موانع پیش‌روی فعالیت فرهنگی در سیستان و بلوچستان

«بیکاری و فقر اقتصادی چنان در استان ریشه دوانده است که نمی‌شود بدون در نظرگرفتن آن از ارتقا یا فعالیت فرهنگی صحبت کرد. کسی که نان شب ندارد و برای یک زندگی معمولی دست و پا می‌زند، دیگر فرصتی برای مطالعۀ کتاب، رفتن به سینما و گوش دادن به موسیقی و... ندارد. خود ما هم با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنیم. از جیب خودمان مایه می‌گذاریم ولی متاسفانه چنان وضعیت اقتصادی در اینجا مشکل دارد که بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم صحبت از ارتقای فرهنگ زدن خیانت است چون آنقدر مشکلات معیشتی زیاد است که فرصت نفس کشیدن را نمی‌دهد.»

« می‌توانم به طور قطع بگویم هیچ مسئولی نه در سطح کشوری و نه در سطح استانی، دغدغه‌های فرهنگی استان را درک نمی‌کند و برایش اهمیتی ندارد. استاندار مبلغ سیاست‌های امنیتی جمهوری اسلامی است. اگر مجوز فعالیت فرهنگی یا برگزاری نمایشگاه بخصوصی را با هزار مشقت صادر می‌کنند در راستای تبلیغات خودشان است. از فعالین فرهنگی استان می‌خواهند چهرۀ نظام را پیش مردم بهتر نشان دهند، در حالی‌که جمهوری اسلامی در اینجا هیچ محبوبیتی ندارد. فقر، بیکاری، تورم، خشکسالی، اعدام، دامن زدن به اختلافات مذهبی، نبود برنامه‌ای برای توسعۀ فرهنگی، همه‌وهمه از سیاست‌های مغرضانۀ حکومت به خصوص با ملت بلوچ سرچشمه می‌گیرد. در هیچ جا اجازۀ آموزش زبان مادری را نمی‌دهند، حتی اگر درباره‌اش صحبت کنی به جرم‌های متعدد زندانی می‌شوی. حرف‌های مسئولان نظام جز وعده‌های توخالی چیزی نیست. شکم گرسنه دغدغۀ اقتصادی دارد نه فرهنگی.»

«موانع اقتصادی و فشارهای امنیتی بر ملت بلوچ از سمت حاکمان تهران آنقدر زیاد است که متاسفانه باعث شده است تعدادی از شهروندان بلوچ اهمیتی به زبان مادری خود ندهند. در کنار بی‌اهمیت کردن زبان مادری توسط حکومت اسلامی، نقش مذهب هم بسیار پر رنگ است. بخش‌های سنی مذهب استان سیستان و بلوچستان به نسبت قسمت‌های شیعه‌نشین آن از توسعۀ کمتری برخوردار است. حقیقتاً دربارۀ بلوچستان حتی نمی‌توان گفت توسعۀ کمتر! چون اصلاً توسعه‌ای در آن وجود ندارد. سیاست‌های تخریب‌گرانۀ اقتصادی و فشارهای مضاعف امنیتی باعث شده توجه مردم تنها به معیشت باشد و فرهنگ و اهمیت زبان مادری خود را فراموش کنند. البته وقتی مردم نان شب ندارند، چگونه می‌توانند از فرهنگ صحبت کنند؟ موسیقی و غنای فرهنگ بومی که در بلوچستان شاهداش هستیم، در کمتر جای منطقه وجود دارد. اما جمهوری اسلامی هرچیزی را با نگاه امنیتی می‌سنجد و مردم را با فرهنگ و هنر بومی خود بیگانه کرده است.»

«بر اساس لیست اسمی که وزارت آموزش و پرورش در اختیار اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان گذاشته، در بازه زمانی سال ۹۳ تا سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ در واقع ۱۴۸ هزار و ۸۶۰ نفر بازمانده از تحصیل و کسانی که ترک تحصیل کرده‌اند، شناسایی شدند. در همین بازه زمانی با اقداماتی که داشتیم در کل استان حدود ۸۷ هزار و ۱۹۲ نفر از این بازماندگان از تحصیل شناسایی و جذب شدند.»

«۶۱ هزار و ۶۷۶ نفر بازماندگان و ترک‌تحصیل‌کنندگان در استان سیستان و بلوچستان داریم. از این تعداد بیش از ۱۳ هزار نفر منع خدمات دولتی دارند که عملاً هیچ کاری نمی‌توان برای آنها انجام داد، یعنی یا مشکلات قضایی دارند یا مدارک هویتی ندارند.»

« مسئولان کشور چنان از منع خدمات دولتی می‌گویند که انگار شهروندانی که از خدمات دولتی منع نشده‌اند در رفا و آرامش به سر می‌برند! بحرانی که در استان و به خصوص مناطق بلوچ‌نشین وجود دارد تنها بی‌سوادی و ترک تحصیل نیست. مدارسی که کودکان در آن درس می‌خوانند، بیشتر به خرابه شبیه است تا مدرسه. خیلی از خانواده‌ها قدرت تامین هزینۀ تحصیل فرزندانشان را ندارند. تازه اگر هم تحصیل کنند، کاری وجود ندارد که به عنوان شغل انتخاب کنند. به همین دلیل از همان ابتدا یا به مدرسه نمی‌روند یا خیلی زود ترک تحصیل می‌کنند و به شغل‌های پرخطری مانند قاچاق روی می‌آورند. بعضی از خانواده‌ها فرزندانشان را به مدارس مذهبی می‌فرستند. مدارس مذهبی رایگان هستند و هزینۀ آنچنانی بر خانواده‌ها تحمیل نمی‌کند. بدون شک این سیاست برنامه‌ریزی شدۀ جمهوری اسلامی است. کاری می‌کند که تعصبات مذهبی در میان بلوچ‌های افزایش یابد و آمار بی‌سوادی روزبه‌روز بیشتر شود. شهروندی که به خاطر مشکلات معیشتی و اقتصادی سواد درست و حسابی ندارد، فرهنگ و اعتلای فرهنگی برایش اهمیت نخواهد داشت. با چنین کسی نمی‌توان از موسیقی، ادبیات، سینما و... صحبت کرد چون برایش موضوعیتی ندارد. فرهنگ بسیار غنی بلوچ‌ها با برنامه‌های تخریب‌گرانۀ جمهوری اسلامی به فراموشی سپرده شده است. حکومت می‌خواهد چهرۀ بلوچ‌ها را نزد مابقی ایرانی‌ها خشن، بی‌سواد و متعصب جلوه دهد.»

«عدم اختصاص بودجۀ کافی برای آموزش و پرورش و بی‌توجهی به مدارس، روزبه‌روز چهرۀ فرهنگی استان را لکه‌دارتر می‌کند. خیلی از استعدادها در این استان تلف شدند. هنوز هم با نوجوانانی برخورد می‌کنیم که حتی یک کلمه سواد خواندن و نوشتن ندارند. هنوز هم نیمی از استان به اینترنت و مخابرات دسترسی کافی ندارند. در این وضعیت چگونه دانش‌آموز یا دانشجو می‌تواند درس بخواند؟ عدم دسترسی به اینترنت فعالیت خبری ما را هم مختل کرده است و نمی‌توانیم بیشتر اتفاقات ضدِ حقوق بشری که در بلوچستان رخ می‌دهد را گزارش کنیم.»

«هر حرکتی از ملت بلوچ سربزند در جمهوری اسلامی مصداق اقدام علیه امنیت ملی و ضدیت با نظام است. جلوی هر کار فرهنگی و مدنی که منجر به آگاهی جامعه بشود را می‌گیرند. نمی‌شود به کوچکترین برنامۀ آنها اعتراض کرد. حتی وقتی برای مجوز فعالیت فرهنگی به فرمانداری یا استانداری مراجعه می‌کنیم، بیم آن داریم زیرنظر باشیم. بازداشت و سرکوب در تمام مناطق بلوچستان وجود دارد. به بهانه‌های مختلف فعالیت فرهنگی را مسدود می‌کنند. همه چیز را به مذهب و وابسته به جندالله و جیش العدل می‌دانند.»

« نگاه امنیتی به بلوچستان چیزی نیست که انکار شود. ما هر روز شاهد بازداشت و احضار فعالان هستیم. فعالان مدنی و فرهنگی، نیروی آگاهی بخش و پیشرو بلوچستان هستند و بدون چشم‌داشت سعی می‌کنند مردم را به نسبت فرهنگ اصیل و بومی خود آگاه کنند. با موسیقی و کتاب و زبان مادری آشتی‌شان بدهند. اما حکومت اسلامی وجود این افراد را مضر می‌داند، چون می‌داند در صورت فعالیت آگاهی بخش آنها، دیگر آن جولان همیشگی را در بلوچستان نخواهد داشت. حتی پیگیری‌های ما نشان می‌دهد اختصاص بودجۀ فرهنگی به استان خیلی کمتر از استان‌های مجاور است، همین مقدار بودجه را هم تزریق نمی‌کنند و فقط در شعارها و سخنرانی‌های تبلیغاتی‌شان به آن اشاره می‌کنند. در سال‌های گذشته میزان فشار بر فعالان فرهنگی آنقدر بالا گرفته که تعداد بسیاری از آنها یا در زندان به سر می‌برند یا ناچار شده‌اند از کشور خارج شوند.»