روز جهانی بریل و چالش‌های نابینایان

روز چهارم ژانویه روز جهانی خط "بریل" است. این روز به عنوان سمبلی برای  نشان دادن اهمیت و ارزش سیستم بریل در نظر گرفته شده است. سیستم بریل در دو قرن گذشته برای کمک به آموزش کسانی که مشکل کم بینایی یا نابیانایی دارند استفاده شده است.

بریل توسط لوئی بریل فرانسوی ابداع شد که از سنین کودکی در جریان یک سانحه بینایی خود را از دست داده بود. روز چهارم ژانویه روز تولد لوئی بریل است.

سازمان ملل متحد از سال ۲۰۱۹ تا کنون «روز جهانی بریل» را برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت خط بریل به عنوان وسیله ارتباطی و حقوق اولیه افراد نابینا یا با بینایی کم در نظر گرفته است.

موفقیت خط بریل در سادگی منطق آن است. بریل سیستمی ساده است متشکل از ۶ نقطه، که در دو ستون سه‌تایی قرار می‌گیرند و در مجموع ۶۳ ترکیب مختلف از حروف و اعداد را نمایندگی می‌کند.

نابینایان در ایران

بر اساس آمارهای رسمی حدود ۲۰۰ هزار نابینا در ایران وجود دارد. رئیس پیشین سازمان بهزیستی ایران در مورد  نابینایان ایران گفته است:

«بیشتر آنها با مشکل اشتغال مواجه هستند و متاسفانه اکثر این افراد دچار مشکلات معیشتی هستند. البته این وضعیت در مناطق کم برخوردار وخیم‌تر است. »

اما مساله اشتغال و درآمد تنها اول ماجرای مشکلات نابینایان، کم بینایان و البته سایر معلولان ایران است. دسترسی‌پذیری امکانات اجتماعی در تمام عرصه‌ها یکی از مشکلات اصلی نابینایان و معولان ساکن ایران است. گستره این دسترس پذیری از کتابخانه و منابع  گرفته تا حمل و نقل عمومی را شامل می شود.

اهمیت سیستم بریل و حقوق نابینایان

سیستم بریل نشان داد که چطور اراده می‌تواند برمحرومیت‌های فیزیکی فائق آید و برای میلیون‌ها نابینا این امکان را فراهم کرد تا زندگی مستقلی داشته باشند.

سیستم بریل در معاهده جهانی حقوق افراد و معلولیت‌ها گنجانده شده است و برای ۱۳۳ زبان کد بریل وجود دارد.

کشورهایی که این معاهده را پذیرفته‌اند موظف هستند برای توانمند ساختن افراد معلول گامهایی را بردارند تا این شهروندان از یک زندگی مستقل و مشارکت کامل در تمام جنبه‌های زندگی برخوردار باشند. معاهده از  دولت‌ها می‌خواهد در ساختمان‌های دولتی و عمومی خط بریل به اشکال خوانا و قابل فهم ارائه شود.

بر اساس این معاهده افراد دارای معلولیت باید از حق آزادی بیان و عقیده ، از جمله آزادی جست‌وجو، دریافت و انتشار اطلاعات و ایده‌ها ، از طریق همه اشکال ارتباطی از جمله از طریق خط بریل برخوردار باشند. همچنین از خط بریل به عنوان یکی از روش‌هایی نام برده شده که افراد دارای معلولیت باید حق انتخاب آن را در تعاملات رسمی داشته باشند.

تکنولوژی

سیستم بریل با بسیاری از زبان‌ها از جمله فارسی کار می‌کند و می‌تواند با دست بر روی یک قاب ساده نوشته شود و امروزه حتی با کامپیوتر هم می‌توان بریل را تایپ و با چاپگرهای بریل چاپ کرد. هر چند این چاپگرها ارزان نیستند .

کسانی که روزانه باسیستم بریل سرو کار ندارند شاید متوجه پیشرفت‌های تکنولوژیک در دنیای بریل نباشند. سال‌هاست که بریل وارد عرصه الکترونیک شده و بسیار فراتر از نقاطی برجسته بر روی کاغذ به حساب می‌آید.

در دنیای امروز کامپیوترها، تلفن و ساعت‌های هوشمند و کتاب‌خوان الکترونیکی قابل استفاده با سیستم بریل هستند. اما دسترسی به این ابزارها چندان ارزان نیست و اگر کمک‌های دولتی نباشد نابینایان و کم بینایان از استفاده از این پیشرفت‌ها محروم خواهند ماند.

نابینایان در جهان

بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، در حال حاضر حدود ۲۸۴ میلیون نفر  نقص بینایی دارند که از این تعداد نزدیک به ۴۰ میلیون نفر نابینا هستند.  

حدود ۶۰ درصد از موارد نابینایی قابل درمان و ۲۰ درصد از این موارد قابل پیش‌گیری هستند. با این وجود انتظار می‌رود شمار نابینایان در جهان تا سال ۲۰۵۰ سه برابر شود.

استراتژی‌هایی برای اجتناب از نقص در بینایی

بخش عمده بیماری‌های چشمی قابل پیشگیری است. از جمله موارد قابل پیشگیری عفونت‌ها، ضربه‌های شدید، اجتناب از مصرف داروهای نا امن سنتی، بیماری‌های ‍پیش از زایمان، بیماری‌های مربوط به تغذیه، درمان‌های موضعی نا امن و خودسرانه است.

وضعیت چشم هر فرد با افراد دیگر متفاوت است. اما درمان و پاسخ به موقع در زمینه بیماری‌های چشمی گاه حیاتی است.  به عنوان مثال عمل به موقع جراحی آب مروارید می‌تواند بینایی را به فرد باز گرداند.