چهل‌ونهمین جلسه دادگاه حمید نوری: شهادت شاهدی که زیر ضربه‌های نوری بینایی یک چشم خود را از دست داد

بله زندان قزل‌حصار و کمیته مشترک که به زندان توحید هم شناخته می‌شود.

محمد خدابنده‌لو: از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۸ به مدت هفت سال. و یک بار هم از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۳ شش ماه در زندان بودم.

خدابنده‌لو: سه سال.

- خرداد ۱۳۶۴ وارد شدم و ۱۱ خرداد ۱۳۶۷ از آنجا خارج شد.

- به همراه ۱۱ زندانی مجاهد به زندان اوین منتقل شدم. البته دو زندانی غیر مجاهد هم همراه ما بودند.

- از خرداد ۶۷ تا مرداد ۶۸

- بله بعد از پایان محکومیتم.

- به جرم هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایران.

- ۱۸ سال.

- من در سه بند ۱۹، ۱۸ و ۹ بودم. ۳، ۲ و ۹ تغییر نام پیدا کردند.

- ۱۹ به بند ۳ تبدیل شد، ۱۸ به ۲ تبدیل شد و ۹ هم همچنان ۹ باقی ماند. اگر فرصت داده شود روی ماکت می‌توانم توضیحات بیشتری بدهم.

- نصرالله مرندی که در سوئد زندگی می‌کند، محمد زند که در آلبانی است و البته یک شخص به نام محمد راپوتام در آلبانی است اما فکر نمی‌کنم شهادت داده باشد.

محمد خدابنده‌لو: با محمد زند خیر، اما با مرندی بله از دوستان قدیمی است.

خدابنده‌لو: ما بعد از اینکه از زندان آزاد شدیم، به خاطر سابقه هم بند بودن با هم ارتباطات خانوادگی داشتیم.

- بله در بند ۱۹ بودیم.

- شخصی به نام سید حسین مرتضوی رئیس زندان بود، یک آخوند بود که گاهی با لباس روحانی به زندان می‌آمد و خیلی وقت‌ها با لباس پاسداری در زندان می‌چرخید و استثنا گاهی لباس شخصی می‌پوشید. نفر دوم شخصی به نام داوود لشکری بود، که طبق درک ما این بود که معاومنت امنیتی نظامی زندانی گوهردشت را به عهده داشت. و دو نفر دیگر که قدرت زیادی در گوهردشت داشتند به نام ناصریان و حمید عباسی…

- این دو نفر فکر کنم نقش اصلی‌تر و رهبری داشتند، یعنی ناصریان و عباسی، ولی مرتضوی و لشکری نقش اجرایی آنها را داشتند.

- من رابطه ارگانیک آنها را نمی‌دانم. ولی آنچه که ما در عمل تجربه می‌کردیم این‌گونه بود.

- در مورد عباسی و ناصریان سال اول مطمئن نیستم، چون آنها را ندیده بودم یا به خاطر نمی‌آورم.

محمد خدابنده‌لو: بله

خدابنده‌لو: از نیمه دوم سال ۶۵ من ناصریان را می‌دیدم، ولی عباسی را از آخرین روزهای سال ۶۵ به یاد می‌آورم، یا شاید هم اوایل سال ۶۶ بود.

- اولین برخوردم این بود که حمید نوری یا عباسی وارد بند شد و شروع کرد به داخل سلول‌ها نگاه کردن، کمی گشت و بیرون رفت. من ایشان را نمی‌شناختم، از یکی از هم‌سلولی‌ها پرسیدم کیست؟ گفت این همان حمید عباسی است که همیشه می‌رویم دادیاری و با او سر و کار داریم. اسم هم سلولی من حمید بود، اما چون در ایران است نمی‌توانم اسم کاملش را بیاورم. همسر این حمید مرتب به دادیاری مراجعه می‌کرد تا ملاقات حضوری بگیرد، به همین دلیل حمید زیاد به دادیاری می‌رفت.

- بله بدون جشم‌بند داخل بند.

محمد خدابنده‌لو: بله

- چند بار وقتی پشت در ملاقات [بودم] در حالی که چشم‌بند داشتم او را دیده بودم. او سراغ هم بندی‌های من که توی صف بودند می‌آمد و سوالاتی می‌پرسید که معمولا سوالات در مورد ملاقات و خانواده‌ و این چیزها بود. من از آنها بعدا می‌پرسیدم چه کسی با شما صحبت می‌کرد، می‌گفتند حمید عباسی بود. دلیل اینکه پشت سالن ملاقات این کار را می‌کرد این بود که خانواده‌ها پیگیری می‌کردند. آنجا بود که من با صدایش آشنا شدم و از زیر چشم‌بند پوشش را هم می‌دیدم.

- فکر کنم حداقل سه یا چهار بار را به خاطر دارم.

محمد خدابنده‌لو: نه

- مکانیزم ملاقات این گونه بود که در گروه‌های ۱۵ نفری ما را صدا می‌کردند، ما در حالی که چشم‌بند داشتیم پشت در ملاقات می‌ایستادیم و در این فاصله منتظر می‌ماندیم که گروه قبلی ملاقاتش تمام شود و بیرون بیاید. در این فاصله خانواده‌ها پیگیری‌های خود را از دادیاری انجام داده بودند، مثلا یک خانواده از دادیاری می‌خواست یک ملاقات حضوری بدون کابین داشته باشند، یا مثلا اسنادی را مانند احضار ورثه امضا کنند یا وکالت نامه‌ای امضا کند که خانواده‌اش چیزی را بخرند یا بفروشند.

خدابنده‌لو: بله، ولی خیلی وقت‌ها جنبه سیاسی به آن می‌داد و در مورد عقیده‌اش می‌پرسید؟

- در سالن ملاقات گوهردشت.

- به نظر می‌آید نزدیک هم بودند…

- یکی همین حمید بود که داخل بند از او پرسیدم، ولی بسیاری از آنها که سوال می‌کردم اعدام شدند.

محمد خدابنده‌لو: هم سلولی و هم‌بندی

- برای اینکه اولین‌بار او را داخل بند دیدم ولی نمی‌دانستم صدایش چگونه است.

- در قیاس با ناصریان، لشکری و مرتضوری صدای کاملا متفاوتی داشت، صدایش نسبتا آرام و معمولی بود، ولی صدای آنها خشن بود. آنها معمولا خیلی بلند و خشن صحبت می‌کردند.

محمد خدابنده‌لو: زمان ملاقات نه.

خدابنده‌لو: بله پاییز ۱۳۶۶ من و بقیه دوستانم به محلی برده شدیم که حدس می‌زنم اتاق دادیاری بوده، مطمئن نیستم، ما در دسته‌های ۴ و ۵ نفری برده شدیم، به نوبت داخل اتاق می‌رفتیم و در مورد وضعیت فکری و اتهام از ما سوال می‌کردند. بعضی وقت‌ها سوالات ایدئولوژیک را داخل بند از ما می‌پرسیدند، مثلا سوال می‌کرد می‌توانی یک منافق سر موضع را به ما معرفی کنی؟ این تنها موردی بود که توسط عباسی سوال از من شد که فکر کنم ناصریان و لشکری هم کنار دستش بودند.

- ناصریان سوال می‌کرد، عباسی و لشکری هم کنارش بودند. من چشم‌بند داشتم.

- هم از صدایشان و هم از لباس‌ها وکفش‌هایش که زیر چشم بند می‌دیدم. برای مثال ناصریان پرسید اتهامت چیست، من گفتم هوادار سازمان. نمی‌خواستم کلمه مجاهدین را به کار ببرم چون قبل از من دوستانم را به خاطر کلمه مجاهدین کتک زده بودند، نمی‌خواستم تجربه آنها به سر من بیاد، بعد ناصریان پرسید کدام سازمان؟ گوشت، برق، آب؟ و لشکری هم باتمسخر همین سوال را تکرار کرد.

- لشکری همیشه لباس نظامی می‌پوشید و هیکل بزرگی داشت، صدایش خیلی خشن بود، ولی عباسی لباس شخصی داست و صدایش آرام‌تر و نازک بود.

- یعنی لباس غیرنظامی.

- ته ریشی داشت بر خلاف پاسدارها که معمولا ریش‌های بلند داشتند. صورت لاغر و کمی کشیده و موهای صاف تقریبا.

- شاید از من روشن‌تر بود.

- آن زمان که من ۲۲ سالم بود به نظرم از من بلندتر بود.

محمد خدابنده‌لو: ۱۶۹ سانتی‌متر

- بله، دفعه دوم در جریان یک سرکوب شدید در اتاق گاز او را دیدم. آن روز دو بار او را دیدم.

- احتمالا مرداد سال ۱۳۶۶ بود.

- وقتی در اتاق گاز بودیم و داشتیم خفه می‌شدیم، چند نفر هم بیهوش شده بودند چون اکسیژن تمام شده بود، دوستانم با لگد به در اتاق می‌کوبیدند که چند نفر اینجا خفه شدند… در آن لحظه هیچ کدام چشم‌بند نداشتم و روی پیشانی بود و یک پاسدار در را باز کرد و همه هجوم بردیم به بیرون. من چون جلوی در بودم زودتر رفتم بیرون، متوجه شدم مقابل ما تعدادی آدم ایستاده‌اند که در میان آنها ناصریان، لشکری و عباسی و حاج محمود که افسر نگهبان و هفت هشت پاسدار دیگر هم آنجا بودند. ما چشم‌بند نداشتیم چون از اتاق گاز بیرون آمدیم. چند نفر هم که بیهوش شده بودند روی زمین می‌کشیدند. لشکری داد زد آنها را ببرید داخل و با مشت و لگد ما را دوباره داخل اتاق گاز بردند و در را بستند. بعد از آن نفر به نفر بیرون می‌آوردند و به صورت جمعی کتک می‌زدند. وقتی نوبت من بود که کتک بخورم چشم‌بندم افتاد و آنجا ناصریان، لشکری و عباسی و یک پاسدار دیگر را دیدم. این بار دومی بود که آن روز او را دیدم.

- من لازم است بگوییم که در آن اتاق گاز ۵۰ نفر جمع شده بودیم. پاسدار در را باز می‌کردی کسی که جلو بود را بیرون می‌برد و ما صدای فریادهایی را که می‌شنیدیم مشخص بود که کتک می‌زنند و می‌شنیدیم که می‌گفتند غذا می‌خوری؟ من آخرین نفری بودم که بیرون برده شدم، به نظر می‌آید این زندانبان‌ها چند دسته هستند و هر دسته یک زندانی را کتک می‌زنند، پاسدار در را باز کرد و دید من تنها کسی هستم در انتهای اتاق گاز ایستادم، گفت یک نفر باقی مانده و دیدم ناصریان، لشکری و عباسی داخل اتاق آمدند. ناصریان با صدای خیلی ترسناک و بلندی گفت امروز روزی است که جنازه‌ات از اینجا بیرون می‌رود یا غذا می‌خوری و اعتصاب را می‌شکنی. من قبول نکردم و آنها شروع کردند من را کتک زدند. دست آنها کابل و چوب بود و همه آنها کتک می‌زدند. من فقط فریاد می‌زدم چرا می‌زنی کاری نکرده‌ام، به کنج اتاق رفتم و آنجا پناه گرفتم. ناصریان، لشکری و عباسی من را در آن کنج گیر آورده بودند و به سر و صورتم می‌زدند. در آن وضعیت چشم‌بندم افتاد و چهره همه آنها را دیدم. البته از قبل هم می‌دانستم آنها چه کسی هستند. عباسی گفت چشم‌بند را بزن و بعد با چیزی که دستش بود به سرم می‌زد، نمی‌دانم کابل بود یا چی. ناصریان و لشکری هم می‌زدند. یکی از ضربات محکم از طرف عباسی به صورتم خورد و درد شدیدی در نیمه سمت راست صورتم احساس کردم که این دفعه فریاد محکم‌تری کشیدم، ولی ناصریان امان نمی‌داد و مرتب به سرم می‌زد. هر بار که صورتم را می‌گرفتم آنها به پا و شکم می‌زدند و هر بار که دستم را به بدنم می‌گرفتم به سرم می‌زدند. درد خیلی شدیدی احساس می‌کردم و به نظرم آمد نمی‌خواهند تمامش کنند، به همین خاطر فریاد زدم باشه باشه غذا می‌خورم، تا این را گفتم متوقف شدند و به پاسدار گفت این را ببر پیش بقیه. وقتی از اتاق گاز بیرون آمدم متوجه شدم یکی دیگر را کتک می‌زنند و دیدم با قیچی بالای سر یک هم‌بندیم استاده‌اند و می‌خواستند سبیل‌های بلند او را کوتاه کنند. حاج محمود را دیدم قیچی را روی گردن او گذاشته و می‌گوید یا باید بگذاری سبیل‌ات را بزنیم یا رگ‌ات را می‌زنیم. آن شخص اسم‌اش جهانبحش امیری بود که همافر نیروی هوایی اهل کرمانشاه بود. او هوادار مجاهدین بود اما پیرو یک جریان مذهبی به اسم اهل حق بود که درویش هستند. آنها سنت‌شان این است که مردها سبیل‌های بلند داشته باشند.

- همه ما را از اتاق گاز خارج کردند و کنار آنجا بند فرعی بود، ما را به داخل یکی از اتاق‌های بزرگ بند فرعی برند. من متوجه شدم اکثر دوستانم آنجا هستند، به شکل سختی می‌توانستیم آنجا جا بشویم. ورود به این اتاق از طریق یک راهروی باریک بود. لشکری یا ناصریان آمد و جلوی در این اتاق ایستاد و گفت همان‌طور که رزمندگان ما در تنگه هرمز آمریکا را گرفتار کردند، ما امروز شما منافقین را در این تنگه گرفتار کردیم، به نظرم آمد تنگه منظورش همان راهرو است، ولی متوجه منظورش نشدم، دقایقی بعد متوجه شدم یک تخت را داخل راهرو گذاشتند، یک نفر را به تخت بستند و شروع به شلاق زدن کردند. هیچ صدایی از زندانی نمی‌آمد و ما نفهمیدیم او کیست. حدود ۱۰۰ ضربه شلاق زدند و بعد او را بردند. بعدا متوجه شدیم آن زندانی کسی به اسم عمو علی بوده. عمو علی زندانی شناخته‌ شده‌ای بود و آشپز دفتر مرکزی مجاهدین بود، البته در جریان قتل عام ۶۷ اعدام شد. بعد از آن یک مجمع بزرگ از برنج آوردند، داوود لشکری گفت چشم‌بندها را بر دارید و حداقل یک قاشق از این غذا را بخورید تا به داخل بند بروید وگرنه به اتاق (گاز) بر می‌گردانیم. ما هر کدام یک قاشق خوردیم و به داخل بند برگشتیم.

- آن روز درد شدیدی در سر و صورتم احساس می‌کردم و وقتی به بند برگشتم متوجه شدم چشم و نیمه صورتم به شدت زخمی شده و باد کرده است این باد کردگی آن قدر بود که چشمم دیده نمی‌شد. روی سرم هم باد کردگی زیادی بود. متوجه شدم چند نفر دیگر هم صدمه دیده‌اند از جمله محمد زند، که دست‌اش شکسته شده بود. محمدعلی حافظی‌نیا هم دماغش شکسته بود. اما اوضاع به قدری متشنج بود که نتوانستم به بهداری مراجعه کنم، حتی می‌ترسیدم به پاسدارها بگویم، چون ممکن بود من را به سلول انفرادی ببرند. روز بعد از پاسدار شیفت خواستم من را به بهداری ببرد و مسئول بند من را به پاسدار نشان داد و گفت ببین این چه وضعیتی دارد، حتما باید به بیمارستان برود. بالاخره بعد از چند ساعت من را به بهداری گوهردشت بردند. آنجا یک جوان ریش‌دار چشم‌های من را معاینه کرد و فقط با یک چراغ قوه داخل چشم راستم که خیلی درد داشت را معاینه کرد و گفت چیزی نیست، یک خون مردگی است که بر طرف می‌شود. فکر می‌کنم یک ماه بعد وقتی کبودی چشمم بهتر شد، متوجه شدم چشم راستم نمی‌بیند، این را به مسئول بهداری بند و دوستانم گفتم، مرتبا به مسئول بهداری گوهردشت اطلاع می‌دادم که چشم من نمی‌بیند باید به بیمارستان بروم، و مسئول بهداری فقط یک جواب می‌داد: بردن تو به بیمارستان فقط با اجازه دادیاری است… مثلا بعضی وقت‌ها پاسدارها می‌گفتند عباسی نیست باید صبر کنی بیاید یا می‌گفتند درخواست را به دادیاری دادیم و منتظر جواب هستم. در نهایت سه یا چهار ماه بعد که صورتم کاملا عادی شده بود این اجازه را به من دادند. یک روز من را صدا کردند و پشت در دادیاری بردند. من را سوار یک ماشین کردند و به تهران بردند. من را به بیمارستان فارابی بردند، یک متخصص چشم من را نگاه کرد، پرسید چه بلایی سرت آمده چون این پدیده عجیبی است در چشم تو، من تمام داستان را برای دکتر متخصص تعریف کردم و گفت متاسفانه خیلی دیر آمده‌ای و نمی‌توان کاری برای چشمت کرد. دکتر به آن فرمانده تیمی که من را برده بود گفت چرا این قدر دیر او را آورده‌اید، هیچ کاری نمی‌توان برایش انجام داد اما باید هر شش ماه او را برای معاینه بیاورید چون احتمال عفونت وجود دارد و شاید لازم باشد چشم‌اش را تخلیه کنیم. اما دادیاری هیج وقت این اجازه را نداشت. من سال ۶۸ بعد از آزادی به پیش همان دکتر رفتم و درمان شش ماهه را ادامه داد.

محمد خدابنده‌لو: دید مرکزی من از بین رفته و فقط نور و سایه می‌بینم.

- من فقط روزی که به بیمارستان بردند، اول بردند پشت در دادیاری نگه داشتند و فرمانده تیمی که من را به بیمارستان می‌برد داخل دادیاری رفت و فقط شنیدم اسم من را می‌آوردند، ظاهرا مجوز خروجم را گرفتند. این سه چهار ماه بعد از حادثه بود.

- خیر ما از طریق فردی به اسم بیات که در بهداری بود موضوع را پیگیری می‌کردیم.

- ۱۱ خرداد من در بند ۹ بودم، پاسدار یک لیست ۳۰ نفره به مسئول بند داد تا آنها را به بیرون فرا بخواند. ظاهرا من هم جزو آن ۳۰ نفر بودم و با همه وسایل به طبقه بالا برده شدیم. آنجا همه ما را به داخل راهروی یک بند متروکه بردند، پر از گرد و خاک بود، متوجه شدم بیش از ۱۵۰ نفر در داخل آن راهرو از بندهای مختلف به آنجا آورده شدند. یادم رفت بگویم ما را کتک زدند وقتی به آن بند بردند. بعد داوود لشکری با یک لیست آمد و گفت هر کسی را صدا می‌زنم به بیرون بند برود. لشکری اسامی را با فاصله‌های طولانی می‌خواند، چون هر زندانی که به داخل بند بر می‌گشت می‌بایست از تونل پاسدارها عبور کند. هر پاسداری در دستش ابزاری مثل زنجیر، باتوم، چوب و شلاق داشت و زندانی را کتک می‌زدند تا از تونل خارج شود، این یک پدیده رایج در گوهردشت بود و زندانیان به آن می‌گفتند تونل وحشت به طعنه. همه زندانی‌ها را خواندند و نهایتا ما از آن راهرو خارج شدیم. آن زمان من صدای حاج محمود، ناصریان، عباسی و بقیه پاسدارها را می‌شنیدم و از طریق صدا آنها را شناختم. ما را از طریق در اصلی زندان به بیرون زندان بردند. همزمان ما را می‌زدند، وقتی که به محوطه بیرون از ساختمان زندان رسیدم، متوجه شدم ۳ اتوبوس آنجا پارک شده است، داوود لشکری لیست دستش بود و ناصریان هم کنار او ایستاده بود، اسامی را می‌خواندند و ما سوار اتوبوس می‌شدیم. من به همراه بیش از ۵۰ نفر وارد اتوبوس‌ شدیم، پرده‌های اتوبوس‌ها کشیده شده بود. حدود نیم ساعت داخل اتوبوس بودیم و من در این فاصله پرده را کنار زدم و دیدم دوستانم و پاسدارها و عباسی آنجا بودند. داوود لشکری وقتی سوار اتوبوس می‌شدیم یک ضرب المثل فارسی را به کار برد، گفت به آنجا می‌روید که عرب نی انداخت و برنگشت. این مثل در مورد کسانی است که به یک راه بی بازگشت می‌روند. ناصریان همین جمله را تکرار کرد.

محمد خدابنده‌لو: به ماه هیچ توضیحی داده نشد.

- سه اتوبوس در محوطه باز بیرون ساختمان کنار هم بودند، سمت راست اتوبوس یک محوطه باز بود که ده‌ها زندانی و پاسدار و مسئولین زندان آنجا بودند. عباسی و بعضی از افسر نگهبان‌ها مرتب در حال رفت و آمد بودند.

- بله، خیلی از آنها را از بند ۱۹ می‌شناختم.

در جریان قتل عام ۶۷ اعدام شد. من بعد از آزادی با مادر یک شهید به نام رامین طهماسیان ارتباط داشتم، آن مادر با مادر حمزه شلالوند ارتباطات زیادی داشت، من از طریق این مادر می‌دانستم که حمزه اعدام شده است.

محمد خدابنده‌لو: چهارم یا پنجم مرداد درهای اتا‌ق‌های زندانی اوین بسته شد.

خدابنده‌لو: چون روز بعدش اعدام‌ها در اوین شروع شد.

- گفتم که مادر رامین طهماسین با مادر حمزه ارتباط داشت.

- بله، از سال ۱۳۶۴ با هم بودیم در بند ۱۹ و اهل کرمانشاه بود.

- نه من چیزی نمی‌دانم.

-روز ششم مرداد ۶۷ به همراه تعدادی از هم‌بندی‌ها به ساختمان دادستانی زندان اوین برده شدیم. تمام راهرو‌های دادستانی پر بود از زندانی‌هایی که با چشم‌بند رو به دیوار نشسته بودند. آن روز نوبت من نشد ولی روز هفتم مرداد به پیش هیات مرگ برده شدم و مورد سوال قرار گرفتم.

- من مجبورم که چند هفته جلوتر بروم و آن صحنه که حمید عباسی و ناصریان را دیدیم، بگویم.

- بله اواخر مرداد ۶۷ در اوج اعدام‌ها. من در موقعیتی خود را داخل صف جا کردم و به داخل بند برگشتم. کسانی که در آن سلول و اتاق بودند، احتمال دادند شب موقع آمارگیری شناسایی می‌شوم و من را بر می‌گردانند. یک زندانی به من پیشنهاد داد موقع آمارگیری کنج کنار در بنشین تا بلکه پاسدار چهره‌ات را نبیند و شناسایی نشوی. من در کنار کسی که جثه‌اش بزرگتر بود نشستم که دیده نشوم. زمانی که در برای آمارگیری باز شد، من با تعجب صدای ناصریان را شنیدم که جلوی در ایستاده، ناصریان از سمت چپ اتاق شروع کرد به سوال پیچ کردن افرادی که در اتاق بودند، مثلا می‌پرسید آیا دادگاه رفتی؟ اتهامت چیست؟ آیا مصاحبه را قبول می‌کنی؟ در این فاصله من خیلی مضطرب و نگران شده بودم، چون ناصریان در جریان چشمم بود، ممکن بود من را شناسایی کند و به دادگاه برگرداند. من این را متوجه شده بودم یکی از دلایلی که دادگاه حکم اعدام صادر می‌کند، برای کسانی که است که آثار شکنجه روی بدن آنها است، وقتی ناصریان سوالاتش به شخصی که دم در بود رسید، شخصی بود به اسم علی محمد سینکی، و او هم جواب‌هایی داد که ناصریان عصبانی شد و او هم با عصبانیت گفت هنوز منافق سر موضع هستی و گفت پاشو بیرون بیا، هرچیزی هم داری با خودت بیاور. در لحظه‌ای که علی سینکی خارج می‌شد من برگشتم و دیدم در راهرو کنار ناصریان، عباسی و حاج مجتبی حلوایی ایستاده بودند. من خیلی تعجب کردم این دو نفر در اوین هستند، چون آنها محدوده ماموریتشان گوهردشت بود، من فکر کردم چون ما از گوهردشت به اینجا آمده‌ایم آنها برای شکار ما به اینجا آمده‌اند. ولی در آن زمان کس زیادی جز ۷ نفر از ما باقی نمانده بود، مابقی اعدام شده بودند. این آخرین باری بودند که من بدون چشم‌بند ناصریان و عباسی را دیدم.

- بله، پشت در توی راهرو ایستاده بودند. فقط مجتبی حلوایی و ناصریان در چهارچوب در ایستاده بودند. زمانی که می‌رفتند من متوجه عباسی شدم.

- وقتی که وارد بند ۴ زندان اوین شدیم، درها را بستند و برای مدتی هواخوری، روزنامه و تلویزیون نداشتیم. علی‌رغم اینکه ما در اتاق‌های در بسته بودیم اما تصمیم بند بر این شد که یک هفته اعتصاب کنیم.

- بله از زمان آمدن به اوین تا شروع اعدام‌ها فکر کنم سه بار ملاقات رفتم. و یکی از ملاقات‌ها را به نشانه اعتصاب و اعتراض کل بند نرفت.

- نه از همان ابتدا بود اما یک ماه بعد لغو شد. ولی یک هفته قبل از شروع اعدام‌ها دوباره این محدویت‌ها شروع شد.

- روز چهارشنبه ۴ مرداد از طریق مورس به ما خبر دادند ۶ نفر را برده‌اند که احتمالا اعدام می‌شوند. از بین آنها دو نفر حکم اعدام داشتند. یعنی از روز ششم مرداد ماه از بند ما پیش هیات مرگ برده شدند.

- حدس می‌زنم از چهارشنبه شب پنجم مرداد شروع شد و آخرین نفرها دوم مهر ۱۳۶۷ از بند خود من بود که برای اعدام برده شدند. از تجربه شخصی من است. آن دو نفری که دوم مهر برده شدند تقی صداقت‌رشتی و رضا فیروزی بودند. این دو نفر در بند ۱۹ گوهردشت با من هم‌بند بودند، آزاد شده بودند ولی سال ۶۶ مجددا دستگیر شده بودند.

- ما بیش از ۱۵۰ نفر بودیم که از گوهردشت به اوین منتقل شدیم، من آمار ۱۵۷ نفر در ذهنم باقی مانده است. از این تعداد فقط ۷ نفر باقی ماندیم و دو نفر هم همان‌هایی بودند که گفتم مجاهد نبودند.

همان روز دوم مهر که آن دو نفر را برای اعدام بردند، پاسدارها داخل بند آمدند، یعنی چندین ساعت پس از اعدام دوستانم یک بسته پر از برگه‌های نامه‌نویسی مخصوص زندان را آوردند، پاسدار اعلام کرده بود شما می‌توانید برای خانواده‌تان نامه بنویسید، این به نظر ما می‌آمد گویا اعدام‌ها پایان یافته، نظر ماست ولی دقیقا معلوم نیست.

- یک هفته بعد ما را به دفتر مرکزی زندان بردند. در دفتر مرکزی به ما اجازه دادند به خانواده‌هایمان بگوییم چه روزی برای ملاقات بیایند، به نظر می‌آید من هفته آخر مهر وقت ملاقاتم بود. طبق روش زندان همه ما باید یک روز برای ملاقات می‌رفتیم، اما در طول ۱۰ روز ما را به ملاقات فرستادند، ظاهرا نمی‌خواستند خانواده‌ها آنجا جمع شوند. وقتی ملاقات رفتم مادرم و برادرم آمده بودند، مادرم گفت که تعداد زیادی از مادرانی که می‌شناسی و می‌خواهند از طریق تو به آنها خبر بدهم که بچه‌هایشان کجا هستند، آنها کسانی بودند که اعدام شده بودند.

- اسمش "با من به روزهای قتل عام بیایید" است. این کتاب خاطرات ۱۱ خرداد تا مهر را بیان می‌کند.

من تماس گرفتم با نصرالله مرندی، فکر کنم یک هفته بعد از این خبر بود و نصرالله تایید کرد نوری و عباسی یکی هستند و گفت من هم شکایت کرده‌ام. این نحوه خبر گرفتن من بود.

محمد خدابنده‌لو: بله

- بله، یکی از تصویرها که او را لاغرتر نشان می‌داد خیلی شبیه بود و شناختم.

- بله، همان است، الان کمی پیرتر شده. آن زمان جوانی ۲۵ ساله بود الان مردی ۵۵ ساله.

من این استدلال را رد می‌کنم و این حرف غلطی است. اولا من خودم ویدیوی مصداقی را آوردم و به پلیس تحویل دادم و گفتم این شخص به من و دوستانم در آلبانی فحاشی کرده و گفته من و دوستانم در آلبانی اجازه نداریم شهادت بدهیم، در حالی که گفتم نصرالله مرندی به عنوان هوادار مجاهدین خلق جزو اولین کسانی بود که شکایت کرده و من و دوستانی که می‌شناسم از طریق عفو بین‌الملل و سازمان عدالت برای ایران پیگیر این بودیم که در دادگاه حضور داشته باشیم. من فکر کنم منطق پشت این فحاشی به من و دوستانم این بود که مصداقی قصد داشت ما در این دادگاه شرکت نکنیم. من سال ۲۰۱۱ در بغداد بودم، در آنجا سفارت ایران فعالانه دنبال شکار اعضای مجاهدین بودند، آن زمان مصداقی به من توصیه کرد به سفارت ایران بروم، بگویم توبه کرده‌ام و از آنها درخواست پاسپورت بکنم، به همین دلیل من و بیش از ۱۶۰۰ زندانی سیاسی بیانیه‌ای امضا کردیم و کارهای مصداقی را محکوم کردیم. آقایی لوییس من در سن ۲۳ سالگی توسط حمید نوری و رئیس‌اش چشم راستم را از دست داده‌ام و کور شده‌ام، پس از آن هر بار مادرم به ملاقات می‌آمد گریه می‌کرد، می‌گفتم چرا گریه می‌کنی؟ مادرم می‌گفت تو در این سن و سال یک چشم را از دست داده‌ای آینده‌ات چه می‌شود؟ من در تمام این سال‌ها فکر می‌کردم اگر چشم چپم چیزیش شود دیگر نمی‌توانم زیبایی‌های این دنیا را ببینم. آقای لوییس من شما و این دادگاه را مخاطب قرار می‌دهم، آیا من نیاز به تهدید و تطمیع دارم تا در این دادگاه شرکت کنم؟ حتی در انگیزه‌ای کاملا شخصی چشم من به من می‌گوید در این دادگاه شرکت کنم. پدرم یک دندانپزشک مردمی بود، او به عنوان هوادار مجاهدین در بخش امداد پزشکی سازمان همکاری می‌کرد، امداد پزشکی مجاهدین خدمات پزشکی رایگان به اقشار فقیر جامعه می داد، پدرم در ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ وقتی از تظاهرات با هم به خانه بازگشتیم دستگیر شد، قبل از اینکه روز ۳۰ خرداد به پایان برسد ده‌ها پاسدار به خانه ما ریختند و ما که خواب بودیم را کتک زدند، من و پدرم را مورد ضرب و شتم قرار دادند و دنده‌های پدرم شکست. بعد پدرم را به زندان بردند و دیگر هیچ خبری از او نداشتم تا روز ۲۰ مهر ۱۳۶۰ از طریق تلویزین متوجه شدیم پدرم به همراه ۷۰ مجاهد دیگر اعدام شدند. آنها اجازه ندادند ما برایش سوگواری کنیم، ۹ سال بعد برادر کوچکم محمود خدابنده‌لویی به همراه پسر عمه‌ام، غلامرضا پوراقبالی دستگیر شد. آنها را به کمیته مشترک یا همان کمیته توحید بردند، شاید برایتان قابل توجه باشد که سال ۱۳۶۹ هیات مرگ به همراه نیری و رئیسی در کمیته مشترک مستقر بودند.

محمد خدابنده‌لو: خیر

محمد خدابنده‌لو: خیر

محمد خدابنده‌لو: خیر من در هلند زندگی می‌کنم، ولی خواهرم در کمپ آلبانی زندگی می‌کند.

محمد خدابنده‌لو: بله

خدابنده‌لو: بله از بند ۹ گوهردشت به اوین بردند.

خدابنده‌لو: بله

محمد خدابنده‌لو: فکر کنم گفتم این بندی بود که در میانه زندان قرار داشته است…

محمد خدابنده‌لو: اگر منظورتان متراژ است نه.

محمد خدابنده‌لو: من دقیقا می‌دانم چه گفته‌ام و آن را مرور کردم.

محمد خدابنده‌لو: بله

خدابنده‌لو: در ماه‌های قبل از آزادیم در زندان اوین بله. در سالن ۶ فکر کنم با هم بودیم.

خدابنده‌لو: شاید سه یا چهار ماه

خدابنده‌لو: خیر، ما تا زمانی که زندان بودیم او را حمید عباسی می‌شناختیم.

خدابنده‌لو: فکر کنم یک بار این اشتباه را کردم و تصحیح کردم. یک بار هم مترجم اشتباه کرد و تصحیح کردیم.

خدابنده‌لو: یک بار به اشتباه گفتم اما موردی که پلیس تصحیح کرد مربوط به مترجم بود نه من.

خدابنده‌لو: چند بار نیست، فایل صوتی موجود است، یک بار من گفتم یک بار مترجم.

محمد خدابنده‌لو: من در راهروی بند قدم می‌زدم.

محمد خدابنده‌لو: بله، نمی‌خواستم او را ببینم.

خدابنده‌لو: این که پشت در ملاقات دیده بودمش را نه نگفتم.

خدابنده‌لو: چون فرصت کمی داشتم.

خدابنده‌لو: من آنجا اولین بار این مورد را دیده بودم صدایش را نشیده بودم، از زیر چشم‌بند لباس و شلوارش را دیده بودم.

خدابنده‌لو: عرضش به همان اندازه راهرو بود و طولش شاید پنج متر.

خدابنده‌لو: شاید ۵ متر

خدابنده‌لو: در انتهای بند و طبقه‌اش الان خاطرم نیست.

یک وسیله کلفتی بود مثل کابل یا باطوم، دقیق نمی‌دانم ولی شلاق معمولی نبود.

آنجا اتاق نبود، بند بود. بله کلی پاسدار، ناصریان، عباسی و حاج محمود و این‌ها بودند.

گفتم یک بار در بند دیدم. صحبت کل دفعات نشد آنجا…

محمد خدابنده‌لو: سه یا چهار سال پیش.

خدابنده‌لو: بله

محمد خدابنده‌لو: بله

خدابنده‌لو: چند دلیل داشت، ابتدا اینکه این کتاب در اساس به زندان اوین پرداخته است. هدف اصلی این کتاب زندانیانی است که به شهادت رسیدند نه زندانبان‌ها. من نام بیش از ۷۰ زندانی سیاسی را برده‌ام، در حالی که تتنها نام ۵-۶ مسئول زندان را نوشته‌ام.

محمد خدابنده‌لو: بله اسم آنها آمده است.

محمد خدابنده‌لو: ده‌ها پاسدار و مسئول زندان در انتقال ما ۱۵۰ نفر نقش داشتند، ولی من فقط ۲ نفر را نوشته‌ام، این یعنی آن ده‌ها نفر نقشی نداشته‌اند و وجود ندارند؟

محمد خدابنده‌لو: بله همانطور که گفتم صحبت‌های سراسر نفرت مصداقی در مورد من و دوستانم را شنیدم. به خاطر نقشی که من و دوستانم در ارتباط با حمید نوری و ارتباطاتی که با رژیم ایران دارد این حرف‌ها را می‌زند. همانطور که گفتم من و ۱۶۰۰ زندانی سیاسی در مورد او تومار امضا کردیم و افشایش کردیم. اما سعی می‌کند با این صحبت‌هایش مانع از ورود ما به این پرونده شود تا خودش را تنها دادخواه زندانیان قتل عام شده نشان بدهد و به هدف‌های سوءسیاسی خودشان علیه اعدام شده‌ها ادامه بدهند.

محمد خدابنده‌لو: نه

خدابنده‌لو: نفر دوم از سمت چپ ایستاده را به خاطر می ‌آورم. اسمش محسن زادشیر است.

خدابنده‌لو: چهره‌اش آشناست اما نمی‌شناسم. به یاد ندارم.

خدابنده‌لو: چند عکس به من نشان دادند ولی یادم نمی‌آید کدام بود.

خدابنده‌لو: شاید، من زیاد با ایرج مصداقی نبودم و جوانی‌هایش یادم نمی‌آید.

محمد خدابنده‌لو: این عکس‌ها متعلق به ۳۳ سال پیش است. محسن زادشیر را بعد از زندان در ارتباط بودیم و برای همین سریع شناختم اما بعد از ۲۰ سال با ایرج ارتباط گرفتم و چهره جدیدش یادم مانده بود.

محمد خدابنده‌لو: ولی حمید عباسی نقش زیادی در زندگی من داشته، ایرج مصداقی اینگونه نبوده. چهره کسی که در زندگیم تاثیر داشته به یاد دارم.

محمد خدابنده‌لو: دقیق به یاد نمی‌آورم…

خدابنده‌لو: نه

خدابنده‌لو: بله هم حمید عباسی و هم حمید نوری…

خدابنده‌لو: اولین بار در ارتباط با ملاقات در بند گفتم.

محمد خدابنده‌لو: به یاد ندارم.

محمد خدابنده‌لو: در محوطه بیرون زندان بود و کار خاصی نمی‌کرد.