عفو بین‌الملل: مسموم‌کردن دانش‌آموزان، هماهنگ و سازمان‌دهی شده است

عفو بین‌الملل با انتشار متنی برای «اقدام فوری» علیه مسموم‌ کردن دانش‌آموزان عمدتاً دختر ایرانی خواهان آن شده که همگان این نامه را به محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور ارسال کنند. در این نامه درباره حقوق تحصیل، سلامت و زندگی میلیون‌ها دختر دانش‌آموز در ایران ابراز نگرانی شده و حملات گازی مداومی که به طور عمدی مدارس دخترانه را در سراسر کشور هدف قرار می‌دهند، «کمپینی بسیار هماهنگ و سازماندهی‌شده» توصیف شده است.

سه‌شنبه ۲۹ فروردین، گزارش‌هایی از حمله شیمیایی به ۳۰ مدرسه در کرمانشاه، ارومیه، اسلامشهر، تهران، کرج، اردبیل، سقز و اهواز منتشر شد. به برخی از این مدارس نیز برای چندمین بار در ماه‌های اخیر حمله شده است.

از آذر ماه ۱۴۰۱، صدها مدرسه هدف حمله قرار گرفته‌اند. این حملات ابتدا در استان قم گزارش شد و از آن زمان به استان‌های دیگر سرایت کرده است. بر اثر این حملات دختران دانش‌آموز با علائمی از جمله سرفه، مشکل در تنفس، سوزش بینی و گلو، تپش قلب، سردرد، تهوع، استفراغ و بی حسی در اندام‌ها در بیمارستان بستری شده‌اند و برخی از والدین از ترس امنیت دختران خود را به مدرسه نمی‌فرستند.

در نامه عفو بین‌الملل آمده که از زمان انتشار خبر این حملات، مقامات به دنبال پنهان کردن شدت و مقیاس آنها بودند و هنوز تحقیقات مؤثر و مستقلی صورت نگرفته یا اقدامات معناداری برای پایان دادن به آنها انجام نداده‌اند.

مقامات همچنین تلاش کرده‌اند تا با تهدید و ارعاب والدین مضطرب، دختران مدرسه‌ای، معلمان، روزنامه‌نگاران و... به دلیل اعتراض مسالمت‌آمیز، گزارش‌ها در مورد کوتاهی مقامات در توقف مسمومیت‌ها، فراخوان‌های عمومی برای پاسخ‌گویی را خاموش کنند.

در این نامه آمده، به نظر می‌رسد این مسمومیت‌ها «یک کمپین هماهنگ» برای تنبیه دختران دانش‌آموز به دلیل مشارکت مسالمت‌آمیز آنها در اعتراضات سراسری است که در اواخر تابستان ۱۴۰۱ آغاز شد. در جریان اعتراضات مشهور به انقلاب ژینا، دختران دانش‌آموز با برداشتن حجاب اجباری و نشان دادن موهای خود در ملاءعام با لباس مدرسه در اعتراضات مشارکت کردند. بسیاری از مردم ایران به افراد وابسته به حکومت یا حامیان آن، در انجام این حملات مشکوکند.

در این نامه از منتظری خواسته شده که «فوراً یک تحقیق مستقل، کامل و مؤثر در مورد مسمومیت دختران دانش‌آموز» انجام دهد و هر کسی را که در دادگاه‌های عادلانه مسئول شناخته می‌شود، بدون توسل به مجازات اعدام به عدالت بسپارد. همچنین درخواست شده که مقامات اطمینان حاصل کنند که دختران از دسترسی برابر و ایمن به آموزش برخوردار هستند و از هر گونه خشونت محافظت می‌شوند.

طبق این درخواست، یک هیئت بین‌المللی مستقل برای بررسی این حملات شامل گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد حق آموزش، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد خشونت علیه زنان و دختران، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد حق بر سلامت، و کمیته حقوق کودک نیز باید بتوانند به ایران سفر کنند و به اطلاعات لازم دسترسی داشته باشند.

حمله به زنان: از دبستان تا دانشگاه

عفو بین‌الملل به پیوست نامه اقدام فوری خود، اطلاعاتی را درباره سوابق حملات شیمیایی به مدارس عمدتاً دخترانه در ایران فراهم کرده است. بر اساس این گزارش، از زمان اولین حوادث، حملات به طور تصاعدی افزایش یافته است، به طوری که رسانه‌های مستقل و سازمان‌های حقوق بشری گزارش داده‌اند که بیش از ۳۰۰ حمله جداگانه در بیش از ۱۰۰ مدرسه دخترانه در سراسر ایران رخ داده است.

به گزارش رسانه‌های مستقل و گروه‌های حقوق بشری، حملات در مدارس استان‌های البرز، اردبیل، آذربایجان شرقی، اصفهان، فارس، کرمانشاه، خوزستان، کردستان، مازندران، تبریز، تهران و آذربایجان غربی صورت گرفته ویدئوهایی که در ماه‌های گذشته در فضای مجازی منتشر شده است، صحنه‌های از آشفتگی دختران دانش‌آموز در محوطه مدرسه، در حال سرفه و تقلا برای نفس کشیدن نشان می‌دهد. ویدئوهای دیگر از داخل بیمارستان‌ها تعداد زیادی از دختران دانش‌آموز را نشان می‌دهد که تحت درمان پزشکی هستند.

علی‌رغم اظهارات متعدد مقامات کشوری از جمله رهبر، رئیس جمهوری، رئیس قوه قضائیه و دادستان کل کشور مبنی بر جدی گرفتن این مسمومیت‌ها، مقامات هیچ اطلاعی از نتیجه این مسمومیت‌ها به خانواده‌ها و مردم ارائه نکرده‌اند. تحقیقات در مورد گازهای شیمیایی استفاده شده برای مسموم کردن دختران دانش‌آموز، پیدا کردن عاملان، و اتخاذ تدابیر کافی برای محافظت از دختران دانش‌آموز در برابر حملات گسترده، از جمله حملات مکرر به همان مدارس صورت نگرفته است. در عین حال، مقامات روایات ضد و نقیضی درباره حملات بیان کرده‌اند و علایم دانش‌آموزان را اضطراب جلوه داده‌اند. همزمان مسمومیت‌ها را «توطئه‌های دشمن» دانسته‌اند که برای «التهاب جامعه» انجام شده است. آنها همچنین حقیقت را در مورد علت مسمومیت‌ها تحریف کرده و گزارش رسانه‌ها را در مورد این موضوع خاموش کرده‌اند.

عفو بین‌الملل نوشته اطلاعاتی را از یک پزشک در داخل ایران دریافت کرده مبنی بر اینکه وزارت بهداشت پروتکلی را برای مراکز درمانی در کشور صادر کرده که به کادر پزشکی دستور می‌دهد علائمی را که دختران دانش‌آموز در اثر حملات گاز شیمیایی متحمل می‌شوند به «استرس» نسبت دهند. مقامات همچنین یک خبرنگار را که در مورد مسمومیت‌ها گزارش می‌داد دستگیر کرده و چندین نفر دیگر را برای بازجویی احضار کرده‌اند.

متوقف نشدن مسمومیت‌ها منجر به افزایش انتقادات و اعتراضات عمومی از سوی والدین مضطرب، دختران دانش‌آموز، معلمان و دیگران شده که با اقدامات سرکوبگرانه همیشگی مسئولان مواجه شده است.

اسفندماه گذشته، اعتراضات سازمان‌دهی شده توسط اتحادیه‌های معلمان با ضرب و شتم، اسپری فلفل و گاز اشک‌آور همراه شد. همان زمان فیلم‌هایی در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد که نشان می‌داد لباس شخصی‌ها به شدت به مادر قربانی در خارج از مدرسه‌ای در تهران حمله می‌کنند، او را هل می‌دهند، می‌کِشند و دست‌هایشان را روی دهانش می‌گذازند تا فریادهایش را خاموش کنند.

روز ۱۵ فروردین نیروهای امنیتی در شاهین شهر استان اصفهان به سوی والدین و معترضانی که در اعتراض به ادامه مسمومیت دانش‌آموزان در مقابل ساختمان آموزش و پرورش این شهر تجمع کرده بودند، گاز اشک‌آور شلیک کردند.