وضع اضطراری در زندان اوین: آتش و صدای تیراندازی

طبق اطلاعات رسیده به زمانه از طریق منابع آگاه و خانواده زندانیان سیاسی، شامگاه شنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۱ زندان اوین دچار آتش سوزی شده است.

آتش از حوالی ساعت ۲۱ به آتش‌نشانی گزارش می‌شود. یک منبع که با خانواده‌های زندانیان مقابل زندان در تماس است به زمانه گفت که به نظر می‌رسد که آتش ساعت ۲۴ دیگر خاموش شده است. ابعاد آنچه شده، هنوز مشخص نیست اما اینها مشخص است: شنیده شدن چند صدای انفجار، دیده شدن دود و آتش، صدای تیراندازی ممتد، صدای فریاد، نورافکن انداختن بر آسمان اوین، و قطع کردن تماس تلفنی در بند‌های هفت، هشت، چهار و بند زنان (نسوان).

آتش‌سوزی، انفجار و صدای تیراندازی به همراه درگیری در بند هفت و گسترش آن به بند هشت گزارش شده است.

بعد از خاموش شدن آتش چندین زندانی از بند ۲۰۹ و بند چهار با خانواده خود تماس گرفتند و گفتند حال زندانیان این بندها خوب است. بنا به آخرین تماس‌های زمانه با خانواده زندانیان، زندانی‌ای هنوز از بند هفت، هشت، دو-الف و ۲۴۰ با خانواده‌ها تماس نگرفته است.

روایت رسمی رسانه‌های حکومتی میزان و ایرنا این است که در بندهای هفت و هشت اوین درگیری پیش آمده و کارگاهی آتش گرفته است. روایت روزنامه تسنیم این است که بند شش هم درگیر بوده است.

بنا بر گزارش خانواده زندانیان مقابل زندان صدای تیراندازی نیز هم زمان با صدای انفجار و تیراندازی از حوالی ساعت ۲۱ شنیده شده است. وجود آتش در محوطه زندان تا ساعت ۲۳ گزارش شده است. هم‌زمان تعداد زیادی از نیروهای یگان ویژه عازم زندان شدند. مشخص نیست که چه تعداد نیرو و در چه بازه زمانی وارد زندان شدند.

خانواده‌های زندانیان که مقابل زندان بودند می‌گویند دست کم چهار بار صدا و نور انفجار دیدند. صدای تیراندازی ممتد هم مدام از طرف زندان به گوش می‌رسید.

یک منبع که مقابل زندان بوده به زمانه گفت:

گزارش‌های از داخل زندان رسیده است که چند زندانی را از بند هشت روز شنبه و هم‌زمان با درگیری‌ها به احتمال زیاد به انفرادی منتقل کرده‌اند اما زمانه نمی‌تواند این را به طور مستقل تایید کند و مشخص نیست به کجا منتقل شدند.

یک منبع دیگر به زمانه گفت که درگیری‌ها روز جمعه هم گزارش شده است:

زندانی‌ها به این انتقال‌ها معترض می‌شوند و گارد زندان برای ساکت کردن زندانی‌ها می‌آید.

روز شنبه برخی از زندانیان که از زندان به خانواده‌های خود زنگ زده بودند گزارش می‌کنند که آژیر خطر زندان چند بار به صدا در آمده است. اما جزئیات دیگری در اختیار خانواده‌ها نمی‌گذارند.

یک منبع دیگر هم که با خانواده‌های زندانیان تماس داشته به زمانه گفت:

یک منبع به زمانه گفت: عصر امروز چند نفر از زندانیان یا خانوا‌ده‌های خود تماس گرفته‌ و گفته‌اند از دو شب پیش نیروهای امنیتی سعی در ایجاد رعب و وحشت در زندان اوین داشته‌اند و صدای تیراندازی شنیده شده است، به همین جهت بعد از این تماس خانواده‌ها مقابل زندان اوین می‌روند، اما نیروهای امنیتی از داخل زندان بیرون آمده و آنها را متفرق می‌کنند.

بر اساس ویدئوهایی که از زندان اوین منتشر شده آتش‌سوزی و صدای ممتد تیراندازی شنیده می‌شود.

پیام یک زندانی

«صدای تیراندازی با کلاشنیکف همینجوری دارد از دور و اطراف زندان می‌آید، ساعت ۱۰ دقیقه به ۹ است ۲۳ سوم‌ مهرماه. متعدد صدای تیراندازی داره میاد. کلا در روزهای اخیر همه محدودیت‌ها و فشارها برای زندانیان ایجاد کردند و مدام ما را تحریک می‌کنند… »

گزارش رسانه‌های حکومتی

مرکز رسانه قوه قضاییه در این مورد طلاعیه‌ای صادر کرده که رسانه‌های حکومتی آن را بازنشر داده‌اند.

خبرگزاری میزان تیتر زده است: «آتش سوزی در کارگاه خیاطی زندان اوین مهار شد/ درگیری بین زندانی‌های محکومیت مالی و سرقت با ورود انتظامات تحت کنترل درآمد.»

در زیر این عنوان آورده‌اند:

بلافاصله پس از بروز درگیری و آتش گرفتن کارگاه خیاطی بند زندانیان محکومیت مالی و سرقت انتظامات زندان برای کنترل درگیری وارد عمل شده و ایستگاه آتش نشانی مستقر در زندان نیز بلافاصله عملیات اطفا حریق را آغاز کرده و هم اکنون اتش سوزی مهار و خاموش شده است.»

خبرگزاری میزان، رسانه رسمی قوه قضاییه، نوشت که این نهاد از سازمان زندان‌ها پیگیری کرده و روایت سازمان زندان‌ها این است که در بین «زندانیان محکومیت مالی و سرقت»، یک کارگاه خیاطی داخل زندان «دچار حریق» شده است.

میزان نوشته که نیروی انتظامی نیروهای بیشتری به زندان اوین «جهت کمک به برقراری هر چه زودتر آرامش» گسیل کرده است.

تماس‌های تلفنی زندانیان با خانواده‌ها پس از آتش

پس از خاموش شدن آتش اوین، برخی از زندانیان به ویژه زندانیان بند ۲۰۹ و بند چهار با خانواده‌های خود تماس گرفتند و خبر دادند که حال‌شان خوب است. خبری از زندانیان بند هفت، هشت، ۲۴۰ و دو-الف نیست.

خواهر نازنین محمدنژاد - زندانی سیاسی چپ - در بند نسوان زندان اوین در توئیتر نوشت که با اینکه زندانی آنها از زندان تماس نگرفته است، خانواده‌های دیگر به آنها گفته‌اند که در بند نسوان شرایط بهتر است.

میلاد فدایی اصل از بند ۲۰۹ با خواهرش تماس گرفت و گفت خوب است.

حسین شنبه‌زاده از بند ۲۰۹ با برادرش تماس گرفت و گفت حالش خوب است و بند ۲۰۹ اکنون آرام است. او گفت که در بند همه زندانیان صف کشیده‌اند که به خانواده‌هایشان زنگ بزنند. شنبه‌زاده همچنین گفته است که گاز اشک آور خورده است.

مشخص نیست که آیا در بند ۲۰۹ اشک‌آور زده‌اند و یا اشک‌آور از بندهای دیگر به ۲۰۹ سرایت کرده است.

زهرا محمدی مادر زندانی سیاسی علیرضا خوشبخت نوشت که پسرش نیمه‌شب در تماسی ۱۰ ثانیه‌ای به او اطلاع داده که حالش خوب است. به گفته مادر این زندانی سیاسی، به همه زندانیان ۲۰۹ اجازه دادند که با خانواده‌هایشان تماس کوتاهی داشته باشند.

یک تماس تلفنی یکی از زندانیان بند چهار هم گزارش شد. در بند چهار چند نفر به نمایندگی از کل بند به خانواده زنگ زدند و گفتند حال زندانیان این بند خوب است.

ادعای حکومت: هشت نفر مجروح شدند

خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) چند ساعت پس از انتشار تصاویر آتش‌سوزی در زندان اوین به نقل از مقام‌های آگاه شمار مصدومان این واقعه را هشت نفر گزارش کرد و مدعی شد این حادثه هیچ فوتی نداشته است.

استاندار تهران در صدا و سیما جمهوری اسلامی ورود یگان‌های ویژه و ناآرامی در زندان اوین را تایید کرد. او بدون بیان جزئیات گفت به دنبال اتفاقاتی که در بندهای ۷ و ۸ شلوغ شده بود، با حضور یگان ویژه، یگان امداد و نیروی انتظامی «آرامش» در زندان برقرار شده است.

او آتش‌سوزی در زندان را به افرادی که «اغتشاشگر» خواند، نسبت داد و همزمان تایید کرد که اطراف زندان در کنترل نیروهای امنیتی است.

دادستان تهران ادعا کرد: آتش‌سوزی ربطی به اعتراضات نداشت

علی صالحی، دادستان تهران چند ساعت پس از شروع آتش‌سوزی در زندان اوین به رسانه‌های حکومتی گفت وقایع زندان هیچ ارتباطی با آنچه که او «اغتشاشات اخیر» خواند، ندارد. مقام‌های جمهوری اسلامی اعتراضات را «اغتشاشات» می‌خوانند.

صالحی ادعا کرد «بند مرتبط با زندانیان امنیتی از بندهای سارقان و محکومان مالی که آشوب و درگیری آنجا رخ داده جداست و با آن فاصله دارد» و «اوضاع زندان اوین از ساعاتی پیش آرام شده و آرامش برقرار است.».

این گزارش بِروز خواهد شد.