بحران دارو در ایران: کمیابی، نایابی و افزایش چندین برابری قیمت
در وضعیت فروپاشی اقتصاد کشور، تهیه داروهای حیاتی در ایران به مشکل اساسی مردم تبدیل شده است. آن‌ها در بازار آزاد داروهای کمیاب را به چندین برابر قیمت اصلی می‌خرند و به داروهای داخلی اعتماد ندارند. حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات دارو نگرانی‌ها در این زمینه را شدت بخشیده است. مسئولان حکومتی تنها وعده «تلاش» برای کاهش مشکلات می‌دهند.
همایون سامه یح نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت دارویی و مشکلات مردم در تأمین دارو، به‌ویژه داروهای بیماری‌های خاص از جمله بیماران پیوندی و سرطانی گفت:
«در حالی‌که امسال مشکل کمبود دارو احساس می‌شد، متأسفانه می‌دیدیم همین داروهایی که با کمبود مواجه هستند در بازار آزاد با چندین برابر قیمت پیدا می‌شوند.»
او افزود:
«دو میلیون دلار ارز به دارو تا مهرماه ۱۴۰۰ اختصاص داده شد. این دو میلیارد دلار به‌طور کلی خرج شد و از مهرماه متأسفانه دیگر ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات وجود نداشت.»
به‌گفته سامه یح نجف‌آبادی در حال حاضر کمتر از یک ماه است که ۷۰۰ میلیون دلار خارج از بودجه ارز ۴۲۰۰ تومانی از سوی دولت تأمین شده است و دارو به‌شکل محدود وارد می‌شود، اما با این مقدار اختصاص ارز، توانایی واردات دارو با قیمت‌های قبلی مطلقاً وجود ندارد.
طبق بودجه سال ۱۴۰۰ دولت مکلف شده بود برای شش ماهه اول سال، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار بابت دارو و تجهیزات پزشکی و سایر اقلام حوزه سلامت ارز با نرخ ترجیحی تأمین کند. اما در همین سند برای شش ماهه دوم سال پیشنهاد شده بود ارز ترجیحی حذف و قیمت ارز تأمینی برای دارو به نرخ نیمایی برسد. دولت سیزدهم پیشنهاد دولت حسن روحانی را اجرا کرده و از مهرماه گذشته ارز ترجیحی دارو را حذف کرده و تأمین داروی مورد نیاز کشور نیز اکنون با نرخ نیمایی تأمین می‌شود.
سامه یح نجف‌آبادی ضمن آن‌که ارز اختصاص‌یافته برای واردات دارو را ناکافی دانست، افزود:
«زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومانی مخصوص دارو و تجهیزات به اتمام رسید، به تبع مجوز واردات مواد اولیه با ارز آزاد داده شد، وگرنه اوضاع بسیار وخیم‌تر از این می‌شد. برخی از داروها با ارز آزاد وارد شد و به قیمت همان ارز آزاد هم در اختیار مردم قرار گرفت. این اختلاف قیمت بیمه و دارو را به‌تبع متأسفانه خود بیمار متقبل می‌شود.»
این در حالی است که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نیز ردیفی برای تخصیص ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی دارو پیش‌بینی نشده است.
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در یک گزارش میدانی از مشکلات مردم در تهیه دارو نوشته است. در این گزارش آمده است که بیماران خاص، از جمله بیماران مبتلا به سرطان، بیماران پیوند کلیه و «ام‌اس» میان داروخانه‌ها برای تهیه دارو سرگردان‌اند و داروها را یا به قیمت کلان به‌دست می‌آورند و یا اصلاً پیدا نمی‌کنند.
برای نمونه، مایفورتیک یکی از داروهای اصلی و حیاتی بیماران پیوند کلیه به‌تازگی به‌طور کلی نایاب شده است. داروی خارجی بتافرون برای بیماران مبتلا به «ام‌اس» نیز تا مردادماه گذشته حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت داشت اما پس از آن‌که چهار ماه وارد نشد قیمت ۱۵ عدد آن ۸ میلیون و ۲۹۵ هزار تومان شد. کسانی که یکی از اعضای خانواده‌شان به بیماری سرطان مبتلا شده است می‌گویند نسبت به سال ۹۸ حدود ۱۰۰ درصد قیمت داروهای این بیماری افزایش یافته است. یک سرم که برای تزریق آمپول بیمار ضروری است از ۴۰ هزار تومان در سال ۹۸ به ۱۳۰ هزار تومان رسیده است. با محاسبه هزینه کلینیک‌ها و آزمایش‌ها، اسکن‌ها و ام‌آرآی‌ها، کل هزینه‌های درمان این بیماری ماهی به حدود ۱۰ میلیون تومان می‌رسد.
بیماران و اعضای خانواده‌های آن‌ها می‌گویند پزشکان خرید داروهای ساخت داخل را توصیه نمی‌کنند و این داروها نسبت به داروهای خارجی عوارض جنبی زیاد و تأثیرگذاری کمی دارند.
سامه یح نجف‌آبادی این گفته را تأیید نمی‌کند و می‌گوید:
«باید از پزشکان در مورد اختلاف اثر داروی ایرانی با داروی خارجی پرسید. تا جایی که من می‌دانم صنعت ساخت دارو در ایران صنعت پیشرفته‌ای است و متخصصان داخلی و شرکت‌های دانش بنیان ما به حد کافی توانایی ساخت برخی از داروها به‌خصوص داروهای بیماران خاص را دارند.»
او در این‌باره می‌افزاید:
«بخشنامه‌ای که وزارت بهداشت هم داده، این است که واردات دارویی که داخل ایران تولید شود، امکان‌پذیر نیست و مجوز داروهای خارجی را نمی‌دهند.»
به‌گفته سیدعلی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران کمبود و نبود داروهای ضروری و حتی داروهای معمولی و بدون نسخه در ۱۵ سال اخیر بی‌سابقه است.
این در حالی است که ارز دارویی در ایران در چهار سال گذشته محل مناقشه بوده و در سال ۱۳۹۷ فاش شد که شماری از شرکت‌های دارویی در مقابل ارز دریافتی هیچ دارویی وارد نکرده‌اند.
سامه یح نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم تصریح کرده است که «دولت حداکثر سعی‌اش را انجام می‌دهد که فشار و مشکلی از این لحاظ به مردم وارد نشود».
نظرها
نظری وجود ندارد.