دو سینماگر امضاکننده بیانیه ۸۰۰ زن علیه خشونت جنسی: آینده را روشن می‌بینیم
با گذشت بیش از پنج ماه از انتشار بیانیه ۸۰۰ زن سینمای ایران علیه خشونت و آزار جنسی، سینماگران زن اکنون موفق شده‌اند آیین‌نامه منع خشونت در فضای کاری خود را با کمک کارشناس‌ها و حقوق‌دان‌ها تهیه کنند. هانیه توسلی و غزاله معتمد، دو تن از این سینماگران در گفت‌وگویی از موانع و فشارها در این راه پر‌پیچ‌وخم سخن گفتند و اعلام کردند که خواهان فضای امن شغلی برای زنان سینماگر هستند.
هانیه توسلی، بازیگر و غزاله معتمد، طراح لباس در سینمای ایران
۱۲ فروردین سال جاری بیش از ۸۰۰ زن سینماگر ایران با انتشار بیانیه‌ای خواستار تشکیل کمیته‌ای مستقل در خانه سینما برای بررسی آزار و خشونت جنسی در پشت صحنه سینمای ایران شدند. زنان سینماگر با این بیانیه گفتند خشونت‌های جنسی سیستماتیک و گسترده است و سازوکاری هم برای بازدارندگی پیش‌بینی نشده است. خانه سینما پیشنهاد داده بود که به این شکایت‌ها در شورای صیانت بررسی شود. زنان سینماگر معترض اما این پیشنهاد را رد کردند و کمیته‌ای مستقل متشکل از پنج سینماگر تشکیل دادند و آن را مأمور پیگیری مطالبات فیلمسازان زن کردند. اعضای این کمیته عبارت بودند از هانیه توسلی، ترانه علیدوستی، سمیه میرشمسی، غزاله معتمد و مارال جیرانی. آن‌ها همچنین در این مدت آیین‌نامه‌ای را با کمک یک گروه از وکیلان و حقوق‌دان‌ها تهیه کردند.
هانیه توسلی، بازیگر و غزاله معتمد، طراح لباس در سینمای ایران، از اعضای کمیته مستقل و از جمله امضاکنندگان بیانیه ۸۰۰ زن سینماگر، در گفت‌وگو با روزنامه شرق روند این حرکت نوین زنان در سینمای ایران را بازگو کردند و از مشکلات و موفقیت‌های آن سخن گفتند.
غزاله معتمد در این‌باره گفت:
«همه ما ۸۰۰ نفر که این بیانیه را امضا کردیم و احتمالاً مخاطبان‌مان، آن‌جایی نیستیم که در شروع بودیم. آگاهی و دانش بسیاری نسبت به این ماجرا پیدا کردیم. این یک اتفاق به نظر من اگر نگوییم بی‌نظیر، ولی کم‌نظیر بود.»
هانیه توسلی و غزاله معتمد از روند دشوار پیشبرد خواسته‌های مطرح‌شده در بیانیه ۸۰۰ نفر حرف زدند. آن‌ها در این‌باره به مقاومت «نیروی محافظه‌کار»، دعوت زنان قدیمی‌تر سینمای ایران به سکوت، بدبینی در میان همکاران خود، تهدیدها، فشارها، مصلحت‌اندیشی‌ها و درک و برداشت‌های غلط از مفهوم خشونت جنسی و محدود کردن آن به «تجاوز» سخن گفتند و بر این موضوع تأکید کردند که «نسل جدید جسارت بیشتر و مطالبه بیشتری دارد». آن‌ها گفتند «زنان جوان، فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف هنری، وقتی می‌خواهند وارد سینما بشوند، در هر صنفی، در معرض خشونت هستند».
هانیه توسلی رسیدگی به شکایت‌های زنان سینماگر از طریق شورای پیشنهادی خانه سینما را ناکارآمد توصیف کرد و گفت:
«اعضای شورای صیانت در این حیطه تخصص ندارند و حتی یک زن هم در بین آن‌ها نیست. یک‌سری قواعد وجود دارد که از سوی این شورا رعایت نمی‌شود. برای مثال، روان‌شناس‌هایی که در حیطه خشونت کار می‌کنند، این را می‌دانند، اگر کسی مورد خشونت جنسی قرار می‌گیرد، نباید او را با آزارگر روبه‌رو کنند و موقعیتی بغرنج و ترسناک برای قربانی است اما این اتفاق در شورای صیانت نمی‌افتاد. (...) یک حالت کدخدامنشی در شورا وجود دارد، مثلاً می‌گویند حالا با هم صحبت کنید و با هم دوست باشید تا موضوع حل شود!»
غزاله معتمد نیز بر این موضوع تأکید کرد که «هیچ زنی در این شورا وجود ندارد که حداقل کمی برایش ملموس باشد که داریم راجع به چه چیزی صحبت می‌کنیم».
دو سینماگر زن درباره آیین‌نامه جدیدی که برای مقابله با خشونت جنسی در سینمای ایران تدوین شده است گفتند، گروهی از وکیلان و حقوق‌دان‌ها که در زمینه خشونت خانگی نیز کار کرده‌اند با تشکیل نشست‌هایی در دو تا سه ماه این آیین‌نامه را نوشته‌اند و سپس پیش‌نویس آن بارها مورد بررسی و تغییر قرار گرفته است.
به‌گفته آن‌ها در این آیین‌نامه خشونت جنسی و جنسیتی «کاملاً دقیق» تعریف و راه‌های سوءاستفاده در این زمینه مسدود شده است.این آیین‌نامه باید به تصویب برسد تا به‌اجرا در آید.
غزاله معتمد در این‌باره گفت:
«آن‌چه در این آیین‌نامه اتفاق می‌افتد، این است که ما توضیح می‌دهیم عدالت ترمیمی چطور اتفاق می‌افتد؛ یعنی وقتی، آدمی خشونت دیده و آدمی هم خشونت کرده، ما باید فضایی را مهیا کنیم که آدم‌ها بتوانند مسیر سلامت را طی کنند؛ یعنی فرد خشونت‌دیده بتواند خشونتی را که بر او گذشته، درون خود درمان کند و فرد خشونت‌کرده نیز مسئولیت‌پذیر بوده و به اندازه کاری که انجام داده، سهمش را برداشته باشد (تنبیه و توبیخ)، حالا ما از مجازات حرف نمی‌زنیم.»
این دو سینماگر زن حرکت نوین زنان در سینمای ایران را مثبت ارزیابی کردند و گفتند در این مدت شاهد تغییر در رفتار برخی از سینماگران مرد بوده‌اند.
هانیه توسلی با بیان اینکه خیلی از «آزارگرها خودشان هم نمی‌دانستند که خشونتی انجام داده‌اند»، گفت پس از تحولات اخیر «چندین‌بار آقایان به ما گفتند که ما اصلاً نمی‌دانستیم این خشونت است». توسلی گفت:
«من الان هر‌جا می‌روم راجع به این ماجرا با من صحبت می‌کنند. این یعنی کار ما تأثیرش را گذاشته است. هر‌چقدر هم جلو برود، مؤثرتر می‌شود. حالا اگر این آیین‌نامه تصویب و اجرا شود، بهتر هم می‌شود.»
غزاله معتمد نیز گفت:
«من معتقدم اتفاقاتی از این دست، در درون خودش رشد می‌کند. ما هم وقتی شروع کردیم، آگاهی الان را نداشتیم؛ یعنی این جریان مدام در درون خودش رشد کرد و فکر می‌کنم الان همه ما جایی درست ایستادیم و خواندن این آیین‌نامه بسیاری را همراه کرد.»
این دو سینماگر زن ضمن درخواست اینکه همکارانشان در این‌باره سکوت نکنند، تأکید کردند که «اگر فضا برای زن‌ها امن‌تر شود، آن‌ها قدرت بیشتری پیدا می‌کنند که در یک فضای سلامت کار کنند».
غزاله معتمد گفت:
«ما حذف‌شدنی نیستیم و فشار زیادی روی ما بود. همه این مسائل وجود دارد؛ هزینه‌هایی دادیم، می‌دهیم و خواهیم داد. نسبت به این هزینه‌ها ناآگاه هم نبودیم؛ ولی از سوی دیگر، چیزهایی به‌دست آوردیم که هم چراغ راه خود ماست و هم چراغ راه آدم‌هایی که بعد از این وارد خواهند شد. (...) ما آینده و پیش‌رو را روشن می‌بینیم. این را خیلی با اطمینان از طرف همه‌مان می‌گویم.»
نظرها
نظری وجود ندارد.