هشدار نمایندگان مخالف همزمان با تصویب کلیات لایحه بودجه و حذف ارز ترجیحی: ممکن است اتفاقاتی از جنس قزاقستان بیافتد

کلیات اولین لایحه بودجه تدوین شده در دولت سیزدهم به ریاست ابراهیم رئیسی (عضو هیئت مرگ کشتار زندانیان سیاسی) با ۱۷۴ رأی مثبت در برابر ۷۶ رأی منفی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد. شش نماینده از ۲۶۱ نماینده حاضر در صحن علنی مجلس هم به لایحه دولت رأی ممتنع دادند.

خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی (ایرنا) تصویب کلیات لایحه بودجه را به معنای «موافقت نمایندگان با حذف ارز ترجیحی» خواند که چندی قبل قید فوریت آن در مجلس رد شده بود.

ابراهیم رئیسی که برای دفاع از لایحه پیشنهادی دولت به مجلس رفته بود، گفت دولت او اگر می‌خواست قانون را اجرا کند باید ارز ترجیحی را بدون اینکه جبران شود، حذف می‌کرد.

رئیسی مخالفت مجلس با قید فوریت لایحه مربوط به «حذف ارز ترجیحی» را به معنای موافقت نمایندگان با حذف فوری آن تفسیر کرد و گفت که در این‌باره به رئیس مجلس نامه نوشته و وضعیت را تشریح کرده است اما مجلس روشن نکرده که «ارز ترجیحی قطع شود یا ادامه پیدا کند».

او سپس ضمن اذعان به اینکه حذف ارز ترجیحی «شوک به معیشت مردم است»، ادعا کرد رهبر جمهوری اسلامی برای چند ماه «مشکل را حل کردند تا [ارز ترجیحی]تعیین تکلیف شود».

ابراهیم رئیسی بدون اینکه درباره برنامه دولت برای جبران کاهش قدرت خرید ناشی از حذف ارز ترجیحی توضیحی بدهد، گفت: «اگر ارز ترجیحی قطع شود حتماً باید برای جبران آن برای زندگی مردم و به ویژه نیازمندان فکر جدی کرد. امکان ندارد این ارز ترجیحی حذف شود بدون اینکه فکری برای معیشت مردم صورت گیرد.»

مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در توجیه تصمیم دولت برای حذف ارز ترجیحی «محدودیت منابع ارزی» را برجسته کرد. او گفت:

میرکاظمی سپس حذف ارز ترجیحی را برنامه دولت برای «برداشتن بار از دوش محرومان» خواند و گفت:

«صدای شکسته شدن استخوان‌های مردم را نمی شنوید»

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی هم در جلسه یکشنبه ۱۹ دی از لایحه بودجه و تصمیم دولت دفاع کرد. او در واکنش به مخالفت برخی نمایندگان مجلس با حذف ارز ترجیحی ادعا کرد:

نمایندگان مخالف لایحه بودجه اما گفتند که دولت در تدوین بودجه معیشت فرودستان را نادیده گرفته است. مهدی عسگری، نماینده کرج در مجلس بودجه سال آینده را «تورم زا« خواند و گفت:

او هشدار داد که حذف ارز ترجیحی می‌تواند جامعه را «دچار التهاب کند».

ممکن است اتفاقاتی از جنس قزاقستان بیافتد

روح الله ایزدخواه، نماینده تهران هم لایحه بودجه را در تضاد با آنچه که «برنامه‌های عدالت محور» دولت خواند، توصیف کرد. او به دولت هشدار داد: «اگر ارز ترجیحی را حذف کند ممکن است اتفاقاتی از جنس قزاقستان بیافتد.»

ایزدخواه با طرح این موضوع که «امروز طبق آمار ۲۵ میلیون نفر زیر خط فقر قرار دارند»، از دولت خواست بگوید که با اجرای بودجه «چقدر از این تعداد کاهش پیدا می‌کند».

او پرداخت یارانه جبرانی که دولت وعده کرده است در ازای حذف ارز ترجیحی به خانوارها پرداخت کند، را هم بی‌اثر دانست و گفت:

ایزدخواه از «آقایان دولت» خواست امضاء بدهند که «چه کسی مسئول حذف ارز و تبعات آن خواهد بود».

محمدحسین فرهنگی، نماینده تبریز نیز حذف ارز ترجیحی را موجب افزایش نرخ تورم و فشار بیشتر بر مردم دانست. او گفت:

موافقت مشروط کمیسیون تلفیق با حذف ارز ترجیحی

لایحه بودجه پس از تصویب کلیات آن باید به کمیسیون تلفیق بازگردد تا جزئیاتش بررسی و تصویب شود.

رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه پیش از آنکه لایحه برای بررسی جزئیات به این کمیسیون بازگردد، گفت که کمیسیون تلفیق با حذف ارز ترجیحی به طور مشروط موافق است؛ مشروط به اینکه دولت تضمین کند به اینکه اقلام پرمصرف خانوارها با قیمت ثابت و بدون تغییر به دست مردم برسد.

دولت تا به حال به صورت واضح برنامه‌ای برای سیاست‌های جبرانی ناشی از حذف ارز ترجیحی ارائه نکرده است. افزایش یارانه نقدی به ۱۷۲ هزار تومان، تأمین کالاهای اساسی از سامانه دولتی، ممنوعیت افزایش قیمت کالاهای اساسی از جمله برنامه‌های دولت است که از زبان اعضای هیئت وزیران بیان شده است.

پیش از این برخی از کارشناسان مسائل اقتصادی و اجتماعی در ایران به دولت هشدار داده بودند که حذف ارز ترجیحی موجب کاهش قدرت خرید عمومی، افزایش جمعیت زیر خط فقر و ناآرامی گسترده خواهد شد.

در شرایطی که مرتضی بختیاری، رئيس کمیته امداد در مرداد سال جاری اعلام کرده بود خط فقر آن‌ هم در سال ۹۹ به ۱۰ میلیون تومان رسیده است، داریوش ابوحمزه، معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مصاحبه‌ای با صداوسیمای جمهوری اسلامی مدعی شد: «میانگین خط فقر در ایران برای خانواده چهار نفره حدود ۴ میلیون تومان و برای شهر تهران کمی بیشتر و نزدیک به ۵ میلیون است». معاون وزارت رفاه در توجیه این ارقام گفت: «ممکن است در ذهن شما استاندارد نرمالی باشد، ما از این استاندارد صحبت نمی‌کنیم. بلکه در رابطه با خط فقر که یک استاندارد بین المللی برای حداقل معیشت صحبت می‌کنیم».