نخستین جلسه دفاعیات حمید نوری: از انکار کشتار تابستان ۶۷ تا دفاع از نظام "مقدس" جمهوری اسلامی

دادگاه حمید نوری، دادیار سابق قوه قضائیه جمهوری اسلامی سه‌شنبه ۲۳ نوامبر در سالن ۳۷ دادگاه استکهلم از سر گرفته شد. این جلسه پیش از آغاز با ۱۰ دقیقه تاخیر همراه شد و پس از آن رئیس دادگاه اطلاعات اولیه را ارائه کرد.

رئیس دادگاه به تأکید از حاضران در سالن‌های مختلف دادگاه خواست تا نظم دادگاه را رعایت کنند و در غیر این صورت از سالن اخراج خواهند شد. او گفت از خاطیان شکایت خواهد شد و جریمه هم خواهند شد. پس از این توضیح توماس ساندر، رئیس دادگاه، وکیل حمید نوری گفت که او می‌خواهد خودش ماجرا را روایت کند. او گفت که دو سال است از نوری سلب آزادی شده است. قاضی گفت که روایت آزاد خوب است اما تأکید بر این است که این روایت مرتبط با موضوع باشد:

خبرنگاران «زمانه» که در محل برگزاری دادگاه در استکهلم حضور دارند، به پوشش ویژه این دادگاه می‌پردازند.

همچنین می‌توانید در زمان برگزاری دادگاه، پوشش زنده زمانه را در رشته توئیت زیر دنبال کنید:

پیش از آغاز دادگاه، زمانه با یوران یالمارشون، وکیل اصلی و باز کننده پرونده و وکیل عده‌ای از شاکیان از جمله ایرج مصداقی گفت‌و‌گو کرد و از او پرسید که پیش‌بینی شما از دفاعیات حمید نوری چیست؟

یالمارشون گفت که انتظار دارد نوری توضیحات بسیار بسیار زیادی درباره این ارائه دهد که در ایران در طی آن سال‌ها و به ویژه در ۱۹۸۸ (۱۳۶۷) چه کار کرده است. این گفت و گو را در ادامه ببینید و بشنوید:

دفاع مقدماتی حمید نوری

پس از صحبت‌های قاضی، حمید نوری صحبت‌هایش را با نام «خداوند حمید و مجید» آغاز کرد، به همگی از جمله خانواده‌اش سلام کرد (سلام مخصوص به اعضای خانواده). او مدت طولانی به توضیح سلام کردنش پرداخت و اینکه در طول روزهای دادگاه به سوئدی به رئیس دادگاه سلام کرده است. حمید نوری سپس به توضیح نام‌های حمید و مجید پرداخت و گفت که اینها نام‌های خدا هستند و اینکه حمید اوست و مجید پسرش …. او سپس گفت که نمی‌تواند مستقیم برود سراغ این «داستان تخیلی ساخته شده» و باید قبل از آن مقدماتی را بگوید. او سپس به توضیح شیوه بیان و عملش در طول دفاع پرداخت و گفت که احتمالا صدایش بالا خواهد رفت و دست‌هایش را تکان خواهد داد که منظورش قطعا توهین به دادگاه نخواهد بود.

او سپس دفاعش را به این ترتیب آغاز کرد که برای ساختن یک برج بلند، پایه (فونداسیون) آن بسیار مهم است و پس از آن کار درست پیش خواهد رفت:

حمید نوری سپس از رئیس دادگاه و بعد از اعضای هیأت رئیسه دادگاه تشکر کرد. بعد از خانواده‌اش تشکر کرد و گفت که در این دو سال بسیار سختی کشیده و خانواده‌اش بیشتر سختی کشیده‌اند:

تشکر چهارم او از دو وکیلش است و تشکر پنجمش از دولت آلبانی:

حمید نوری در ادامه گفت که برای دفاعش یک اسم انتخاب کرده:

حمید نوری پس از این مقدمه گفت:

حمید نوری در ادامه گفت:

او گفت که در ۴ روز باید به ۳۳سال جعل تاریخی پاسخ بدهد و کار بسیار سختی برعهده دارد. حمید نوری بار دیگر از رئیس دادگاه به دلیل اداره خوب جریان دادگاه تشکر کرد و گفت که دو سال بسیار سخت را پشت سر گذاشته و وقت برای دفاع می‌خواهد. او سپس گفت که ایرانیان با ضرب‌المثل حرف می‌زنند، آدم‌های عجیبی هستند و خودش هم آدم عجیبی است:

حمید نوری وعده داد حرف‌هایی خواهد زد که تا الان گفته نشده و رازهایی را خواهد گفت که تا الان به زبان نیامده‌اند:

حمید نوری در ادامه از توهین به روح‌الله خمینی، ابراهیم رئیسی، قاسم سلیمانی و اسدالله لاجوردی سخن به میان آورد و گفت که این توهین‌ها حال او را بد کرده است:

او صحبت‌ها و شهادت‌های افراد در دادگاه را دروغ خواند و گفت که به دفاع او از خودش کمک کرده‌اند. نوری همچنین گفت که به وکیلانش گفته‌ است نگران نباشند چون ایرانی‌ها در دروغ گفتن از هم سبقت می‌گیرند. حمید نوری گفت:

حمید نوری سپس گفت:

نوری در ادامه دیگر اعضای خانواده‌اش را معرفی کرد و گفت که خانواده‌ای هفت نفری دارد (با نوه‌هایش). حمید نوری در ادامه به کشته شدن برادرش محمدرضا (بیژن) در جنگ ایران و عراق اشاره و سازمان مجاهدین خلق را متهم کرد که در زمان جنگ به عراق اطلاعات می‌داده است. او گفت «در این خصوص مفصل صحبت خواهم کرد.»

پس از این قسمت از دفاعیات حمید نوری رئیس دادگاه اعلام تنفس کرد.

خبرنگاران زمانه پس از پایان بخش نخست دفاعیات مقدماتی حمید نوری (عباسی) نظر ایرج مصداقی، یکی از شاکیان اصلی پرونده را درباره آن پرسیدند. ایرج مصداقی این دفاعیات را «انشانویسی» خواند و گفت نمی‌توان با چنین چیزی کشتار تابستان ۶۷ را زیر سوال برد.

این گفت‌و‌گو را در ادامه ببینید و بشنوید:

عصمت طالبی از شاهدان دادگاه نیز صحبت‌های نوری (عباسی) و اینکه کشتار تابستان شصت و هفت را «نمایش» خوانده است، فاقد سندیت خواند.

این گفت‌و‌گو را در ادامه ببینید و بشنوید:

ادامه دفاعیات عباسی:‌ از زندانبان اوین تا ثروتمند بخش صنعت

پس از پایان تنفس، نوری به ادامه روایت خود از روزهای اول انقلاب و جنگ پرداخت و گفت که سربازی‌اش را پیش از آغاز جنگ با عراق، در کردستان آغاز کرده است و وقتی در سنندج بوده، جنگ شروع شده است. او مدعی شد که پس از انقلاب، “گروهک‌های ضد انقلاب” به مردم کردستان حمله می‌کرده‌اند.

حمید نوری روایتی حکومتی از وقایع کردستان ارائه کرد و گفت که پس از پایان سربازی‌اش در خرداد ۶۱، دو ماه اضافه در منطقه مانده تا با “گروهک”‌ها و رژیم بعث صدام مبارزه کند.

حمید نوری در ادامه گفت که پس از برگشتن از سربازی برای استخدام شدن در “دادستانی انقلاب اسلامی تهران” درخواست داده اما پیش از استخدام به جبهه رفته و در عملیات “والفجر یک” شرکت داشته است:

حمید نوری در ادامه جزییات دیگری از بند ارائه کرد و گفت:

حمید نوری در ادامه جزییات بیشتری از برنامه کارش در زندان اوین ارائه کرد و گفت داستان‌های جالبی از این دوره کارش دارد که تعریف کند:

حمید نوری در ادامه گفت گرچه باید تا ساعت چهار کار می‌کرده اما همسرش شاهد است که هیچ‌وقت زودتر از ساعت هفت شب به خانه برنگشته است.

ا‌و همچنین گفت که اطلاق دادیار به کارمندان دادیاری ممکن نبوده و اگر کسی این کار را می‌کرده‌، توبیخ می‌شده است. حمید نوری در ادامه گفت که در سال ۷۰ استعفا داده و یک کارخانه شن و ماسه زده است. او گفت که پدرش را در ۴۵ سالگی از دست داده و سه خواهر کوچک داشته که باید خرج آنان را هم می‌داده است:

او در ادامه گفت:

حمید نوری در ادامه گفت که کارهایش را به خوبی و درستی انجام می‌داده و در یک نوروز ۵۰۰ زندانی را با اجازه و امضای نهایی رئیسش به مرخصی فرستاده است:

حمید نوری در ادامه گفت:

دادیار سابق قوه قضائیه جمهوری اسلامی در ادامه خود را فردی خوش‌مشرب معرفی کرد و گفت که بر همین اساس پس از آزادی با هیأت رئیسه دادگاه در ارتباط خواهد بود.

او قصد داشت به توضیح درباره دلیل حضورش در سوئد بپردازد که رئیس دادگاه از ا‌و خواست روایتش را در جلسه بعدازظهر و پس از صرف ناهار ادامه دهد. حمید نوری در پاسخ گفت: «رئیس ما شمایید!»

دادگاه برای صرف ناهار تعطیل شد.

پس از پایان این بخش از سخنان نوری، مختار شلالوند، از شاکیان پرونده و از اعضای خانواده اعدام‌شدگان تابستان ۶۷ درباره دفاعیات دادیار سابق قوه قضائیه به «زمانه» گفت که متهم «به شکل ناشیانه‌ای سرسپردگی خود را به رژیم نشان می‌دهد.»

این گفت‌و‌گو را در ادامه ببینید و بشنوید:

ایرج مصداقی نیز پس از پایان بخش صبح دفاعیات حمید نوری در جمع شماری از خبرنگاران سخن گفت. او گفت که آنچه حمید نوری درباره زندان و مقام‌های زندان به عنوان «اطلاعاتی که برای نخستین بار گفته می‌شود» ایراد کرد، پیشتر در کتاب خود مصداقی آمده است.

سخنان ایرج مصداقی از شاکیان اصلی پرونده را در واکنش به دفاعیات حمید نوری پس از پایان بخش اول دادگاه در روز سه شنبه ببینید:

«زمانه» همچنین با گیتا هادین ویبری وکیل مشاور شماری از شاکیان نیز درباره بخش اول دفاعیات نوری گفت‌‌و‌گو کرد.

هادین ویبری معتقد است که سخنان نوری هیچ پاسخی به اتهامات واردشده به او ارائه نکرد. این گفت‌و‌گو را در ادامه ببینید:

ویدا رستم‌علی‌پور که پرویز رستم‌علی‌پور، برادر و مجید ایوانی همسر خود را در کشتار زندانیان سیاسی از دست داده است، به «زمانه» درباره بخش اول حمید نوری گفت که تکذیب اعدام‌های ۶۷ از سوی دادیار سابق قوه قضائیه «مسخره» است.

این گفت‌و‌گو را در زیر ببینید:

مینا احدی از فعالان سیاسی حاضر در دادگاه نیز نظر خود درباره دفاعیات نوری را به «زمانه» ارائه داد.

مینا احدی گفت که دفاعیات امروز نوری بحث‌های زیادی را به روی میز آورده است؛ از جمله سرکوب کردستان پس از پیروزی انقلاب و نیز جنگ ایران و عراق.

این گفت‌و‌گو را در ادامه ببینید:

بخش دوم دفاعیات نوری: انکار دوباره کشتار، روایت دستگیری از سوئد

جلسه چهل‌و‌سوم دادگاه حمید نوری در نوبت بعدازظهر با اندکی تأخیر به دلیل مشکل فنی در دستگاه‌های ضبط، پس از حل مشکل آغاز شد. رئیس دادگاه سپس به حمید نوری گفت که روایتش به ماجرای سفر به سوئد رسیده بود. او از نوری خواست که روایتش را ادامه دهد.

دادیار سابق قوه قضائیه چنین ادامه داد:

حمید نوری در ادامه به نام برخی از روسایش در طول دوران کار اشاره کرد و گفت:

دادیار سابق قوه قضائیه جمهوری اسلامی در ادامه گفت که روز به دنیا آمدن دخترش که جمعه بوده، برای کاری بیرون رفته بوده؛ شاید به نماز جمعه اما الان یادش نیست:

در ادامه گفت که در زمان کارش در زندان اوین به “زندان رجایی‌شهر” هم رفت و آمد داشته. او گفت که اساسا در ایران زندانی به نام زندان گوهردشت وجود نداشته و ندارد و اگر شما به یک نفر در ایران بگویید زندان گوهردشت کجاست به شما می‌خندند: «بعد از شهید شدن رجایی که اهل کرج بود، مردم کرج به عشق محمدعلی رجایی نام گوهردشت را رجایی‌شهر گذاشتند و ما دیگر گوهردشت نداریم.…»

دادیار سابق در ادامه خطاب به خودش گفت که: «حمید نوری کافی است و برو سراغ سوئد ….» او سپس روایت کرد که به دلیل ارتباطات گسترده‌اش، با یک خانواده با چند بچه آشنا شده. او از مادر این خانواده به عنوان “زن متدینه” یاد کرد و سپس گفت که یکی از دختران این خانواده، در سوئد خواستگاری داشته؛ برای پنج سال تا در نهایت “مخ دختر را زده”.

حمید نوری چنین روایت را ادامه داد:

نوری در ادامه جزییات بیشتری از حضورش در سوئد گفت. او گفت که وضعش خوب است و با کلی هدیه به سوئد آمده.

نوری سپس گفت که پس از برگشتنش به ایران دوباره مشکلات میان “دختر و هرش” بالا گرفته و او به همین خاطر در تولد یک سالگی فرزند آنان به سوئد برگشته، باز هم کشتی کروز رفته و خیلی خوش گذرانده (بدون اینکه لب به مشروب و … بزند و نمازش قضا شود) و در این زمان باز هم به نصیحت آنان پرداخته.

حمید نوری معروف به عباسی گفت که باز هم آنان را آشتی داده و به ایران برگشته اما:

نوری در ادامه گفت که این ماجرا ادامه پیدا کرد تا اینکه پسر “ایرج” [ایرج مصداقی] را پیدا کرد و با او تماس گرفت: «از اینجا به بعد بود که این پرونده کلید خورد ….»

متهم به دست داشتن در کشتار زندانیان سیاسی ادامه داد که هرش (آرین) از او فیلم می‌خواسته و سپس به فیلمی اشاره کرد که او را در حال ترقص و هم‌خوانی ترانه با صدای یک خواننده زن (مرجان) نشان می‌دهد.

نوری در ادامه اظهاراتش شرح داد که چگونه دستگیر و بازجویی شده است. او از پلیس‌های «خوب» سوئد یاد کرد و با اجازه رئیس دادگاه از آنان نام برد به این ترتیب که نام تک‌تک آن را بر زبان آورد.

او در ادامه گفت:

دادیار سابق قوه قضائیه ایران مدعی شد که بازپرس‌ها بعد از سه ماه به او گفته‌اند می‌تواند سکوت کند و حرف نزند. او گفت شکایتی ندارد اما آیین دادرسی نظام قضایی سوئد در مورد او رعایت نشده است.

نوری همچنین گفت که از پلیس می‌خواسته اسم همکارانش را که در بازجویی می‌آورد، علنی نشوند اما «بعد می‌دیدم که اسم عینا منتشر شده است. پلیس عادلانه بازجویی کردن از من را رعایت نکرد که عیبی ندارد، ناراحت نیستم اما شاهدان اگر می‌خواستند اسمی بیاورند به آنان هشدار داده ی‌شد که اسم نبرند….»

اینجا دادگاه بار دیگر برای یک ربع به تنفس وارد شد.

نوری و توسل به "عظمت" باستانی ایران

نوری صحبت‌هایش را در این نوبت با نام «خدای همه زیبایی‌ها» آغاز کرد و سپس گفت پس از آوردن نام پلیس‌های سوئد، احساس خوبی دارد و نمی‌خواهد حرف‌هایی بزند که «خاطر بعضی‌ها را مکدر بکند».

او در ادامه به جایگاه ایران در دوران باستان پرداخت و گفت: «ایران همینی‌ست که الان هست. تنها جنگی که در آن یک وجب از خاک ایران جدا نشد، جنگ هشت ساله و حمله عراق به ایران بود. چرا؟ به دلیل جانفشانی همه ایرانیان در دفاع از سرزمین مقدسشان …. معمولا در سرزمین ایران پادشاهان حاکم بودند. در آخرین دوره پادشاهی در ایران، یک پدر و یک پسر بر ایران حاکم بودند ….»

متهم به شکنجه و آزار زندانیان سیاسی سپس به دوره حکومت محمدرضا پهلوی پرداخت و گفت: «آن‌چه باعث انقلاب در ایران شد قانون کاپیتولاسیون بود ….»

او سپس به روند شکل‌گیری و وقوع انقلاب در ایران پرداخت تا به تبعید روح‌الله خمینی از ایران رسید. او توضیح روند انقلاب در ایران را از زاویه دید خود و جریانات اسلامی ادامه داد و گفت که چگونه «خمینی» به «امام» تبدیل شد.

نوری در ادامه اظهاراتش اختلاف میان سازمان مجاهدین خلق و روح‌الله خمینی را برجسته کرد. او تلاش کرد تا جریان وقایع انقلاب را بر اساس این اختلاف توضیح دهد و اظهاراتش را پیش ببرد: «… ۱۴ اسفند ۵۹ ابوالحسن بنی‌صدر یک سخنرانی در دانشگاه تهران کرد. او با خمینی مخالفت کرد. درگیری را شروع کرد. از آن سو سازمان مجاهدین خلق هم مردم را اذیت می‌کردند تا اینکه مجلس ایران بنی‌صدر را از ریاست جمهوری خلع کرد …..»

نوری (عباسی) روایتش را پیش برد و به اینجا رساند که سازمان مجاهدین خلق در ۳۰ خرداد سال ۱۳۶۰ اعلام مبارزه مسلحانه کرد…. او گفت که افراد این سازمان در خیابان‌ها هر کس ریش داشته و جمهوری اسلامی را دوست می‌داشته، تکه‌تکه می‌کرده‌اند.

او گفت که “داعش” فرزند نامشروع سازمان مجاهدین است. او در ادامه گفت که «سازمان مجاهدین خود داعش و داعش خود سازمان مجاهدین است …».

این گفته‌های نوری با اعتراض کنت لوییس، وکیل مشاور شاکیان و شاهدان سازمان مجاهدین خلق روبه‌رو شد. او گفت که نوری نباید اجازه توهین به یک سازمان سیاسی را داشته باشد. توماس ساندر، رئیس دادگاه، این تذکر را وارد دانست و از نوری خواست که نام سازمان مجاهدین را چنانکه هست بیاورد.

نوری در ادامه گفت:

او سپس به روزهای پایان جنگ ایران و عراق رسید و گفت: «آمریکا دیگر خودش مستقیم وارد جنگ شده بود. هواپیمای مسافربری ایران را هدف قرار داد و امام خمینی در نتیجه این حمله و متضرر شدن مردم، قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت.»

نوری سپس به روزهای پس از پایان جنگ پرداخت و گفت:

دادیار سابق قوه قضائیه در ادامه اظهارات خود به پاسخ ایران به این حمله پرداخت و گفت «فتوای امام» مربوط به این حمله و برای پاسخ به این حمله بوده است. او مدعی شد که فتوای خمینی برای کشتار زندانیان سیاسی دستور به حمله به نیروهای مجاهدین بوده و رهبر پیشین جمهوری اسلامی به فرماندهان نظامی‌اش گفته «بروید نسل‌شان را در همان مرز بکنید!» او گفت نیروهای ایرانی به فرماندهی علی صیاد شیرازی به این گروهک حمله کردند و در آنجا همه را کشتند:

متهم به دست داشتن در کشتار زندانیان سیاسی روایتش را چنین ادامه داد:

نوری گفت که شکست‌خورده‌های مجاهدین به عراق و به اردوگاه اشرف برگشتند. او سپس درباره نام اردوگاه اشرف صحبت کرد و گفت که این نام براساس نام اشرف ربیعی، زن اول مسعود رجوی انتخاب شده است ….

او در ادامه به درگیری منجر به کشته شدن اشرف ربیعی اشاره کرد و گفت که در این زمان مسعود رجوی در فرانسه بوده است. او گفت که در این درگیری، فرزند کوچک آنان به نام مصطفی به وسیله یک پاسدار نجات داده شده اما آنان این پاسدار را کشته‌اند.

نوری گفت اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ در ایران، داستانی است که روسای سازمان مجاهدین خلق ساخته‌اند: «آنها گفتند که هر کس در مرز و در درگیری کشته شده، می‌گوییم که در زندان کشته شده است. افراد و عوامل سازمان هم گفتند که سمعا و طاعتا، به روی چشم.»

دادیار سابق در ادامه گفت که در دو سال زندان در سوئد در واقع در زندان رجایی‌شهر بوده و در این مدت همه کتاب‌های ایرج [مصداقی] را خوانده و آنها را حفظ است مخصوصا چهار جلد کتاب او درباره “زندان گوهردشت” را. او گفت که کتاب‌های محمود رویایی را حفظ است:

نوری در پایان جلسه از طولانی شدن صحبت‌هایش عذر خواست، از رئیس دادگاه -تشکر کرد و گفت که در جلسه بعدیِ دادگاه برای یک ساعت درباره کیفرخواست دادستان صحبت خواهد کرد.

توماس ساندر پس از تشکر از حمید نوری گفت که نیازی نیست او درباره کیفرخواست صحبت کند چون وکیلانش این کار را خواهند کرد اما نوری گفت که حرف‌های او فرق دارد و او متهم این پرونده است. قاضی موافقت کرد و گفت که یک ساعت به او وقت می‌دهد اما حمید نوری خواست که این زمان به یک ساعت و نیم افزایش پیدا کند. رئیس دادگاه موافقت کرد و گفت که در جلسه روز پنج‌شنبه، پس از یک ساعت و نیم صحبت نوری درباره کیفرخواست، تنفس خواهد داد. دادستان‌ها هم گفتند سوالات زیادی خواهند داشت.

به این ترتیب جلسه چهل‌وسوم دادگاه حمید نوری در ساعت ۱۶:۲۵ دقیقه به وقت محلی در سالن ۳۷ دادگاه استکهلم به پایان رسید. جلسه بعدی رسیدگی به اتهامات نوری که به دفاع خود او اختصاص دارد، روز پنج‌شنبه ۲۵ نوامبر/ چهارم آذر ۱۴۰۰ برگزار خواهد شد.

ایرج مصداقی که نام او در دفاعیات حمید نوری برده شد، پس از پایان جلسه اول دفاعیات نوری به اظهارات متهم درباره کشتار تابستان ۶۷ واکنش نشان داد. دادیار سابق ادعا کرد که اعدام‌ها رخ نداده اند و مصداقی همراه با مهدی اصلانی، نویسندگان جان‌به‌دربرده از کشتار که به مستندسازی آن پرداخته اند، چنین روایتی را جعل کرده اند.

واکنش ایرج مصداقی در پایان دادگاه را در ادامه ببینید: