گزارش رخدادها - یلدا به یاد جان‌باختگان

در شب چهارشنبه ۳۰ آذر، و هم‌زمان با شب یلدا، اعتراضات شبانه خیابانی در تهران، سنندج، و سقز ادامه داشت. در بیشتر شهرهایی که کشته داده بودند، مراسم شب یلدا بر مزار جان‌باختگان برگزار شد.

در شهرهای تهران، قزوین، آمل، شاهین‌شهر، سنندج، بوکان، و دیواندره، مردم برای ادای احترام به آرامستان‌های شهر و مزار جان‌باختگان اعتراضات اخیر رفتند که پس از قتل دولتی ژینا امینی پیش از سه ماه است ادامه دارد.

مراسم چهلم هیمن حمزه در روستای بیوران از توابع سردشت، تبدیل به راهپیمایی اعتراضی شد.

در قزوین، در روستای رحمت‌آباد، خانواده‌ جواد حیدری یلدا را بر مزار او برگزار کردند. او روز پنج‌شنبه ۳۱ شهریور در نزدیکی پارک ملت قزوین، مورد اصابت گلوله نیروهای سرکوب قرار گرفت و به دلیل عدم رسیدگی پزشکی، جان باخت. خواهر جواد حیدری، فاطمه حیدری، در توییتر در شب یلدا نوشت:

بستگان غزاله چلابی، ‌از کشته‌شدگان آمل هم یلدا را بر مزار او برگزار کردند. غزاله چلابی در ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ در آمل با شلیک مستقیم یک مأمور سرکوب به سرش، کشته شد.

دوستان و عزیزان محمدحسن ترکمان در شب یلدا به مزار او در شاهین‌شهر رفتند و یادش را گرامی داشتند. محمدحسن ترکمان اهل شاهین‌شهر، دانشجوی ۲۶ ساله بود و در ۳۰ شهریور در بابل، جایی که درس می‌خواند، با شلیک نیروهای سرکوب کشته شد.

کاملیا سجادیان، مادر محمدحسن ترکمان شب یلدا یک نوشته به یاد پسرش در اینستاگرام منتشر کرد و نوشت:

تهران، سوگوار و خشمگین در شب یلدا

در محله سعادت‌آباد تهران، معترضان در شب ۳۰ آذر با آوردن سطل زباله به میان خیابان، سنگربندی کردند و با روشن کردن آتش شعار دادند: «مرگ بر دیکتاتور» و «امسال سال خونه سیدعلی سرنگونه».

هم‌زمان، شهروندان ساکن سعادت‌آباد از منازل خود علیه حکومت شعار دادند.

در شهرک اکباتان، همراه با شب یلدا از حوالی ساعت ۲۱، ساکنان از خانه‌های خود سرودهای انقلابی پخش کردند و علیه حکومت در فاز یک، دو و سه این شهرک شعار دادند.

شهرک اکباتان برای چندین شب متوالی شعارهای اقتصادی و شعارهایی در حمایت از انقلاب دادند. روز گذشته، اکباتانی‌ها شعار داده بودند: «فقر، فساد، گرونی، می‌ریم تا سرنگونی» و «وقتشه انقلابه، راهشم اعتصابه».

شعاردهی علیه حکومت از خانه‌ها، و پخش سرودهای انقلابی و اعتراضی همچنین در محله‌های گیشا، شهرآرا، جنت‌آباد، پونک، و هفت تیر گزارش شد.

در بهشت زهرای تهران، خانواده و دوستان محسن شکاری، اولین معترضی که جمهوری اسلامی در روز ۱۷ آذر اعدام کرد، جمع شدند و بر سر مزار او در شب یلدا شمع روشن کردند.

کسانی که بر سر مزار محسن شکاری جمع شده بودند، مزار او را گل‌باران کردند و پارچه‌ای با شعار «زن، زندگی، آزادی» را به مزار او نهادند.

شب یلدا ۱۴۰۱ هم‌زمان بود با شب تولد و چهلم یلدا آقافضلی، معترض ۱۹ ساله‌ای که پس از آزادی از زندان قرچک ورامین خودکشی کرد.

یلدا آقافضلی روز چهارم آبان در تهران بازداشت و ۱۵ آبان از زندان قرچک ورامین آزاد موقت شد. او به دوستانش گفته بود که روی برگه پرونده‌اش، نیروهای امنیتی و قضایی نوشته بودند: «متهم اظهار پشیمانی نکرد». یلدا آقافضلی روز ۲۰ آبان خودکشی کرد و جان باخت.

او در فایل صوتی‌ای که پیش از مرگ برای دوستش ارسال کرده بود گفته بود که در زندان فراوان او را به‌قصد اعتراف گیری، کتک زدند.

در شب تولد آقافضلی و در شب چله، خانواده یلدا بر سر مزارش رفتند و آنجا مراسم گرفتند. شهر تهران هم به یاد یلدا آقافضلی و معترضان تصویر و نام او را بر بنری نگاشتند و از پلی در بزرگراه همت آویختند.

سنندج به «یاد یاران» آمد

شامگاه ۳۰ آذر و همزمان با شب یلدا، اعتراض‌های شبانه به شکل محله محور در شهر سنندج ادامه یافت. در تصاویر و دست‌کم چهار ویدئو که در شبکه‌ها از خیابان‌های سنندج منتشر شد، معترضان در خیابان با روشن کردن آتش، شعار «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنه‌ای» دادند.

اعتراضات در شهر سنندج از روز ۳۰ آذر آغاز شده بود. دانش‌آموزان دبیرستان دخترانه ریحانه سنندج پش از شب یلدا، به یاد جان‌باختگان خیزش ژینا در مدرسه مراسم گرفتند. آنها نام جان‌باختگان اعتراضات اخیر را به دور عکس ژینا (مهسا) امینی نوشتند و سرود «برای» را باهم خواندند.

همچنین شماری از فعالان شهر سنندج به سر مزار جان‌باختگان این شهر از جمله، پیمان منبری، رامین فاتحی، هومن عبداللهی رفتند و یاد آنها را گرامی داشتند و شعار «ژن، ژیان، ئازادی» دادند.

فعالان شهر سنندج از جمله بر مزار رامین فاتحی مراسم یلدا گرفتند. رامین فاتحی در سنندج به همراه برادرش وریا فاتحی و خواهرشان رادا فاتحی بازداشت شد و در اداره اطلاعات این شهر در ۲۹ مهر زیر شکنجه جان باخت.

فعالان سنندجی بر سر مزار، پیمان منبری هم مراسم یلدا برگزار کردند و شعار دادند. پیمان منبری در شب ۱۶ مهر با اصابت گلوله نیروهای سرکوب جان باخت.

یک شاهد در گزارش منتشر شده در روز ۳۰ آذر به سازمان دیدبان حقوق بشر گفت که شلیک مرگبار به پیمان منبری را دیده است. پیمان منبری، ۲۴ ساله، در محله قطارچیان سنندج مورد اصابت گلوله قرار می‌گیرد. پیش از اینکه به او شلیک شود او در میان ۵۰ نفر دیگر در حال اعتراض بود. شاهد قتل پیمان منبری به دیدبان حقوق بشر گفت:

سنندجی‌ها بر سر مزار هومن عبداللهی هم مراسم برگزار کردند. هومن عبداللهی، ۲۱ ساله در ۱۶ آذر ۱۴۰۱، با تیراندازی نیروهای امنیتی ابتدا زخمی و سپس بر اثر شدت جراحت کشته شد.

در بوکان، جمعی از مردم شهر به آرامستان و بر سر مزار جان‌باختگان اعتراضات اخیر رفتند و در شب یلدا برای ادای احترام در کنار مزارهای کشته‌ها شمع روشن کردند.

روز ۳۰ آذر، همزمان با یلدا پدر محمد حاجی رسول پور، که روز ۲۷ آذرماه ۱۴۰۱، بر اثر شدت جراحات ناشی از شکنجه در بازداشتگاه اطلاعات سپاه بوکان، کشته شد پیامی به کردی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد. او در این پیام خطاب به جوانان گفت که آنها امید پدر و مادرهایی هستند که فرزند بازداشتی دارند:

در بوکان بازداشت‌ها همچنان ادامه دارد و ماموران امنیتی حکومت به خانه شهروندان یورش می‌برند و آنها را بازداشت می‌کنند. به گزارش عمار گلی، روزنامه‌نگار حوزه حقوق بشر در کردستان، روز ۲۹ آذر نیروهای لباس شخصی در شهر بوکان به منزل لقمان باباخانی یورش برده و او را همراه با فرزندش شایان باباخانی بازداشت کردند.

در دیواندره، یاد فواد قدیمی را که در ۲۸ شهریور به ضرب گلوله نیروهای سرکوب زخمی شد و در ۳۰ شهریور در بیمارستان جان باخت، گرامی داشتند.

ویدیوهایی از معترضان شهر سقز، زادگاه ژینا (مهسا) امینی در شبکه‌های اجتماعی منتشرشده که بستن خیابان‌ها را نشان می‌دهد. معترضان در شامگاه ۳۰ آذر دست‌کم یک خیابان را در محله کریم‌آباد این شهر با آتش زدن لاستیک مسدود کردند.

در ویدئوئی دیگر از سقز معترضان به خیابان آمدند و آتش‌بازی می‌کنند و شعار «مرگ بر دیکتاتور» می‌دهند.

مردم روستان بیوران سفلی از توابع بخش مرکزی شهرستان سردشت روز ۳۰ آذر مراسم هیمن حمزه را با راهپیمایی و شعار دادن در خیابان‌های روستا برگزار کردند.

هیمن حمزه، کولبر و پدر یک دختر بود. در روز ۲۰ آبان در پی تعقیب شماری از کولبران روستا توسط هنگ مرزی، هیمن حمزه برای وساطت و جلوگیری از تنش به سمت هنگ مرزی می‌رود که به سمت او تیراندازی می‌کنند و او را به ضرب گلوله می‌کشند.

در مراسم چهلم هیمن حمزه، دختر خردسالش مقابل جمعیت حرکت کرد و شعار داد «بابی من قاره‌مانه» (پدر من قهرمان است) و جمعیت معترض روستا پاسخ دادند «شه‌هیدی کوردستانه» (شهید کردستان است).

دیدبان حقوق بشر: سرکوب سنندج با شلیک و تهدید به تجاوز جنسی

سازمان دیدبان حقوق بشر در گزارشی که روز چهارشنبه ۳۰ آذر منتشر کرد نوشت که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در ماه‌های اکتبر و نوامبر ۲۰۲۲ در سنندج، علیه معترضان از نیروی قهریه نامتعارف استفاده کردند.

در این گزارش آمده که نیروهای سرکوب دست‌کم دو زن بازداشت شده در در هفته اول اعتراضات را مورد ضرب و شتم و تعرض جنسی قرار دادند و آنها را تهدید به تجاوز جنسی کردند. نیروهای حکومتی همچنین دست‌کم یک دختر ۱۷ ساله را در سنندج در زمان بازداشت تهدید به تعرض و تجاوز جنسی کردند و در پاسگاه او را مورد آزار جنسی قرار دادند.

این گزارش نتیجه گفت‌وگوهای این سازمان با ۱۴ قربانی و شاهد سرکوب‌های حکومتی و از جمله محتواهای چندرسانه‌ای است که از اعتراضات سنندج در شبکه‌ها منتشر شده است.

این سازمان می‌نویسد که سرکوب‌های مشخصاً خشونت‌بار در روزهای ۸ اکتبر و ۱۷ نوامبر در سنندج رخ می‌دهد که در طی آن مأموران حکومتی «با استفاده از شات‌گان و تفنگ‌هایی به سبک کلاشنیکف مهمات جنگی، ساچمه، و گاز اشک‌آور به سمت معترضان شلیک کردند.» در این دو روز نیروهای امنیتی دست‌کم شش شهروند را می‌کشند.

این گزارش همچنین می‌نویسد که نیروهای سرکوب حکومتی به داخل خانه‌ها و آپراتمان‌ها گاز اشک‌آور شلیک کردند، اموال شهروندان را تخریب کردند، و دست‌کم یک مأمور با لباس غیرنظامی به داخل خانه‌های شهروندان با تفنگ شلیک کرده است.

اقدام به خودکشی یک معترض محکوم به اعدام

شبکه حقوق بشر کردستان روز ۳۰ آذر نوشت که در شب سه‌شنبه ۲۹ آذر سامان صیدی (مشهور به سامان یاسین) خواننده رپ و هنرمند کرمانشاهی محکوم به اعدام در پی شرایط دشواری که زندان برای او ایجاد کرده است، در سالن ۳۱ اندرزگاه ۱۰ زندان رجایی شهر کرج با خوردن تعداد زیادی قرص اقدام به خودکشی کرد.

بهداری زندان معده او را شستشو و با وجود این‌که او همچنان در حالت نیمه‌هوشیار قرار داشت، او را به بند منقل کرده‌اند.

یک منبع نزدیک به خانواده این زندانی سیاسی به شبکه حقوق بشر کردستان گفت:

سامان یاسین را نیروهای سرکوب در تاریخ ۱۰ مهر در جریان اعتراضات در تهران بازداشت کردند. تاکنون او را در سه زندان جابه‌جا کرده‌اند و در خود زندان رجایی شهر هم او را مدام از بندی به بندی دیگر منتقل می‌کنند که دیگر زندانی‌ها از شرایط او خبر نداشته باشند.

شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی صلواتی حکم اعدام سامان یاسین را در حالی صادر کرده که در مورد پرونده او ابهام‌های زیاد هست و وکیل او حق دسترسی به پرونده را نداشته است.