گزارش رخدادها ــ جمعه خشم در زاهدان، خبرهای اردبیل، شکل‌های بدیع اعتراض

اعتراض‌های سراسری به قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی جمعه ۲۲ مهر در نقاط مختلف کشور ادامه یافت. جمعه کردستان، پس از روزها مبارزه مردمی و سرکوب خونین حکومتی، آرام‌تر از روزهای گذشته بود. زاهدان، جایی که ۸ مهر «جمعه خونین» با ۹۶ جان‌باخته رقم خورد، یک جمعه‌ی خشم به خود دید.

در شیراز و یزد هم معترضان در جمعیت‌های کوچک به خیابان آمدند. در تهران و چندین شهر دیگر اعتراض‌ها پراکنده‌تر بود و به شکل‌هایی به جز تجمع خیابانی گسترده. معترضان بیشتر شعار «مرگ بر دیکتاتور» و «زن، زندگی، آزادی» می‌دهند.

فراخوان‌هایی برای تجمع در دانشگاه‌ها و در سطح محلات در شهرهای مختلف برای روز شنبه ۲۳ مهر منتشر شده است.

زاهدان

مردم معترض زاهدان، دو هفته پس از جمعه خونین ۸ مهر، پس از نماز جمعه این شهر به خیابان آمدند و دست به اعتراض زدند.

بر اساس ویدئوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، شمار قابل توجهی از مردم در خیابان شعارهایی از جمله «مرگ بر بسیجی» می‌دادند.

مردم زاهدان در حالی به خیابان‌ها آمده بودند که بر اساس آخرین آمارها، شمار کشته‌شدگان آنها در کشتار جمعه خونین به دست‌کم ۹۶ تن رسیده است.

این بار اما مأموران حکومتی جمهوری اسلامی از سرکوب خونین تظاهرات صلح‌آمیز معترضان خودداری کردند.

شیراز، یزد

با طولانی‌ترشدن اعتراض‌های سراسری در ایران، مردم هر چه بیشتر به تاکتیک تجمع‌های کوچک و چابک در محله‌ها روی آورده اند.

جمعه در شیراز همین فرم اعتراض بار دیگر مشاهده شد. ویدئویی که از اعتراض شبانه در شیراز منتشر شده است، گروهی از دختران جوان را نشان می‌دهد که روسری‌هایشان را برداشته اند و شعار می‌دهند: «زن، زندگی، آزادی».

در یزد نیز شکل مشابهی از اعتراض رخ داد. با این تفاوت که ویدئوی منتشرشده از آن شهر خیابانی را شبا‌هنگام مسدودشده با آتش نشان می‌دهد. زن‌ای که پشت دوربین موبایل فیلم‌برداری از این خیابان قرار دارد، ویدئو را با جمله «مرگ بر خامنه‌ای» به پایان می‌رساند.

فرم‌های دیگر اعتراض: لاهیجان، قزوین، اهواز، تهران، مشهد، نیشابور

فرم‌های اعتراضی تک‌نفره، یا متفاوت با تجمع‌های خیابانی، یکی دیگر از شکل‌های مرسوم اعتراضات سرتاسری است که به تداوم جنبش و زنده ماندن مبارزه و مقاومت پس از یک ماه از آغاز قیام ژینا یاری رسانده اند.

در اهواز، زنی شامگاه جمعه روسری خود را در نزدیکی مأموران امنیتی به نشانه‌ی اعتراض بیرون آورد.

اعتراض‌های یک‌نفره گاه با خشونت شدید مأموران امنیتی مواجه می‌شود؛ نمونه: ویدئویی که جمعه از تبریز از دستگیری خشونت‌بار یک زن معترض منتشر شد:

در لاهیجان صدای بوق ممتد خودروها صدای مخالفت مردمی با حکومت جمهوری اسلامی بود.

در قزوین بنر قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس که در بغداد ترور، و به نماد جدید جمهوری اسلامی بدل شد، در شعله‌های آتش سوخت.

آتش‌زدن بنر پرچم دارای آرم ج.ا. روی پل عابر پیاده در تهران هم راه مشابه معترضان برای بیان مخالفت‌شان با نظام بود.

در ویدئوی دیگری از تهران که به جمعه ۲۲ مهر منتسب شده است، معترضان تابلوهای شهری را از جا می‌کنند.

یک ویدئوی دیگر از دروازه شمیران در پایتخت ایران نشان می‌دهد که مردم از داخل خانه‌ها شعار می‌دهند و آهنگ «برای» ــ آهنگی که شروین حاجی‌زاده خواند و به سرعت به یکی از نمادهای اعتراضات سراسری بدل شد ــ را بازخوانی می‌کنند.

در ابتکار عملی دیگر، معترضان روی سطل‌های زباله شهرداری می‌نویسند: «بیت رهبری». دو عکس زیر به تهران و اسلام‌شهر مربوط می‌شوند و جمعه ۲۲ مهر منتشر شده اند:

ویدئویی مربوط به جمعه از نیشابور در خراسان رضوی منتشر شد که نشان می‌داد مجسمه روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی به دست معترضان خشمگین تخریب می‌شود.

چند ده کیلومتر آن‌سوتر در مشهد، پایتخت خراسان رضوی نیز روشی ابتکاری را برای بیان مخالفت‌شان انتخاب کردند: به رنگ خون درآوردن میدانی در شهر.

‌کردستانِ معترضِ نسبتاً آرام

جمعه ۲۲ مهر شهرهای مناطق کُردنشین شب بسیار آرامی را بر خلاف شب‌های گذشته پشت سر گذاشتند.

کردستان از آغاز اعتراض‌های مردمی به قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی بدون استثنا هر شب از کانون اعتراضات مردمی بوده است. فضای شهرهای کردستان پس از سرکوب وسیع و خشونت‌آمیز از سوی نیروهای سرکوب هم‌چنان ملتهب و میلیتاریزه است.

جمعه شب در حالی که فضای شهرهای کُردنشین کماکان امنیتی گزارش شده‌اند، معترضان به صورت محله‌محور در منطقه مجبورآباد بوکان به خیابان‌ آمدند.

نیروهای امنیتی در منطقه مجبورآباد بوکان به سوی معترضان تیراندازی کردند، اما تا این لحظه گزارشی دال بر زخمی یا کشته شدن معترضان منتشر نشده است.

در ویدئویی که از اعتراضات مردمی در بوکان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، نشان می‌دهد که بدنه یک دستگاه خودروی سایپا بر اثر تیراندازی از سوی نیروهای سرکوب سوراخ شده است. راوی در شرح این ویدئوی کوتاه می‌گوید:

«جوانان را با گلوله جنگی زدند. با کلاشنیکف زدند. ماشین را کلاً سوراخ سوراخ کردند».

دیگری که صدایش در انتهای ویدئو می‌آید، به کُردی می‌گوید. «من شاهدم که تیر مستقیم شلیک کردند.»

بر اساس تحقیقات شبکه حقوق بشر کردستان، از آغاز اعتراضات مردمی به قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینتی تا این لحظه بیش از دو هزار شهروند کُرد از سوی نهادهای امنیتی بازداشت شده‌اند.

با گذشت چندین روز کماکان از وضعیت اغلب بازداشت‌شدگان علی‌رغم پیگیری‌های خانواده‌ها هم‌چنان اطلاع دقیقی در دست نیست.

پیشتر شبکه حقوق بشر کردستان از کشته شدن دست‌کم ۳۵ شهروند کُرد در جریان اعتراض‌های مردمی به قتل ژینا (مهسا) خبر داده بود.

حمله به دانش‌آموزان در اردبیل

شورای هماهنگی تشکل‌‌های صنفی فرهنگیان ایران در کانال تلگرامی خود روز جمعه ۲۲ مهر خبر داد که نیروهای سرکوب حکومتی به دانش‌آموزان مدرسه متوسطه دخترانه شهید راثی نظام (مدرسه شاهد) در اردبیل حمله کردند.

در جریان این حمله که روز چهارشنبه ۲۰ مهر اتفاق افتاد، نیروهای سرکوب حکومتی دست کم ۷ دانش آموز را دستگیر کردند. و دست کم ۱۰ دانش آموز زخمی و به بیمارستان فاطمی شهر اردبیل منتقل شدند. زمانه نمی‌توانند رقم دقیق زخمی‌ها و بازداشتی‌ها را در این مقطع به صورت مستقل تایید کند.

شورای هماهنگی تشکل‌‌های صنفی فرهنگیان ایران همچنین نوشته بود که یک دانش آموز در جریان حمله جان باخته است. اما بعد همین شورا نوشت که در حال بررسی و پیگیری خبر فوت دانش آموز و تایید آن از طریق «منابع محلی و مطلع» است. هنوز هیچ منبع رسمی‌ای فوت دانش‌آموزی در اردبیل را تایید نکرده و منابع حکومتی هم آن را تکذیب کرده‌اند.

رخدادهایی که به حمله به دانش‌آموزان دبیرستان دخترانه شهید راثی نظام می‌انجامد از این قرار است: صبح روز چهارشنبه ۲۰ مهر، دانش‌آموزان دختر را بدون اطلاع قبلی ولی‌ها با اتوبوس به تجمعی حکومتی می‌برند که برای محکوم کردن اعتراضات اخیر برنامه‌ریزی شده بوده است. این تجمع با عنوان «بانوان و دختران نبوی» («دختران فاطمه») در میدان عالی قاپوی شهر اردبیل برگزار شد.

بنا بر آنچه در شبکه‌ها و از سوی گروه «دانش آموزان پیشرو» منتشر شد، برخی از دانش‌آموزان حاضر نمی‌شوند در راهپیمایی حکومتی علیه اعتراضات مردمی شرکت کنند. برخی در کلاس‌ها پنهان می‌شوند و برخی به تجمع می‌روند اما در میان تجمع مقنعه‌ها را در می‌آورند و شعار «زن، زندگی، آزادی» می‌دهند.

ضرب و شتم دانش‌آموزان از خود تجمع حکومتی آغاز می‌شود. سپس امنیتی‌ها به دست‌کم یک مدرسه، شهید راثی نظام (یکی از مدارس شاهد شهر) می‌روند و آنجا هم برخی از دانش‌آموزان را بازداشت می‌کنند.

برخی در شبکه‌ها نوشتند که به سه مدرسه دیگر هم در شهر اردبیل حمله شده و آنجا هم دانش آموزانی را بازداشت می‌کنند. زمانه تنها توانست ویدیویی از روز جمعه ۲۲ مهر و حضور ماموران مقابل مدرسه «شهدای فتح المبین» (یک مدرسه شاهد دیگر) بیابد.

برخی از گزارش‌ها هم حاکی از این است دست‌کم در یکی از مدارس برای بازداشت دانش‌آموزان آمبولانس فرستاده‌اند. این روند تکراری است و در اقدام برای بازداشت دانش‌آموزانی در کرج هم، نیروهای سرکوب به داخل مدرسه آمبولانس فرستاده بودند که با مقاومت مسئولان مدرسه موفق نمی‌شوند بازداشت کنند.

آنچه تاکنون منتشر شده، تایید خبر بازداشت دانش آموزان اردبیلی از سوی شورای هماهنگی تشکل‌‌های صنفی فرهنگیان است. همچنین دست‌کم، سه ویدئو از راهپیمایی ۲۰ مهرماه دانش‌آموزان اردبیلی در خیابان‌های منتهی به عالی قاپو، و دو ویدئو از تجمع دانش‌آموزان مقابل مدرسه دخترانه شهید راثی نظام در شبکه‌ها هم‌رسانی شده است. در هر سه ویدئو، دانش‌آموزان یا علیه دیکتاتوری شعار می‌دهند و یا فریاد می‌زنند: «زن، زندگی، آزادی».

تجمع روز ۲۰ مهر دانش‌آموزان مقابل مدرسه دخترانه شهید راثی نظام:

یک عکس هم منتشر شده که در اصلی ورودی مدرسه دخترانه شهید راثی نظام اردبیل را نشان می‌دهد. در مدرسه کامل باز است و در داخل یک ون آمبولانس و ون دیگر به رنگ سفید با نوار قرمز که به نظر می‌رسد آمبولانس باشد را می‌توان دید. دو ویدئو هم منتسب به محوطه مدرسه دخترانه شهید راثی نظام منتشر شده که می‌توان در آنها آمبولانس دید. مدرسه دخترانه شهید راثی نظام اردبیل خیابان ۱۸ متری آزادگان قرار دارد.

موضوع مرگ یک دانش‌آموز را تنها منابع حکومتی از جمله علی محبوبی‌پور، مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری اردبیل با بیان اینکه پنجشنبه مدارس اردبیل تعطیل بوده‌اند، تکذیب کرده‌ است. حال اینکه، حمله نیروهای سرکوب به دانش آموزان مدرسه دخترانه شهید راثی روز چهارشنبه ۲۰ مهر، اتفاق افتاده است.

کلام الله صفری، مدیرکل آموزش و پرورش استان اردبیل، هم به ایرنا گفت که «عموم دانش‌آموزان» پس از تجمع حکومتی «با آرامش» به مدرس برگشتند. در دست‌کم دو ویدئو، تجمع و شعاردهی دانش‌آموزان شهید راثی نظام در روز ۲۰ مهر مقابل مدرسه ثبت شده است.

یک ویدئو هم از حضور مأموران در مقابل مدرسه‌ای در اردبیل به نام شهدای فتح المبین در گوگل مپ همرسان شده است. ویدئو می‌گوید روز جمعه ۲۲ مهر است و "مامورها رفته‌اند در مدرسه‌ها". سردر و نام مدرسه مشخص است و مقابل آن یک وانت یگان ویژه، چندین موتور و دست کم ۱۰ مامور یگان ویژه ایستاده‌اند.

اینکه این تنها حضور ماموران هست یا نه مشخص نیست. در شبکه‌ها آمده که ماموران سرکوب روز پنجشنبه ۲۱ مهر به مدرسه شاهد رفته‌اند. اما اطلاعات بیشتری از اینکه کدام مدرسه شاهد و در کدام مقطع (دبستان یا دبیرستان) مشخص نیست. اردبیل چند مدرسه شاهد دارد.

زمانه هنوز در حال درستی سنجی این خبر است و احتمال آن را می‌دهد که حضور ماموران سرکوب در مدارس اردبیل هم در ۲۰ مهر و هم در ۲۱ مهر اتفاق افتاده باشد و دست کم در یک مورد حضور آنها در مقابل مدرسه‌ای در اردبیل در روز جمعه ۲۲ مهر ثبت شده است.

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان، همچنین روز جمعه ۲۲ مهر، خبر کشته شدن یک دانش آموز هفت ساله اهل بوکان را با شلیک مستقیم گلوله نیروهای سرکوب تایید کرد. هلنا حمدی، هفت ساله اهل بوکان، روز چهارشنبه ۲۰ مهر، هنگام برگشتن از مدرسه، در حین شعار دادن با گلوله نیروهای حکومتی کشته شد.

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران، و همچنین شوراهای صنفی محلی معلمان تا کنون چندین بیانیه در محکومیت بازداشت و کشتار دانش آموزان در ایران صادر کرده‌اند.

دانشگاه: برنامه برای تداوم اعتراض

برای شنبه، ۲۳ مهر، دست‌کم پنج تجمع در دانشگاه‌های ایران سازماندهی شده است. دانشجویان بیش از ۱۰۰ دانشگاه تا کنون به اعتصاب‌های سراسری برای تحریم کلاس‌ها پیوسته‌اند. دانشجویان همچنین به شکل تجمع و تظاهرات در بیش از ۳۰ دانشگاه به اعتراضات گسترده پیوستند.

شورای صنفی دانشجویان کشور، در بیانیه‌ای درست قبل تجمع‌های برنامه‌ریزی شده برای ۲۳ مهر نوشت: «دانشگاه در کنار جامعه زنده است.»

این شورای صنفی که مجموعه‌ای از شوراهای صنفی دانشجویان در شهرهای مختلف و دانشگاه‌های مختلف است در بیانیه خود با اشاره به آگاهی سیاسی دانشجویان و «هم‌قدم و هم‌سنگر» بودن آنها با اعتراضات مردمی از «تداوم بی‌سابقه حرکت اخیر دانشجویان» نوشت:

نیروهای سرکوب تاکنون به دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه تبریز، دانشگاه شیراز، و دانشگاه نوشیروانی بابل در حین تجمع‌ها و تظاهرات‌های دانشجویان حمله کردند و دانشجویان را بازداشت کردند.

دانشجویان دانشگاه دانشگاه نوشیروانی بابل که روز پنجشنبه ۲۱ مهر به خاطر ورود نیروهای امنیتی به محوطه دانشگاه و تیراندازی آنها تجمع کرده بودند، روز جمعه ۲۲ مهر اعلام کردند که نیروهای امنیتی یک دانشجوی بابلی به نام یاسمن پناهیان را بازداشت کرده‌اند.

یاسمن پناهیان دانشجوی مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی و اهل بابل است. او روز چهارشنبه ۲۰ مهرماه در حال فرار از نیروهای امنیتی به داخل دانشگاه نوشیروانی بابل پناه می‌برد. نیروهای امنیتی به داخل دانشگاه حمله می‌کنند، دانشجویان را کتک می‌زنند و تیراندازی می‌کنند.