چشم‌انداز مبهم احیای برجام، مذاکرات چند روز دیگر از سر گرفته می‌شود
دور هفتم مذاکرات احیای برجام در وین، چشم‌انداز دستیابی به یک توافق را مبهم‌تر از پیش کرده است. ایران دو متن پیشنهادی خود را روز ۸ آذر‌ماه به طرف‌های مذاکره‌کننده داده است و می‌گوید منتظر نظر مکتوب کشورهای غربی است. آمریکا و تروئیکای اروپایی واکنشی منفی به متن پیشنهادی ایران داشته‌اند ولی باب مذاکره را همچنان باز گذاشته‌اند.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه ۱۵ آذر ماه در کنفرانس خبری هفتگی‌اش گفت که هم‌اکنون مذاکرات در یک دوره تنفس کوتاه برای مشورت تیم‌های مذاکره‌کننده با پایتخت‌ها است و در انتهای هفته جاری مجدداً گفت‌وگوها از سرگرفته می‌شود.
به گفته خطیب‌زاده تاریخ دقیق برگزاری دور هفتم مذاکرات پس از گفت‌وگوی علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایران با انریکه مورا، قائم‌مقام مسئول سیاست خارجی اروپا مشخص خواهد شد.
وزارت خارجه ایران می‌گوید که باید «طرف مقابل مثل ایران با پیشنهادهای مشخص بیاید. اینکه طرف مقابل فقط اظهارات رسانه‌ای کند و تصور کند بازی مقصر نمایی اعمال کند، باور غلطی است. می‌دانیم در وین چه می‌خواهیم و آنچه می‌خواهیم در چارچوب برجام است.»
این اظهارات پاسخی است به ایراد اروپا و آمریکا به متن پیشنهادی ایران. کشورهای غربی می‌گویند در این متن بخش‌هایی بی‌ارتباط با برجام وجود دارد. خطیب‌زاده اما می‌گوید که «طرف مقابل هیچ ایرادی به متون ایران نگرفت». او گفت:
«هیأت ایران با تعامل و انعطاف وارد وین شد، ولی طرف مقابل چنین نبود. منتظریم نظر طرف مقابل را درباره دو سند دریافت کنیم. هر کجا لازم باشد هم سندها و پیش‌نویس‌های جدید قابل رد و بدل شدن است. مهم این است که آخر این هفته گفت‌وگوها از سر گرفته می‌شود چون گفت‌وگوها متوقف نشده بلکه تنفس چند روزی داده شده است.»
در حالی که قدرت‌های غربی عزم تهران را برای نجات این توافق زیر سؤال می‌برند، «یک مقام ارشد وزارت خارجه» در جلسه توجیهی با رسانه‌های داخلی در روز یکشنبه گفته است که بی‌میلی ایالات متحده برای لغو همه تحریم‌ها علیه ایران چالش اصلی احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است.
مذاکرات غیرمستقیم بین واشنگتن و تهران در مورد بازگرداندن توافق هسته‌ای روز جمعه متوقف شد و هر دو طرف گفتند که هفته آینده از سر گرفته می‌شود.
این مقام وزارت خارجه که نام و سمتش در گزارش‌های رسانه‌ای ذکر نشده گفته است که «ما معتقدیم در صورتی که دولت آمریکا از کمپین فشار حداکثری خود دست بردارد و طرف‌های اروپایی در مذاکرات انعطاف‌پذیری و اراده سیاسی جدی از خود نشان دهند، توافق در دسترس است.»
ایران و قدرت‌های بزرگ در اسفندماه سال گذشته گفت‌وگوهایی را با هدف احیای برجام و پایبندی کامل به پیمانی که توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا سه سال پیش کنار گذاشته شد، آغاز کردند.
اما پس از آغاز ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی مذاکرات متوقف شد.
ایران می‌خواهد تمامی تحریم‌های اعمال‌شده توسط ایالات متحده در یک فرآیند قابل راستی‌آزمایی لغو شود.
علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران که از منتقدان تندرو توافق هسته‌ای بوده هفته گذشته گفت که تهران دو پیش‌نویس پیشنهادی را به طرف‌های باقی‌مانده در توافق در وین ارائه کرده است، یکی در مورد لغو تحریم‌ها و دیگری درباره محدودیت‌های هسته‌ای.
تهران اعلام کرد که بعداً پیش‌نویس سومی را درباره «مکانیسم و زمان راستی‌آزمایی و مسائل مربوط به دریافت تضمین‌ها برای جلوگیری از خروج مجدد آمریکا از توافق هسته‌ای» ارائه خواهد کرد.
مقامات ارشد فرانسه، بریتانیا و آلمان جمعه گذشته در بیانیه‌ای اعلام کردند که ایران خواستار «تغییرات عمده» بوده که برخی از آن‌ها با مفاد توافق هسته‌ای ناسازگار یا فراتر از آن بوده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز روز جمعه در سخنانی گفت که ایالات متحده اجازه نمی‌دهد ایران در حالی که به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود ادامه می‌دهد، روند مذاکرات را به تعویق بیندازد و اگر دیپلماسی شکست بخورد، واشنگتن گزینه‌های دیگر را دنبال خواهد کرد.
اسرائیل: توافق هسته‌ای با تهران را کنار بگذارید
در حالی که احیای برجام در ابهام قرار دارد، نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، از قدرت‌های جهانی خواست در مذاکراتشان، موضع سختی علیه ایران اتخاذ کنند.
بنت این اظهارات را روز یکشنبه در حالی بیان کرد که مقامات ارشد دفاعی و اطلاعاتی دولتش را برای گفت‌وگو در مورد مذاکرات هسته‌ای با ایران راهی واشنگتن کرده است.
اسرائیل با نگرانی نظاره‌گر مذاکره قدرت‌های جهانی با ایران در وین به امید بازگرداندن توافق سال ۲۰۱۵ است. هفته گذشته، ایران از ابتدای دور ششم مذاکرات، موضع سختی را اتخاذ کرد و گفت که هر چیزی که در دورهای قبلی مورد بحث قرار گرفته، قابل مذاکره مجدد است. این موضع ایران حتی به مذاق روسیه هم خوش نیامد و میخائیل اولیانوف گفت آنچه در دورهای پیشین انجام شده و مذاکراتش به پایان رسیده نباید مجدداً موضوع مذاکره باشد.
بنت روز یکشنبه در جلسه کابینه گفت:
«من از هر کشوری که در وین با ایران مذاکره می‌کند می‌خواهم که موضع محکمی اتخاذ کند و به ایران بفهماند که نمی‌توانند همزمان غنی‌سازی اورانیوم و مذاکره کنند.»
نخست‌وزیر اسرائیل گفت که ایران باید بهای تخلفاتش را بپردازد.
اسرائیل از ابتدا با برجام مخالفت کرده و گفته است که این توافق به اندازه کافی برای توقف برنامه هسته‌ای ایران کارآمد نیست و به فعالیت نظامی خصمانه ایران در سراسر منطقه بی‌توجه است.
اما اکنون صداهایی در سطوح بالای سیاست در اسرائیل شنیده می‌شود که می‌گویند خروج آمریکا از برجام و نتیجه آن که سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای ایران بود، اشتباه بوده است.
اما دولت جدید اسرائیل موضعی مشابه با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق، در پیش گرفته و بازگشت به توافق اولیه را رد کرده و خواستار همراهی دیپلماسی با فشار نظامی بر ایران شده است.
دیوید بارنیا، رئیس آژانس جاسوسی اسرائیل، اواخر روز شنبه برای سفری از پیش اعلام نشده به واشنگتن رفت و بنی گانتز، وزیر دفاع، روز چهارشنبه برای دیدار با همتای آمریکایی خود، لوید آستین و آنتونی بلینکن به آمریکا می‌رود. یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل هفته گذشته در لندن و پاریس بود تا درباره مذاکرات با متحدان اروپایی اسرائیل گفت‌وگو کند.
بنت گفت اسرائیل از وقفه به وجود آمده در مذاکرات به منظور متقاعد کردن آمریکایی‌ها برای استفاده از ابزار متفاوتی علیه برنامه هسته‌ای ایران استفاده می‌کند. او توضیح بیشتری در این رابطه نداد.
روزنامه یدیعوت آحارونوت گزارش داد که رئیس موساد در سفر به واشنگتن، «اطلاعات به روز شده درباره تلاش‌های تهران برای توسعه برنامه هسته‌ایش» را در اختیار مقامات آمریکایی قرار می‌دهد.
این روزنامه نوشت:
«بارنیا درخواست اسرائیل را برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران همراه با تهدید نظامی واقعی علیه تهران بر روی میز خواهد گذاشت. او همچنین به واشنگتن اطلاع خواهد داد که اسرائیل به هیچ توافق هسته‌ای با تهران متعهد نخواهد بود و به تلاش برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران ادامه خواهد داد.»
نظرها
نظری وجود ندارد.