مجتبی خامنه‌ای، پس از مرگ پدر، «خلیفه» خواهد شد؟

موضوع نظرسنجی جدید زمانه «موروثی شدن رهبری» است.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران ۸۳ ساله است و هنوز جانشینی برای دوران پس از مرگش تعیین نشده است. سمت قائم‌مقام رهبری که در چهار سال آخر زندگی روح‌الله خمینی و بر اساس مصوبه مجلس خبرگان رهبری وجود داشت، پس از مرگ او بلاتکلیف ماند و اکنون ۳۳ سال پس از رهبری علی خامنه‌ای وضعیت عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی پس از مرگ او نامشخص است. طبق قانون اساسی، مجلس خبرگان رهبری در صورت عزل یا مرگ رهبر، وظیفه انتخاب رهبر جدیدی را برعهده دارد. 

به تازگی میرحسین موسوی در مورد خطر «موروثی شدن رهبری» هشدار داده و خطاب به علی خامنه‌ای و پیروانش این جمله عطاب‌آمیز خمینی را به کنایه نقل کرده است که «اگر شاهنشاهی هستید بگویید.»

از انتخابات جنجالی ریاست‌جمهوری ۱۳۸۴، موضوع دخالت گسترده مجتبی خامنه‌ای در حساس‌ترین پروژه‌های سیاسی جمهوری اسلامی شنیده می‌شود. مهدی کروبی یکی از ناکامان آن انتخابات در نامه‌ای به خامنه‌ای به صراحت برآمدن احمدی‌نژاد را نتیجه صحنه‌گردانی مجتبی خامنه‌ای دانست. مجتبی پسر دوم رهبر جمهوری اسلامی و ۵۳ ساله است. پدرش در ۵۰ سالگی به مقام رهبری رسید و اکنون گفته می‌شود که مقدمات رهبری مجتبی هم در حال طی شدن است. 

مجتبی از سال ۱۳۸۸ تدریس درس خارج فقه را آغاز کرده است. تدریس خارج فقه پیامی روشن برای روحانیون دارد: درجه حوزوی مجتبی خامنه‌ای «آیت‌اللهی» است. آیت‌الله بودن مانعی بر سر راه پدرش در سال‌های اولیه رهبری بود. پدرش با ضرب و زور نهادهای امنیتی و سرکوب روحانیون مخالف در قم و تهران پس از جلوس بر صندلی رهبری بر این مانع غلبه کرد و «حجت‌الاسلام» در مدت کوتاهی «آیت‌الله» و پس از آن «آیت‌الله العظمی» شد. مجتبی این مانع را بر سر راه ندارد ولی برای رهبر شدن نه تجربه مدیریت رسمی در جمهوری اسلامی دارد و نه مدیریت واکنش‌ها به «موروثی‌شدن رهبری» و مهار بحران‌های ناشی از «تاسیس خلافت» کار آسانی است. 

در میان چهره‌‌های جمهوری اسلامی، موضوع رهبری مجتبی خامنه‌ای پر مناقشه است. برخی آن را ناممکن می‌دانند. برخی دیگر کاملا محتمل و حتی قطعی. 

کسانی که می‌گویند مجتبی رهبر نمی‌شود عمدتا به همین دو مانع یعنی سابقه مدیریت نداشتن و ناممکن بودن موروثی‌شدن قدرت اشاره می‌کنند. مخالفان و شکاکان اما طیفی از موضوعات را پیش می‌کشند. برخی مجتبی خامنه‌ای را رهبر در سایه یا فرمانده دولت سایه در جمهوری اسلامی می‌دانند. برخی دیگر به ساختار دستگاه رهبری در دوره خامنه‌ای و مقایسه آن با بیت خمینی اشاره می‌کنند و حضور موثر مجتبی در این دستگاه را نشانه برنامه‌ریزی برای رهبری آینده می‌دانند. هستند کسانی هم که به منش سیاسی علی خامنه‌ای ارجاع می‌دهند و می‌گویند کسی که دامنه مطلق بودن قدرتش آنقدر وسیع است که درباره لیست برندگان جایزه کتاب سال، سرمربی تیم ملی فوتبال و هزار موضوع جزئی دیگر دخالت می‌کند، امکان ندارد به سرنوشت فرزند محبوبش و آینده رهبری بی‌توجه باشد.

نظر شما در مورد احتمال جلوس مجتبی خامنه‌ای بر تخت پدرش چیست؟

◄ برای شرکت در این نظرسنجی اینجا کلیک کنید. 

تا عصر ۷ شهریور برابر با ۲۹ اوت فرصت دارید در این نظرسنجی شرکت کنید.

پنل نظرسنجی “زمانه” می‌خواهد با رجوع مستقیم به شما دیدگا‌ه‌های مختلف‌تان را در مورد مسئله‌های مهم سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بازتاب دهد.

پرسش‌ها و پیشنهادهای خود را از طریق  panel@radiozamaneh.com با ما در میان بگذارید.