چالش تازه قبل از دور هفتم مذاکرات وین: عدم همکاری ایران با آژانس در نظارت بر تأسیسات کرج
ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسس به تأسیسات هسته‌ای تسا در کرج را نمی‌دهد. طرف‌های غربی برجام و ایران قبل از از سرگیری دور هفتم مذاکرات احیای برجام، رویکرد سختگیرانه‌ای را در پیش گرفته‌اند.
طرف‌های غربی برجام می‌گویند عدم دسترسی آژانس به مجمع تسا سبب می شود که پیوستگی اطلاعات این نهاد ناظر از فعالیت هسته‌ای ایران از بین برود
نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل در سخنانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ادعا کرد که ایران همه خطوط قرمز هسته‌ای را زیرپا گذاشته و قصد دارد زیر چتر هسته‌ای، بر خاورمیانه مسلط شود. بنت همچنین ایران را به عدم همکاری با آژانس و نقض پادمان‌های این نهاد نظارتی متهم کرد و یادآور شد که ایران فقط یک مرحله با غنی‌سازی ۹۰ درصدی برای تولید بمب اتم فاصله دارد. نخست‌وزیر اسرائیل گفت ماهیت برنامه هسته‌ای ایران نظامی است و در حال رسیدن به نقطه به اصطلاح بی‌بازگشت است. بنت تهدید کرد که صبر اسرائیل به پایان رسیده و به ایران اجازه نمی‌دهد به سلاح اتمی دست پیدا کند.
نخست‌وزیر اسرائیل در نخستین سخنرانی خود در سازمان ملل کوچکترین اشاره‌ای به بحران فلسطین نکرد. مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل در واکنش به اظهارات خصمانه بنت بر همین نکته نیز تأکید کرد. تخت‌روانچی با انتشار پیامی در توییتر بنت را به «ایران‌هراسی» و «دروغ»گویی متهم کرد و با سلب مشروعیت از رژیم اسرائیل نوشت:
«این رژیم در حالی که دارای صدها کلاهک هسته‌ای است در جایگاهی قرار ندارد که درباره برنامه صلح‌آمیز ما صحبت کند. و سکوت وی درباره فلسطین نشان دهنده عزم برای سلب حقوق فلسطینیان است.»
تحقیقات امنیتی در مجتمع تسا
چند ساعت قبل از سخنرانی پربازتاب نفتالی بنت در مجمع عمومی سازمان ملل، با انتشار بیانیه آژانس در شامگاه یکشنبه ۲۶ سپتامبر/ ۴ مهر مبنی بر اینکه ایران اجازه تجدید کارت‌های حافظه و تعویض دوربین‌ها در تأسیسات «تسا» در کرج را بر اساس توافق گروسی با اسلامی نمی‌دهد، مسیر تحولات به سمت رویارویی دیپلماتیک ایران با قدرت‌های غربی میل کرده بود.
بهزاد کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ایران بعد از ظهر دوشنبه در توضیح گفت تفاهم گروسی و اسلامی در تهران مبنی بر تجدید کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی شامل تأسیسات تسا نمی‌شد. استدلال کمالوندی هم این بود که این تأسیسات دوم تیر سال جاری هدف حمله پهپادی قرار گرفته و همچنان «تحت تحقیقات امنیتی» قرار دارد.
در ضرورت پیوستگی اطلاعات آژانس از فعالیت‌های ایران
در پی این تحولات، سه قدرت اروپایی، بریتانیا، آلمان و فرانسه بعد از ظهر دوشنبه ۲۷ سپتامبر/۵ مهر با نقض ادعای ایران اعلام کردند که توافق گروسی – اسلامی در تهران شامل تاسیسات تسا هم می‌شود. تروئیکای اروپایی یادآوری کردند که اگر ایران به آژانس اجازه ندهد دوربین‌ها در کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ کرج را جایگزین کند، آژانس توانایی «تثبیت مجدد تداوم اطلاعات» را از دست خواهد داد. طرف‌های اروپایی از ایران خواستند دسترسی آژانس به مجتمع تسا را فراهم کند و سطح گفت‌وگوها با آژانس را ارتقا دهد.
در انتهای بیانیه آمده است:
«این مشکلات بر توانایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای انجام وظایفش و ایفای نقشی که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به این سازمان واگذار شده، تاثیر می‌گذارند. ما طی روزهای آتی به رایزنی با شرکای درخصوص گام‌های آتی و تصمیم‌گیری درخصوص اقدمات مناسب خواهیم پرداخت.»
بیانیه آمریکا و واکنش نماینده ایران
در پی صدور بیانیه تروئیکای اروپایی، لوئیز بونو نماینده آمریکا در شورای حکام نیز در بیانیه‌ای خواستار ایجاد دسترسی بازرسان آژانس به «مکان‌های لازم» شد. در این بیانیه آمده است که اگر ایران این کار را نکند، در روزهای آینده آمریکا با دیگر اعضای شورا «به دقت» درباره پاسخی مناسب به آن رایزنی خواهد کرد.
کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند ساعت پس از صدور بیانیه‌های نمایندگان آمریکا و سه کشور اروپایی گفت:
«هنگامی که تجهیزات نظارتی آژانس توسط رژیم اسرائیل از کار می‌افتد، از ایران انتظار نداشته باشید مجددا آن را بدون هزینه‌ای برای این رژیم و بدون هیچ اقدامی از سوی آژانس و کشورهای مدعی بازنصب کند. تفاهم اخیر ایران و آژانس به‌طور کامل و ظرف زمان توافق شده اجرا شد. از این رو، جمهوری اسلامی ایران نیز چگونگی واکنش به این حسن نیت خود را رصد خواهد کرد و در هر مرحله، اقدام مناسب را اتخاذ خواهد کرد.»
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بی‌المللی انرژی اتمی ۲۱ شهریور در یک سفر فوری به تهران با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به توافق رسید که کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی در تأسیسات هسته‌ای ایران تعویض شوند. گروسی بعد از بازگشت از ایران در یک نشست خبری در فرودگاه وین گفته بود که این توافق «خیلی زود» و در طی «چند روز آینده» به اجرا درمی‌آید و به این ترتیب آژانس می‌تواند اطلاعاتی را که از فعالیت‌های هسته‌ای ایران ضبط می‌کند نگه دارد. بعد از حصول این توافق بود که شورای حکام از صدور قطعنامه علیه ایران صرف‌نظر کرد.
نظرها
نظری وجود ندارد.