بحران اوکراین: بسیج نظامی بیشتر همزمان با درخواست تنش‌زدایی

آمریکا و متحدان اروپایی آن در نشست مشترکی از روسیه خواستند تا گام‌های قابل توجهی برای کاهش تنش‌ها در اوکراین بردارد.

کشورهای شرکت‌کننده در این نشست حضور بیشتر روسیه در مرز اوکراین را موجب پیامدهای بسیار جدی دانستند و حمایت بی‌قید و شرط خود از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین را اعلام کردند. آن‌ها همچنین بر تمایل خود برای مذاکره نیز تأکید کردند.

جو بایدن رئیس جمهوری ایالات متحده، اولاف شولتس صدراعظم آلمان، امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه، ماریو دراگی نخست‌وزیر ایتالیا، آندری دودا رئیس جمهوری لهستان، بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا، ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو، اورزولا فون درلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا و شارل میشل، رئیس شورای اروپا در این نشست حضور داشتند.

همه شرکت‌کنندگان توافق کردند که مسائل امنیت و ثبات در اروپا باید از طریق مذاکره حل شود. آن‌ها بر تمایل خود برای ادامه تلاش‌های دیپلماتیک از جمله از طریق گفت‌وگوهای مستقیم بین روسیه و اوکراین با میانجی‌گری آلمان و فرانسه در قالب موسوم به «گروه نرماندی» تأکید کردند.

۸۵۰۰ سرباز آمریکایی در حالت آماده باش

روسیه حدود ۱۰۰ هزار سرباز در نزدیکی مرز اوکراین مستقر کرده است، اما می‌گوید قصد حمله به این کشور را ندارد. این درحالی است که مسکو پیش‌ از این کریمه، بخشی از خاک اوکراین را در سال ۲۰۱۴ تصرف کرد و از ارتش جدایی‌طلب در شرق اوکراین نیز حمایت می‌کند.

در عین حال وزارت دفاع ایالات متحده دوشنبه شب ۴ بهمن / ۲۴ ژانویه اعلام کرد که حدود ۸ هزار و ۵۰۰ سرباز را برای استقرار احتمالی در شرق اروپا به حالت آماده‌باش در آورده است. جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا تأکید کرد که هنوز تصمیمی برای انتقال این نیروها به اروپا گرفته نشده و یگان‌های مربوطه بر اساس دستور جو بایدن و به توصیه لوید آستین، وزیر دفاع در آمادگی بیشتر قرار گرفته‌اند.

کربی گفت: «آن‌ها آماده پاسخگویی به طیفی از موارد احتمالی، از جمله پشتیبانی از نیروی واکنش ناتو در صورت فعال شدن هستند» و این ناتو است که تصمیم می‌گیرد «نیروی واکنش» (NRF) خود را فعال کند یا خیر.

کشورهای غربی از آن بیم دارند که نیروهای روسیه به اوکراین حمله کنند. مسکو وجود چنین برنامه‌ای را رد می‌کند. نیویورک تایمز گزارش داد که بایدن در حال بررسی انتقال کشتی‌ها و هواپیماهای جنگی به سمت کشورهای متحد ناتو در بالتیک و شرق اروپا، و اعزام چندین هزار سرباز آمریکایی است. ایالات متحده حتی قبل از این بحران ده‌ها هزار سرباز را در اروپا مستقر کرده بود.

مذاکرات با روسیه

همزمان با این تحولات، چهارشنبه ۵ بهمن / ۲۵ ژانویه مذاکرات با روسیه از جمله در قالب گروه نرماندی نیز ادامه خواهد یافت. نمایندگان روسیه و اوکراین ظاهراً می‌خواهند روز چهارشنبه در پاریس مذاکره کنند. به‌گفته منابع دفتر ریاست جمهوری فرانسه، قرار است نشستی در سطح مشورتی با فرانسه و آلمان برگزار شود. از نظر محتوا، مذاکرات احتمالاً درباره اقدامات بشردوستانه و تعیین تاریخی خواهد بود که در آن اوکراین و جدایی‌طلبان درباره اختلاف‌ها در منطقه پرتنش دونباس بحث کنند.

شماری از کشورهای عضو ناتو پیش از این اعلام کرده بودند که حضور نظامی خود در شرق اروپا را افزایش خواهند داد. این ائتلاف نظامی گفته است که در حال افزایش حضور «بازدارنده» خود در منطقه دریای بالتیک است. بر این اساس قرار است هواپیماهای جنگی و کشتی‌های نیروی دریایی بیشتری به دریای بالتیک و کشورهای اروپای شرقی مانند لیتوانی و بلغارستان اعزام شوند.

متحدانی مانند دانمارک، اسپانیا و هلند در حال افزایش حضور نظامی خود در شرق اروپا هستند، در حالی که آمریکا و فرانسه در حال بررسی این اقدام هستند.

روسیه، آمریکا و ناتو را به تشدید خطرناک تنش‌ها متهم می‌کند. دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت عامل تنش‌ها روسیه نیست، بلکه «کارزار اطلاعاتی» و «هیستری» آمریکا و ناتو با ارسال تسلیحات غرب به اوکراین و خروج کارکنان سفارت‌های کشورهای غربی از کی‌یف است.

روز دوشنبه اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا از یک بسته وام اضطراری به ارزش ۱,۲ میلیارد یورو (۱,۴ میلیارد دلاری) به اوکراین خبر داد. کمیسیون اتحادیه اروپا روی شورای کشورهای عضو و پارلمان اروپا حساب می‌کند تا در اسرع وقت برای این کمک چراغ سبز نشان دهند. به گفته فون در لاین، کمیسیون اتحادیه اروپا به‌زودی بر روی طرح کمک بلندمدت برای نوسازی اوکراین نیز کار خواهد کرد. این مقام همچنین می‌خواهد میزان کمک‌های بلاعوض به اوکراین در سال جاری را ۱۲۰ میلیون یورو افزایش دهد و تقریباً دو برابر کند. در مجموع، اتحادیه اروپا و مؤسسات مالی آن از سال ۲۰۱۴ تاکنون به اوکراین بیش از ۱۷ میلیارد یورو وام و کمک مالی داده‌اند.

چندین کشور غربی کارمندان سفارت یا دست‌کم وابستگان خود را از اوکراین خارج می‌کنند. آمریکا از خانواده‌های دیپلمات‌های خود خواسته است که این کشور را ترک کنند و به کارمندان سفارت که نیاز فوری به آن ندارند اجازه داده است که داوطلبانه به خانه بازگردند. استرالیا نیز تخلیه اعضای سفارت خود را آغاز کرده است. بریتانیا اعلام کرده که کارکنان سفارت خود را کاهش می‌دهد و آلمان خروج داوطلبانه اعضای خانواده کارکنان سفارت خود در کی‌یف را تأمین می‌کند. کشورهای مربوطه اقدامات خود را با «تهدید نظامی روسیه» توجیه کرده‌اند در حالی‌که مقام‌های اوکراینی این اقدامات را غلوآمیز دانسته‌اند.