به‌ویژه رسانه‌های وابسته به احزاب اپوزیسیون، اخبار ورود مهاجران افغان را به‌شکل وسیع‌تری پوشش می‌دهند که این مسأله به موج جدیدی از مهاجرستیزی در ترکیه دامن زده است.

برخی از مهاجرستیزان در ترکیه، حضور مهاجران و پناهجویان در این کشور را یکی از عوامل اصلی وجود بیکاری گسترده و رکود اقتصادی در کشور خود قلمداد می‌کنند. 

گفته می‌شود موج جدید ورود پناهجویان افغان به ترکیه یکی دیگر از عوامل تشدید کننده اقدامات نژادپرستانه در این کشور است. 

بیشتر بخوانید: موج جدید مهاجرت از افغانستان؛ وخامت اوضاع پناهجویان در ترکیه

پس از آنکه یک شهروند تُرک با هویت " امیرحان یالچین" در درگیری با چند پناهجوی سوری با ضربات چاقو مجروح شد و سپس جان خود را از دست داد، شماری از مهاجمان نژاد‌پرست به چندین مغازه و منزل مسکونی متعلق به پناهجویان سوری در آنکارا حمله‌ور شدند.

هر چند فرمانداری آنکارا روز ۱۱ اوت/ ۱۹ مرداد ماه در اطلاعیه‌ای، خبر از فروکش کردن اغتشاشات در این شهر داده اما تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در توئیتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی در ترکیه نشان می‌دهند شماری از افراد مهاجر ستیز همچنان در کوچه‌ها و خیابان‌های آنکارا به ویژه در منطقه آلتین داغ حضور داشته و در ضدیت با حضور پناهجویان در ترکیه، شعارهای نژادپرستانه یا ناسیونالیستی سر می‌دهند.

در ویدئوهای منتشر شده، مهاجمان اقدام به شکستن شیشه‌ خانه‌ها و مغازه‌های متعلق به خارجی‌ها کرده و تابلوهای نوشته شده به زبان عربی را پایین می‌کشند.

از سوی دیگر و هم‌زمان با بالا گرفتن اغتشاشات نژادپرستانه در آنکارا، روزنامه «سوزجو»، نزدیک به حزب جمهوری خلق ترکیه (CHP) که بزرگ‌ترین رقیب حزب حاکم در ترکیه محسوب می‌شود، از بیرون راندن برخی پناهجویان عراقی از خانه‌های اجاره‌ای خود در شهر بولو خبر داده‌ است.

به‌نوشته این منبع، تنها در یک مورد، یک خانواده پنج نفره عراقی از خانه اجاره‌ای خود واقع در یک ساختمان چهار طبقه بیرون انداخته شده‌اند. دلیل این امر «استفاده این خانواده عراقی از ادویه در غذاهای خود» و «نپسندیدن بوی ادویه توسط همسایه‌ها» اعلام شده است.

این در حالی‌ست که در روزهای گذشته، تانجو اوزجان، شهردار این شهر هم طرحی را در شهرداری متبوع خود به تصویب رساند که بر اساس آن مهاجران و افراد خارجی ساکن در شهر بولو باید قیمت آب مصرفی خود را تا ۱۰ برابر گران‌تر از شهروندان تُرک بپردازند.

تانجو اوزجان صراحتا و در برابر دوربین‌ها، تصویب و اجرای این طرح را در راستای بیرون راندن اتباع خارجی به‌ویژه پناهجویان ساکن در این شهر اعلام کرد.

ترکیه میزبان میلیون‌ها پناهجو از کشورهای مختلف است. بیش از سه میلیون نفر آنها را آوارگان سوری تشکیل می‌دهند. درصد زیادی از این پناهجویان سال‌هاست بلاتکلیف و در انتظار رسیدن به کشوری دیگر هستند.

در حال حاضر افزایش شمار پناهجویان در ترکیه در هفته‌های اخیر، موج جدیدی از انتقادها را متوجه دولت رجب طیب اردوغان کرده است. احزاب مخالف دولت در ترکیه، بیرون راندن یا بستن مرزهای کشور به روی پناهجویان را از جمله برنامه‌های خود در انتخابات آتی ریاست جمهوری این کشور اعلام کرده‌اند.

کمال کلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق ترکیه با انتشار یک رشته توئیت در حساب کاربری خود در توئیتر، رویدادهای اخیر درباره مهاجران افغان و سوری در ترکیه را توطئه و تحریک قلمداد کرده و به مردم وعده داده است به زودی با پناهجویان یا به‌گفته او «مهمانان» خداحافظی خواهند کرد.

در روزهای اخیر همچنین شماری از کاربران تُرک در توئیتر با راه‌اندازی چند هشتگ، خواهان اخراج پناهجویان سوری و افغانستانی از ترکیه شده‌اند.

حمله به پناهجویان ایرانی در اسکیشهیر به‌دلیل «نشستن در پارک خانوادگی»

مهسام، پناهجوی ایرانی و ال‌جی‌بی‌تی ساکن در اسکی‌شهیر، روز پنج‌شنبه ۱۴ مرداد ماه زمانی که با جمعی از دوستانش از جمله پارتنر خود برای صرف شام به یک پارک خانوادگی در مرکز شهر اسکی‌شهیر رفته بود، مورد حمله و ضرب و شتم حدود ۲۰ نفر از مهاجر ستیزان قرار گرفته و به شدت زخمی شده است.

او روایت خود را از این حمله با زمانه در میان گذاشته است:

من شش سال است که در اسکی‌شهیر زندگی می‌کنم. چهار شب پیش برای اولین بار در طی مدت حضورم در اسکی‌شهیر و بعد از فروکش کردن پاندمی کرونا به همراه پارتنرم تصمیم گرفتیم برای شام به پارک برویم. همراه دو تا از دوستانمان که زن و شوهر بودند با کودکشان به پارک "سومر محله" رفتیم که یکی از پارک‌هایی‌ست که خانواده‌ها به آنجا می‌روند و امنیت خوبی هم دارد. تازه مشغول شام خوردن شده بودیم که دو نفر، یک خانم و یک آقا، در آلاچیق کناری نشسته بودند. آن آقا به شکل بی‌ادبانه‌ای دوست ما را صدا کرد. به دوست من گفته بود که اینجا پارک متمدن‌ها و پولدارهای اسکی‌شهیر است و یابانجی‌ها (خارجی‌ها) حق ندارند به اینجا بیایند. همچنین با اشاره دست و کلمات توهین‌آمیز گفته بود که این‌ها را از پارک بیرون ببرید. ما که متوجه عصبانیت آنها شده بودیم تصمیم گرفتیم وسایل‌مان را جمع کنیم و برویم که به ما حمله کردند. فقط نزدیک به ۲۰ نفر با چوب و چاقو به من حمله کردند. من و پارتنرم را خطاب قرار داده بودند. من به سمت بیرون پارک فرار کردم و به سمت یک عده جوان پناه بردم. بعد متأسفانه متوجه شدم که این عده هم دوستان همان‌ مهاجمان هستند. آن‌ها هم به طرز بی‌رحمانه‌ای با چوب و چاقو و مشت و لگد کتکم زدند. تنها برای خلاصی خودم از کتک‌ها فریاد می‌زدم که «ما آذری هستیم و با شما هم‌خونیم» و همین هم شد که دست از کتک زدن ما برداشتند و رهایم کردند.
مهاجمان موقعی که من را کتک می‌زدند با موبایل‌هایشان فیلم هم می‌گرفتند. خیلی خشمگین بودند و دست یکی از آن‌ها چاقو بود. سمت من آمد و گفت ما عکس و تصویر تو را داریم و در صورتی که به پلیس شکایت کنی، تو را پیدا می‌کنم و سینه‌هایت را می‌بُرم. آن‌ها با کلمات توهین‌آمیز می‌گفتند از زمانی که شما خارجی‌ها و ال‌جی‌بی‌تی‌ها وارد این کشور شده‌اید، زلزله، بلایای طبیعی، سیل، آتش‌سوزی و بیکاری در کشور ما پیش آمده است. مهاجمان پارتنر من را هم زدند و به دوستانمان هم بی‌احترامی کردند. آن‌ها را تهدید کرده بودند که اگر شکایت کنید، پیدایتان خواهیم کرد و شما را می‌کشیم.
بعد از آنکه مهاجمان ما را کتک زدند، محل را ترک کردند. من در حالی دوستان و پارتنرم را پیدا کردم که دیگر قادر به راه رفتن نبودم. بعد از آن پلیس رسید و ما را به بیمارستان منتقل کردند. به‌دلیل شدت جراحات، تا صبح در بیمارستان بودیم. همان‌طور که از عکس‌ها پیداست، دچار کوفتگی شدید و پارگی با ضربه‌های چاقو شده‌ایم.

از آنجایی‌ که توسط مهاجمان تهدید شده بودیم و ترسیده بودیم، در اداره پلیس شکایت خود را ثبت نکردیم و فقط پلیس اداره مهاجرت را در جریان وضعیت خود قرار دادیم. پلیس به ما گفت که چند روز قبل از این، برای دو ایرانی ال‌جی‌بی‌تی دیگر هم چنین اتفاقی افتاده و به نظر می‌رسد که این حملات سازمان‌یافته است.
در حال حاضر قرار بر این شده که پلیس تحقیقات محلی داشته باشد و نتایج را برای دادگاه بفرستند.
این اتفاق برای من افتاد که آرام هستم و موقعی که بیرون می‌روم بسیاری از ملاحظات را در نظر می‌گیرم. من شب‌ها تا دیر وقت بیرون نیستم و با همسایه‌ها و افراد محل رابطه خوبی دارم. این اتفاق در پارک و در ساعت معمول و معقولی از شبانه‌روز برای ما افتاد. هیچ عمل خلافی مرتکب نشده و تنها در حال شام خوردن بودیم. این دعوا به صورت دسته‌جمعی و توسط بیش از ۲۰ نفر رخ داد. این می‌تواند یک فوبیای سازمان‌یافته علیه بچه‌های ال‌جی‌بی‌تی یا علیه پناهجویان و خارجی‌ها باشد.
وقتی چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد، اول می‌گویند که شاید شما را با سوری‌ها اشتباه گرفتند. مگر سوری‌ها انسان نیستند؟
من روند این شکایت را از طریق سازمان‌هایی که مربوط به ما هستند همچون چتر قرمز و پلیس اداره مهاجرت پیگیری خواهم کرد. از نظر جسمانی در حال حاضر تا حدودی رو به بهبود هستیم اما متأسفانه هنوز در نشستن، راه رفتن و خوابیدن مشکل داریم. با چاقو به ما حمله شد. متأسفانه بچه‌های رنگین‌کمانی با چنین اتفاقاتی در ترکیه زیاد مواجه می‌شوند.
البته در ایران هم چنین اتفاقاتی برای ما افتاده که هنوز اثراتش از وجود ما خارج نشده و این اتفاقات تداعی کننده گذشته است.