خواسته ایران از الکاظمی: افزایش «زائران اربعین»

به‌دنبال سفر مصطفی‌ الکاظمی، نخست وزیر عراق به تهران، رئیس قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران بدون اینکه درباره پرونده منابع مالی مسدود شده ایران در عراق توضیحی بدهد «لغو روادید بین دو کشور» را «خبر خوبی که آقای نخست وزیر دادند» اعلام کرد.

نخست وزیر عراق صبح یک‌شنبه ۲۱ شهریور در راس یک هیئت از وزیران این کشور به تهران رسید و چند ساعت با ابراهیم رئیسی در سالن اجلاس سران مذاکره کرد. از محتوای مذاکرات دو‌طرف تا به حال چیزی فاش نشده است. تنها پس از پایان مذاکره هر دو در کنفرانس خبری از «لزوم تعامل» بیشتر و «گسترش روابط» سخن گفتند.

رئیسی گفت: «معتقدیم مناسبات دو کشور علی رغم دشمنی دشمنان می‌تواند در حوزه‌های مختلف توسعه پیدا کند، توسعه این روابط بین دو کشور خلاصه نمی‌شود و نقش آفرینی دو کشور در منطقه و جهان و ارتباط بین المللی نیز می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.»

او اما در باره «توسعه روابط» توضیح بیشتری نداد و تنها به این نکته بسنده کرد: آنچه در نشست‌های تخصصی بین وزراء مطرح شد و آن چه که بین بنده و آقای نخست وزیر محترم عراق مطرح شد، همه در جهت توسعه این مناسبات است و تصمیماتی گرفته شد که امیدواریم سریعا به اجرا در بیاید.

رئیس دولت جمهوری اسلامی اما درباره اختلاف نظر دو طرف بر سر منابع مالی مسدود شده توضیحی نداد و در سخنانی کلی «همکاری مالی دو طرف» را محور اصلی مذاکره عنوان کرد.

با این‌وجود مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق در سخنانی که به نظر دقیق و حساب شده انتخاب شده بودند، گفت مجموعه‌ای از پرونده‌ها را در چارچوب گسترش روابط دو جانبه و تاکید بیشتر بر این روابط بررسی کرده‌اند «تا نقاط اشتراک را به اموری که به مصلحت و منفعت دو کشور منجر شود، تبدیل کنیم.»

او که شش عضو کابینه اش را نیز در این سفر به همراه دارد، بررسی تبادلات تجاری دو کشور و گسترش آن «به نحوی که به مصلحت دو کشور باشد» را یکی دیگر از مواردی که در جلسه مشترک با مقام های دولتی ایران مطرح شده، بیان کرد.

عراق یکی از مشتریان گاز و برق ایران است. صادرات گاز از ایران به عراق در ماه‌های گذشته به دلیل اختلاف بر سر آزادسازی منابع ارزی مسدود شده ایران کاهش یافته است. دولت عراق هم برای کاهش وابستگی به گاز ایران توسعه میادین گازی را به شرکت فرانسوی توتال واگذار کرده است.

به نظر می‌رسد اما برای رئیسی و هیئت ایرانی مذاکره کننده دریافت مجوز اعزام افراد بیشتری به مراسم مذهبی در عراق اهمیت بیشتری داشت. به گونه‌ای که او گفت نخست وزیر عراق قول داده تا جایی که ممکن است «تعداد زائران افزایش یابد».

عراق تا به حال تنها برای ۳۰ هزار «زائر» که همزمان با مراسم مذهبی اربعین به عراق می‌روند مجوز صادر کرده است.

آنچه که در کنفرانس خبری گفته نشد

همسایه غربی ایران که پس از سقوط صدام حسین به یکی از دولت‌های نزدیک به تهران تبدیل شده است، با ایران بر سر آب‌های مشترک، مداخلات نظامی و سیاسی ایران در امور داخلی این کشور و رابطه با آمریکا اختلاف نظر جدی دارد.

ایران در سال‌های گذشته نیروهای شیعی در عراق را مسلح کرده است. موضوعی که الکاظمی در آغاز کار قول داده بود با ادغام این نیروها در نیروهای مسلح به حیات آن‌ها خاتمه بدهد اما تا به حال موفق به انجام آن نشده است.

حملات گروه‌های وابسته به ایران به مواضع نیروهای آمریکایی در عراق یکی دیگر از محل های اختلاف دو طرف است. ترور قاسم سلیمانی در دی ماه ۹۸ در عراق به دست نیروهای آمریکایی موجب شد حملات ایران و گروه‌های وابسته به سپاه قدس به مقر نیروهای آمریکایی افزایش یابد. دولت عراق پیشتر به صورت رسمی خواستار توقف این اقدام‌ها شده بود.

در کنار این اختلاف‌ها که در اعتراضات اکتبر عراق نیز نمایان بود و معترضان بارها پرچم ایران را به آتش کشیدند و به کنسولگری جمهوری اسلامی حمله کردند، عراق در یک سال گذشته میان تهران و ریاض ایستاده و تلاش کرده از تنش میان این دو دولت بکاهد.

عامر الفایز، نماینده پارلمان عراق پیش از سفر الکاظمی به تهران میانجیگری میان تهران و ریاض برای نزدیک کردن دیدگاه دو طرف را یکی از اهداف سفر الکاظمی برشمرده بود.

الکاظمی یک سال قبل در تیر ماه به ایران سفر کرده بود. سفر یکشنبه او نخستین سفرش پس از تغییر رئیس دولت در ایران است.