گزارش رخدادها - زنان و دختران در خط مقدم اعتراضات در مدارس و دانشگاه‌ها، درگیری‌های خیابانی در سنندج و مهاباد

اعتراضات سراسری بعد از قتل دولتی مهسا (ژینا) امینی در ایران ادامه دارد. معترضان معمولاً بعد از شنبه پر فراخوان و پرتجمع، استراحت و تجدید قوا می‌کنند. با این حال، نمودهای حرکت‌های اعتراضی در روز یکشنبه اول آبان با تحصن معلمان، حمایت دانش‌آموزان، تجمع‌های دانشگاهی و مقاومت‌های خیابانی، ادامه یافت.

صبح اولین روز آبان با اعتصاب معلمان در چند شهر آغاز شد. شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی در اعتراض به دستگیری و قتل دانش‌آموزان اعلام کرده بود معلمان در روزهای یکم و دوم آبان در مدارس تحصن خواهند کرد.

اعتراضات در شهرهای مختلف ایران به شکل تحصن‌ها، تجمع‌ها، شعارنویسی، شعاردهی، و سوزاندن نمادها و بنرهای حکومتی ادامه داشت از جمله در تهران، کرج، ارومیه، همدان، یاسوج، سنندج و مهاباد.

حضور و نقش زنان در سازماندهی اعتراضات دانشگاهی از ویژگی‌های جنبش زن، زندگی، آزادی است. تجمع‌ها و تظاهرات دانشجویان در روز یکشنبه در این دانشگاه‌ها شکل گرفت: صنعتی شریف، تهران، علامه، دانشگاه آزاد کرج واحد گوهردشت، آزاد کرج، خوارزمی کرج، هنر اصفهان، آزاد خمینی شهر، اصفهان، دانشگاه بوعلی همدان، دانشگاه یاسوج، دانشگاه آزاد دزفول، دانشگاه آزاد بندرعباس و دانشگاه علوم پزشکی زاهدان. دانشجویان در این دانشگاه‌ها از جمله به سیاست‌های تفکیک جنسیتی معترض‌اند.

تهران و کرج تجدید قوا می‌کنند

تهرانی‌ها با تشدید سرکوب در این شهر مجدداً پشت پنجره‌ها رفتند تا فراخوانی دیگر. تجمع‌های پراکنده و حرکت‌های فردی و جمعی زنان در نپوشیدن روسی در خیابان شریعتی، محله ستارخان، صادقیه و شهر زیبا ثبت شد و شعار «مرگ بر دیکتاتور» در اکباتان، سعادت‌آباد، شهر زیبا، تهران‌نو، صادقیه، جنت‌آباد، قلهک، و پونک آسمان شب تهران را اعتراضی کرد.

در شهرک اکباتان تهران، شهروندان معترض تصویر مهسا امینی را بر روی دیوار یکی از بلوک‌ها انداختند. زنی از این تصویر فیلم گرفته و شعار می‌دهد: «زن، زندگی آزادی؛ مرگ بر دیکتاتور؛ مرگ بر جمهوری اسلامی».

تصاویر ویدئوی مقاومت خیابانی در شهر پرند تهران در شامگاه ۳۰ مهر، در روز اول آبان منتشر شد. تصاویر مربوط به بخش مسکن مهر شهر پرند در ۳۵ کیلومتری غرب تهران است. در این منطقه در بیابان برای کسانی که نمی‌توانستند دیگر در تهران خانه بخرند، آپارتمان‌سازی کردند. به گفته معاملات املاکی‌های منطقه برای بسیاری، اینجا آخرین راه خانه‌دار شدن بود.

شهر پرند نه تنها با بقیه تهران اختلاف طبقاتی فاحشی دارد، بلکه در داخل خود شهر هم اختلاف طبقاتی در فازهای مختلف آپارتمان‌سازی مشهود است.

تصاویر سنگربندی معترضان را نشان می‌دهد. روی زمین سنگ ریخته است. در یک ویدئو معترضان سعی کرده‌اند با یک سطل زباله سنگر درست کنند. صدای تیراندازی می‌آید. و صدای دختر جوانی که فریاد می‌زند: از اینها نترسید.

در کرج در محله‌های گوهردشت، فردیس، مهرشهر و باغستان، معترضان پرشمار به پشت پنجره‌ها آمدند شعار دادند: «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنه‌ای».

در باغستان کرج، جایی که بافت طبقاتی آن بیشتر کارگران و تهدیستان شهری هستند، معترضان شبانه شعار دادند:

سپاهی آبان اومده، ماه انتقام اومده
بسیجی آبان اومده، ماه انتقام اومد
سیدعلی آبان اومده، ماه انتقام اومده
شهید ندادیم که سازش کنیم، رهبر قاتل را ستایش کنیم

اعتصاب معلمان

اعتصاب معلمان در استان کردستان چشمگیر بود. منابع نزدیک به معلمان، از جمله کانال شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی تصاویر تحصن معلمان در چند شهر استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان‌غربی را منتشر کرد.

در مریوان که مسعود نیکخواه و اسکندر لطفی، دو عضو انجمن صنفی معلمان آن بار دیگر به دست نیروهای امنیتی بازداشت و در زندان حبس شده‌اند، تحصن معلمان گسترده بود. معلمان متحصن خواستار آزادی دانش‌آموزان و معلمان زندانی، منع ورود نیروهای امنیتی و نظامی به مدارس و همچنین پایان دادن به سرکوب معترضان در خیابان شدند.

نیروهای امنیتی و حراست آموزش و پرورش در روزهای قبل معلمان را با احضار یا تماس تلفنی تهدید کرده بود که در صورت شرکت در تحصن، حقوق آنها کسر خواهد شد و برایشان پرونده قضایی و تخلف اداری تشکیل می‌شود.

سنندج: تیراندازی به دانش‌آموزان و ادامه اعتراضات شبانه

در سنندج معلمان و دانش‌آموزان همزمان به اعتراض ادامه دادند. معلمان چند مدرسه در نقاط مختلف سنندج از حضور در کلاس‌های درس خودداری کردند.

به روایت معلمان متحصن، یک گروه از نیروهای ستادی آموزش و پرورش در سنندج با حضور در برخی مدارس معلمان متحصن را به کسر حقوق تهدید کرده‌اند. شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان به نقل از معلمان یک مدرسه در سنندج، روایت کرده است:

همزمان با تحصن معلمان در مدارس، دانش‌آموزان نیز به اعتراضات خود در مدارس یا خیابان ادامه دادند. شبکه حقوق بشر کردستان یک ویدئو از اعتراضات گروهی از دانش‌آموزان که شعار می‌دهند را «ژن، ژیان، ئازادی» و «مرگ بر دیکتاتور» منتشر کرده و نوشته است ماموران امنیتی با حضور در محل اعتراض به سمت دانش‌آموزان گاز اشک‌آور پرتاب کردند.

در یک ویدئو دیگر از همین منطقه معترضان پراکنده شعار می‌دهند «مرگ بر خامنه‌ای» و «ژن، ژیان، ئازادی».

در حالی که تجمع‌های دانش آموزی در بسیاری از شهرهای کردنشین و به ویژه سنندج ادامه دارد، سازمان هه‌نگاو اعلام کرد که دست کم ۱۵۰ دانش آموز توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در مناطق کردنشین بازداشت یا ربوده شده‌اند.

در شهر سنندج، اعتراضات شبانه و مقاومت معترضان در برابر نیروهای سرکوب ادامه دارد. دو ویدئو از منطقه کمربندی ۲۵ و کمربندی ۱۷ شهریور منتشر شده که نشان می‌دهد معترضان آتش روشن کرده‌اند و سعی دارند نیروهای سرکوب را عقب نگه دارند.

در ویدئویی دیگر، راوی پشت دوربین می‌گوید: «جنگ تن‌به‌تن به این می‌گن. جنگ خیابانی کوچه به کوچه به این می‌گن. جرئت نمی‌کنن بیان جلو.» در همان حال صدای تیراندازی می‌آید:

اعتراضات در دیگر شهرهای کردنشین

در بوکان،مهاباد، کامیاران، کرمانشاه، جوانرود هم معلمان در چند مدرسه تحصن کردند. در کرمانشاه همزمان با تحصن معلمان، دانشجویان دانشگاه رازی به اعتراض ادامه دادند. همچنین یک ویدئو نیز از اعتراض گروهی از دانش‌آموزان در کرمانشاه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که آنها شعار می‌دهند «دانشجوی بی‌شرف، ساندیس شرف نمیشه». تاریخ دقیق این ویدئو مشخص نیست.

در مهاباد نیز دانش‌آموزان همزمان با تحصن معلمان به اعتراض ادامه دادند. در یک ویدئو کوتاه از تجمع دانش‌آموزان در مهاباد صدای شعار «ژن، ژیان، ئازادی» به گوش می‌رسد. یک ویدئو دیگر که به گفته می‌شود به اعتراضات شامگاه یکم آبان در مهاباد مربوط است در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. در این ویدئو صدای مرگ بر دیکتاتور به گوش می‌رسد و معترضان در خیابان آتش روشن کرده‌اند.

در شهر مهاباد هم به مانند شامگاه ۳۰ مهر، معترضان باز هم به خیابان‌ها آمده‌اند، در خیابان‌ها سنگر بندی کردند، آتش روشن کردند و شعار دادند: «مرگ بر دیکتاتور» و «ژن، ژیان، ئازادی.»

تحصن در همدان و مقاومت در ارومیه

در همدان نیز تصاویری از تحصن معلمان مدرسه «شهید رضوانیان» و «ابن‌سینا» این شهر منتشر شد.

فضا در شهر همدان پس از اعتراضات چند روز نخست «به شدت امنیتی» گزارش شده است.

شامگاه یکشنبه نیز یک ویدئو از دانشجویان دانشگاه بوعلی که ترانه «برای..» را همخوانی می‌کردند، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.یک ویدئو هم از پرتاب کوکتل‌مولوتوف به یک پایگاه بسیج در همدان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که صدای راوی ضبط کننده ویدئو می‌گوید این واقعه در شامگاه شنبه ۳۰ مهر رخ داده است.

شهر ارومیه، تاکنون در چند اعتراض خیابانی شرکت کرده است اما سرکوب امنیتی در این شهر شدید بوده است، ازجمله در ۳۰ شهریور و ۲۳ مهر که در آن نیروهای سرکوب به سمت معترضان گاز اشک‌آور و گلوله جنگی شلیک کردند. با این حال در شامگاه شنبه ۳۰ مهرماه در ارومیه به شکل پراکنده تجمع‌هایی شکل گرفت و تا صبح اول آبان هم حرکت‌های فردی مانند سوزاندن بنرهای حکومتی ادامه داشت. در این شب معترضان همچنین یک کانکس نیروی انتظامی را آتش زدند.

در روز روشن، معترضان ارومیه باز به خیابان آمدند و دیری نپایید که نیروهای سرکوب به سمت آنها گسیل شدند. معترضان با پرتاب سنگ در برابر نیروهای سرکوب مقاومت کردند. ویدیویی از ارومیه در شبکه‌ها منتشر شده که خیابانی را نشان می‌دهد که پر از سنگ است. معترضان در این ویدئو به سمت نیروهای سرکوب سنگ پرت می‌کنند.

نیروهای امنیتی، معترضان را می‌ربایند

رادیو فردا ویدئویی را روز اول آبان منتشر کرد که مربوط به شامگاه ۳۰ مهر است و در آن نیروهای امنیتی یک شهروند معترض را درحالی‌که در تجمع نیست و در حال پیاده‌روی در خیابان است، می‌ربایند.

این ویدئو در محدوده شهرک اکباتان از دوربین مداربسته‌ای گرفته شده است. رخدادها به این ترتیب اتفاق می‌افتد: یک خودرو پژو پرشیا دنده‌عقب وارد پیاده‌رو می‌شود. از آن سه مرد لباس‌شخصی خارج می‌شوند. آنها کمین کرده‌اند و منتظرند. چند ثانیه بعد یکی از آنها از فضای صندلی جلوی ماشین باتون در می‌آورد. بعد زنی که رهگذر است پای پیاده درحالی‌که حواسش نیست وارد کادر می‌شود. در کسری از ثانیه یکی از مردان زن را می‌گیرد و به‌زور وارد صندلی عقب ماشین می‌کند. در صندلی عقب یک لباس‌شخصی دیگر نشسته و منتظر است که زن را بگیرد. آنها بلافاصله سوار ماشین می‌شوند. کیف زن روی زمین به‌جا می‌ماند.

رادیو فردا نوشته که براساس کیف جامانده از این زن، نام او فاطمه مشهدی است. با اینکه رادیو فردا نوشته نمی‌تواند زمان و مکان دقیق ویدئو را درستی سنجی کند، این روش ربایش معترضان پیش‌تر نیز گزارش شده است.

دست‌کم ۱۶ دانشجوی دانشگاه مازندران به همین روش و یا روش‌های دیگر به‌زور بازداشت شده‌اند. در این روش مأموران امنیتی همیشه لباس شخصی‌اند. به فردی که بازداشت می‌کنند حکم بازداشت نشان نمی‌دهند و روش‌های قانونی بازداشت را پی نمی‌گیرند. کمین می‌کنند، فردی که قرار است بازداشت کنند منتظرشان نیست؛ او را با زور فیزیکی داخل خودرو می‌کنندو می‌ربایند.

دانشگاه مازندران به شدت زیر سرکوب است. روز ۳۰ مهر یک دانشجو خطاب به رییس دانشگاه می‌گوید: «معذرت میخوام بابت وضع نامناسبم. دیروز از دانشگاه بعد اعتراضات رفتم بیرون. رفیقمو کنارم گرفتن. بعد دنبالم بودن. اومدن خوابگاه. دیشب هم مجبور شدم فرار کنم. دیشب هم لب دریا خوابیدم»

صدای غالب زنان دانشجو در اعتراضات دانشگاهی

با وجود جو سنگین امنیتی که حراست دانشگاه تهران با حمایت مدیریت این دانشگاه ایجاد کرده، دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به حضور محمدی مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، در سالن ابن خلدون این دانشکده معترض شدند. دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در پنج هفته گذشته نسبت به همدستی مدیریت دانشگاه و حراست با نهادهای امنیتی بارها هشدار دادند. این همکاری با زندانی کردن دست کم ۲۲ دانشجو در ساختمان‌های خود دانشگاه انجامید که در آن دانشجوها را با باتون و شوکر کتک زدند.

محمدی مقیمی، که تخصص دانشگاهی‌اش "مدیریت دولتی" است برای مدیریت این وضعیت امنیتی پیش‌تر گفت که "برخی رفتارهای اشتباه نیز صورت گرفت که باید تعدیل شود" و پرسید: "تا کجا این دانشجو مصونیت دارد؟"

دانشجویان مدیریت رو را در امنیتی شدن فضای دانشگاه مؤثر و عامل می‌بینند در دانشگاه شعار دادند - صدای زنان دانشجو اینجا در شعاردهی‌ها و سازماندهی‌ها غالب است. زنان دانشجو در این تجمع حجاب برداشتند:

آزادی با وثیقه، اینم شده یه حیله
دانشگاه و مدرسه، سرکوب و کشتار بسه
شعارتون گفتگو، تفنگتون سمت ماست
حراست دانشگاه، پادوی اطلاعات

در تجمع‌ها و تظاهرات‌های دانشجویان دانشگاه علامه، زنان دانشجو نقش کلیدی دارند. در تجمع‌هایی که در این دانشگاه در اول آبان شکل گرفت و نهایت به جمع شدن جمعیت پرشماری از دانشجوها در پردیس مرکزی این دانشگاه انجامید، فضا امنیتی شد. حراست دانشگاه به همراه نیروهای بسیج دانشجویی و لباس شخصی‌ها برای تهدید دانشجویان به داخل دانشگاه آمدند. بیرون از دانشگاه نیروهای سرکوب یگان ویژه گشت‌زنی می‌کردند.

در پردیس مرکزی این دانشگاه با وجود این جو امنیتی زنان دانشجو روسری‌هایشان را برداشتند و خطاب به نیروهای سرکوب شعار دادند:

مگس هرز تویی، زن آزاده منم
به من نگو فتنه‌گر، فتنه تویی ستمگر

در شهر کرج، فضا همچنان به‌شدت امنیتی است. اینجا جایی است که نیروهای امنیتی به سمت معترضان بارها با گلوله جنگی شلیک کرده‌اند و نوجوانان را با ضرب باتون به سر کشته‌اند. اما دانشگاه‌های کرج همچنان سنگر را نگه‌داشته‌اند. دانشجویان دانشگاه آزاد کرج در همراهی با اعتراضات سراسری تظاهرات پرشماری در داخل خود دانشگاه سازماندهی کردند. در دانشگاه آزاد گوهردشت هم با وجود جو سنگین امنیتی و حضور لباس شخصی‌ها، دانشجویان تجمع برگزار کردند و شعار دادند: بسیجی جیره‌خور، آخرشه خوب بخور.

در آخرین ساعت‌های شامگاه یکشنبه اول آبان، دانشجویان زن دانشگاه خوارزمی واحد کرج در خوابگاه ویژه زنان این دانشگاه تجمع برگزار کردند. آنها دور هم جمع شدند و در این اعتراضات شبانه آهنگ "برای" را باهم خواندند. در محوطه خوابگاه تظاهرات برگزار کردند و شعار دادند:
زن، زندگی، آزادی
اوین شده بازداشتگاه، ایران شده دانشگاه،
آزادی، آزادی، آزادی
و ما تماشاچی نمی‌خواهم به ما ملحق شوید.

دانشجویان زن دانشگاه بوعلی سینا همدان هم به همین ترتیب در محوطه خوابگاه جمع شدند و ترانه "برای" را باهم خواندند و شعار ممتد آزادی دادند. این دانشجویان صبح روز اول آبان هم تجمع برگزار کردند.

دانشجویان دانشگاه رازی در کرمانشاه هر روز تجمع برگزار می‌کنند. روز اول آبان در برابر نیروهای بسیج دانشگاه که این روزها با دانشجویان معترض مدام درگیر می‌شوند سرود "یار دبستانی" خواندند.

در یاسوج تا زمان تنظیم این گزارش تنها دو ویدئو از تجمع گروهی از دانشجویان در دانشگاه این شهر در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. در یکی از این ویدئوها دانشجویان شعار می‌دهند: «دانشجو بسه دیگه غیرتتُ نشان بده». در یک ویدئو دیگر صدای دانشجویان که شعار می‌دهند «مگس هرزه تویی، زن آزاده منم» به گوش می‌رسد.

رفع تفکیک جنسیتی از مطالبات این دور از اعتراضات دانشجویان شده است و آن را هم پیوند با ایده‌های آزادی و برابری مستسر در شعار زن، زندگی، آزادی می‌دانند. از این و حرکت‌های برای پایان دادن به قوانین تفکیک جنسیتی در فضای غذاخوری‌های دانشگاه‌ها (سلف) و در ارتباط بین خوابگاه‌های زنان و مردان شکل گرفته است.

در شامگاه اول آبان، دانشجویان دانشگاه دامغان هم به این حرکت‌ها پیوستند و دانشجویان زن وارد سلف مردانه دانشگاه شدند و با مقاومت در برابر حراست با کف و سوت کنار هم نشستند. تفکیک جنسیتی بعد از حجاب از اولین قوانینی بود که برای اسلامی کردن فضاهای دانشگاه‌ها توسط جمهوری اسلامی تحمیل شد.

همخوانی سرودهای انقلابی در حالی که دانشجویان زن و مرد دستان هم رأی گیرند و بر زمین پا می‌کوبند ابتکاری بود که از دانشگاه هنر تهران آغاز شد. دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان در دانشکده معماری و شهرسازی این ابتکار را در روز اول آبان تکرار کردند و سرود "یار دبستانی" را باهم خواندند. آنها همچنین شعار دادند: "عدالت کجایی".

دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان سپس به سمت سلف دانشگاه رفتند و به همین ترتیب با مقابله و مقاومت در برابر حراست دانشگاه قوانین تفکیک جنسیتی را لغو کردند. دانشگاه‌هایی که اجازه نمی‌دهند بدن‌های زنان و مردان در کنار هم غذا بخورند اکنون با مقاومت دانشجویانی طرف هستند که زن و مرد دستان هم را گرفته‌اند و حرکت‌های جمعی را پیش می‌برند.

دانشجویان دختر دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران هم در ادامه حرکت‌های اعتراضی به تفکیک جنسیتی در برابر خشونت حراست دانشگاه که به آنها عجازه ورود به سلف مردان را نداد، مقابل در سلف بست نشستند.

این حرکت در سلف دانشگاه شریف توسط دانشجویان معترض مرد تکرار شد. در سلف دانشگاه شریف موضوع پایان دادن به تفکیک جنسیتی در سلف دانشگاه تبدیل به جنگ بین سپاه دانشجویان معترض و دانشجویان بسیجی شده است که پاسدار قوانین اسلامی‌اند. بسیجی‌ها پیش‌تر در سلف دانشگاه میزها را به گونه‌ای چیده بودند که حالت سنگر پیدا کند و دانشجویان معترض نتوانند وارد شوند. دانشجویان معترض میزهای پشت در سالن البرز را برداشته و چارچوب در را نیز از جا درآورده‌اند تا همه دانشجویان بتوانند داخل سلف شوند.

زمانی که دانشجویان شریف - که پیش‌ازاین حرکت تجمع پرشماری در محوطه دانشگاه شکل داده بودند - وارد سلف دانشگاه شدند، صحنه پیروزی سپاه خوبی در برابر سپاه بدی‌ها بود. آنها شادمانه و رقصان بالا و پایین می‌پریدند و پرشمار و ممتد فریاد می زدند: آزادی، آزادی، آزادی.