تحریم عربستان، اقتصاد لبنان را ویران‌تر از قبل کرده است

در روزگاری نه‌چندان دور میلیون‌ها دلار از سرمایه سعودی‌ها ماهانه به سمت لبنان سرازیر می‌شد. لبنان پس از توافق طایف از لحاظ سیاسی تا حد زیاد و از لحاظ اقتصادی به صورت مطلق وابسته به عربستان سعودی بود. حال اظهارات وزیراطلاع‌رسانی لبنان در مورد جنگ یمن کار را به جایی رسانده که عربستان لبنان را در حصر اقتصادی قرار داده است.

ریاض هفته گذشته در پاسخ به انتقاد وزیر لبنانی از نقش عربستان سعودی در جنگ داخلی یمن، تجارت با لبنان را به صورت کامل ممنوع اعلام کرد.

این اتفاق جدیدی سبب شد تا اقتصاد لبنان که پیش از این تحولات نیز در حال سقوط بود با سرعت بیشتری به سمت وخامت برود.

برخی تجارت‌ها در لبنان از جمله تولید لوازم اداری و لوازم تحریر وابسته به سفارش سعودی‌ها بود که اکنون همه آن‌ها لغو شده است. هزاران نفر از شاغلان در این صنایع هم‌اکنون به خیل بیکاران این کشور اضافه شده‌اند و شرکت‌های بزرگی که هنوز مشغول به تجارت با عربستان بودند تصمیم گرفته‌اند دفاتر و کارخانه‌های خود را به کشورهای همسایه منتقل کنند.

جرقه اصلی این تنش‌ها اظهارات جورج قرداحی است که به جنبش مسیحی «مَرَده» لبنان، از متحدان گروه حزب‌الله، نزدیک است و پیش از آن‌که وزیر اطلاع‌رسانی لبنان شود مجری تلویزیونی بود. او در برنامه تلویزیونی معروف «برلمان شعب» (پارلمان مردم) جنگ یمن را «بیهوده» خواند و گفت شورشیان حوثی مورد حمایت ایران به هیچ‌کس حمله نکرده‌اند و حق دارند از خود دفاع کنند.

این برنامه حدود یک ماه قبل از این‌که قرداحی به‌عنوان وزیر اطلاع‌رسانی در دولت نجیب میقاتی منصوب شود، ضبط شده بود و در هفته‌های اخیر در شبکه‌های اجتماعی به‌شکل گسترده‌ای منتشر شد. دولت میقاتی در ماه سپتامبر تشکیل شد.

مقامات سعودی اظهارات قرداحی درباره حوثی‌های یمن را «توهین‌آمیز» و مغرضانه توصیف کردند. ائتلاف عربی به‌رهبری عربستان سعودی از سال ۲۰۱۵ با حوثی‌ها که یک سال قبل کنترل صنعا، پایتخت و بخش‌های شمالی یمن را به دست گرفته‌اند، می‌جنگند.

بیشتر صاحب‌نظران گفته‌اند که معتقدند اظهارات قرداحی بهانه‌ای بود برای سعودی‌ها تا نارضایتی خود را از نفوذ ایران در لبنان ابراز کنند.

این اختلاف در زمان بدی برای اقتصاد لبنان رخ می‌دهد. معاون انجمن صنعتگران لبنان می‌گوید صنایع این کشور به دنبال افزایش رقابت‌پذیری به دلیل سقوط پول ملی لبنان برای افزایش صادرات به عربستان سعودی از ۲۴۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ به ۶۰۰ میلیون دلار برنامه‌ریزی کرده بودند.

صادرات مواد غیرخوراکی لبنان به عربستان سعودی شامل آلومینیوم، طلا و جواهرات، ماشین‌آلات، صابون و رنگ است.

وزرای اقتصاد و صنعت لبنان هنوز درباره تأثیر تحریم‌های عربستان سعودی بر صادرات این کشور اظهارنظر نکرده‌اند.

هم‌اکنون لبنان با یکی از بدترین بحران‌های اقتصادی در تاریخش روبه رو شده است. همه‌گیری کرونا و انفجاری بندر بیروت در سال گذشته عمق بحران را بیشتر هم کرده است.

پوند لبنان که بیش از دو دهه به دلار آمریکا متصل بود، از سال ۲۰۱۹ بیش از ۹۰ درصد ارزش خود را از دست داده است.

ممنوعیت واردات کالاهای لبنانی به عربستان سعودی به معنای از دست دادن میلیون‌ها دلار ارز خارجی است که به‌شدت مورد نیاز بیروت است. هرگونه تشدید فشارهای بیشتر می‌تواند شغل بیش از ۳۵۰ هزار لبنانی در کشورهای عربی خلیج فارس را که میلیون‌ها حواله بانکی به خانه می‌فرستند، به خطر بیندازد.

این دومین دور تحریم‌های عربستان علیه لبنان است. در ماه آوریل، عربستان سعودی واردات محصولات کشاورزی و مواد غذایی از این کشور را پس از افزایش قاچاق مواد مخدر که مقامات سعودی گفتند لبنان در رسیدگی به آن ناکام مانده است، متوقف کرد.

لبنان می‌گوید که از آن زمان تاکنون اقداماتی را برای رفع این مشکل انجام داده است، از جمله کشف چندین محموله بزرگ مواد مخدر.

هفته گذشته، عربستان سعودی و چهار کشور دیگر حوزه خلیج فارس دیپلمات‌های خود را از لبنان فراخواندند و وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت تا زمانی که لبنان تحت سلطه حزب‌الله است، پادشاهی سعودی هیچ برنامه‌ای برای برقراری رابطه با بیروت نخواهد داشت. حزب‌الله به طور علنی از جورج قرداحی، حمایت کرده است.

هفته گذشته، عبدالله بوحبیب، وزیر امور خارجه لبنان، برآورده شدن خواسته‌های عربستان را غیرممکن خواند و از ریاض خواست تا مذاکرات با دولت را برای حل اختلافات از سر بگیرد.