سال مرگبار کولبران: ۲۲۵ کولبر کشته یا مجروح شدند

فقر و بیکاری تحمیل شده بر استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی کولبری را به یک راه دشوار تأمین معاش برای بخش بزرگی از جمعیت جویای کار در این مناطق بدل کرده است.

جمهوری اسلامی که در سال‌های گذشته بارها وعده کرده است وضعیت کولبران را سامان بدهد، به جای ایجاد اشتغال بر کنترل‌های مرزی افزوده و کولبرانی که به ناچار در قبال دستمزدی اندک سختی راه را به جان خریده‌اند، هدف شلیک قرار داده است.

دو منبع خبری ناظر بر نقض حقوق شهروندان کُرد در ایران از کشته و زخمی شدن بیش از ۲۰۰ کولبر در سال ۱۴۰۰ خبر داده‌اند.

«کولبر نیوز» که به صورت ویژه اخبار و گزارش‌های مربوط به کولبران را پوشش می‌دهد، گزارش کرده است در سال ۱۴۰۰، ۲۲۵ کولبر در استان های کردستان، آذربایجان‌غربی، کرمانشاه و سایر استان‌ها بر اثر شلیک ماموران دولتی، سقوط از ارتفاع، تصادف ناشی از تعقیب و گریز ماموران نظامی، و دیگر حوادث طبیعی جان باخته یا مجروح شده‌اند.

«کُردپا» نیز در یک گزارش مشابه همین روایت را از آمار کولبرهایی که در سال ۱۴۰۰ خورشیدی جانشان را از دست دادند یا مجروح شدند، ارائه کرده است.

بنابر این گزارش‌ها در سال ۱۴۰۰، ۴۲ کولبر جان باختند، سه کولبر مفقود و ۱۸۰ تن نیز مجروح شدند.

شلیک مستقیم ماموران دولتی که ۱۲۳ کولبر را کشته یا مجروح کرده است، نخستین عامل زخمی شدن یا مرگ کولبران است و پس از آن تصادف در مسیر رفتن به نقاط مرزی یا حین فرار از دست ماموران حکومتی با ۴۲ مورد.

۱۰ کولبر نیز با تیراندازی ماموران نظامی ترکیه زخمی شدند یا جان باختند. سقوط از ارتفاع (۱۶ مورد)، سرمازدگی و گرفتارشدن در برف و کولاک (۵ مورد)، انفجار مین (۱۰ مورد)، سکته قلبی (۳ مورد)، سقوط در رودخانه و گاز گرفتگی (هر یک ۲ مورد) از دیگر عوامل جان باختن و زخمی شدن کولبران در سال ۱۴۰۰ اعلام شده است و در یک مورد هم نیروهای نظامی یک کولبر را از ارتفاع به پایین پرت کرده و کشته‌اند.

گزارش تفکیکی کولبران مجروح شده و جان‌باخته بیانگر این است که ۱۰۱ تن از این کولبران در استان کردستان سکونت داشتند، ۷۵ تن در کرمانشاه و ۴۶ تن نیز در آذربایجان غربی. سه کولبر دیگر از سایر استان‌ها بودند.

در سال ۱۴۰۰ مناطق مرزی بانه و ارتفاعات ته ته با ۴۱ درصد حوادث منجر به مرگ یا مصدومیت، مرگبارترین مکان برای کولبران بوده و پس از آن مناطق مرزی نوسود با ۳۱ درصد و سردشت و ارومیه با ۲۸ درصد خطرناکترین نقاط تردد کولبران بودند.

طبق داده‌های منتشر شده در «کولبر نیوز» در ده سال اخیر- ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰- ۵۵۵ کولبر در مسیر کولبری جانشان را از دست دادند و ۱۰۸۲ کولبر نیز مجروح شدند.

در میان این سال‌ها، سال ۱۳۹۷ برای کولبران مرگبارترین سال بوده است. در این سال ۸۶ کولبر جانشان را از دست دادند و ۱۷۰ کولبر هم مصدوم شدند.

در فاصله سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، مرگ یا مصدومیت دستکم ۹۵۰ کولبر گزارش شده است.

آمار روشنی از شمار افرادی که با کولبری معاش شان را تأمین می‌کنند در دست نیست اما نماینده مهاباد سه سال قبل گفته بود که ۸۰ هزار نفر در استان های آذربایجان غربی و کردستان کولبری می‌کنند.