ادامه درگیری‌های سودان: برکناری رئيس پلیس و تجاوز مردان مسلح به زنان در خارطوم

در میانه درگیری‌های سودان و در حالی که هنوز هیچ نشانه‌ای از توقف آتش میان طرفین دیده نمی‌شود، ژنرال عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان روز دوشنبه، سپهبد عنان حامد محمد عمر، رئیس پلیس این کشور را برکنار کرد.

طبق گزارش خبرگزاری آناتولی، در بیانیه ارتش آمده است که سپهبد خالد حسن محی‌الدین به عنوان رئیس پلیس جانشین او شده است.

در شرایطی که درگیری‌ها بین ارتش و گروه شبه نظامی «نیروهای پشتیبانی سریع» (RSF) به رهبری محمد حمدان داگلو، به‌رغم اعلام چندباره آتش‌بس موقت ادامه دارد، غیرنظامیان از غیبت کامل پلیس، غارت و ناامنی گسترده در میان درگیری‌ها شکایت کرده‌اند.

نیروهای پشتیبانی سریع در ۳۰ آوریل به پلیس سودان هشدار داده بودند که «در درگیری بین گروه شبه نظامی و ارتش سودان» دخالت نکند.

سودان از اکتبر ۲۰۲۱، زمانی که ارتش با کودتا دولت انتقالی عبدالله حمدوک، نخست وزیر این کشور را برکنار و وضعیت فوق العاده اعلام کرد، بدون دولت است. دوره انتقال قدرت در سودان که در ۲۰۱۹ پس از برکناری عمر البشیر، دیکتاتور سابق این کشور آغاز شد، قرار بود با برگزاری انتخابات در اوایل سال ۲۰۲۴ به پایان برسد. اما ارتش و نیروهای واکنش سریع در ماه‌های اخیر بر سر ادغام شبه‌نظامیان این گروه در نیروهای مسلح، که شرط اصلی توافق انتقال سودان با گروه‌های سیاسی است، به اختلاف برخوردند.

طبق گزارش وزارت بهداشت سودان، مناقشه البرهان و محمد حمدان داگلو معاون سابق او بر سر قدرت که از ۱۵ آوریل شکل درگیری نظامی به خود گرفت تاکنون جان بیش از ۶۰۰ نفر را گرفته و هزاران نفر را زخمی کرده است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد تاکنون صدها هزار سودانی هم آواره شده‌اند.

در عین حال گزارش‌هایی نیز منتشر شده مبنی بر این‌که مردان مسلح در خارطوم، یکی از کانون‌های درگیری‌های نظامی به زنان تجاوز کرده‌اند.

طبق گزارش منتشرشده از سوی روزنامه گاردین مقام‌های دولتی اعلام کرده‌اند که گزارش های متعددی از تجاوز به غیرنظامیان توسط مردان مسلح در خارطوم، پایتخت سودان دریافت کرده‌اند؛ از جمله چهار زن و یک دختر که سه نفر از آنها پناهنده‌اند.

به گفته سلیمه اسحاق، مدیر واحد مبارزه با خشونت علیه زنان در یک مرکز تخصصی وابسته به وزارت امور اجتماعی، تعداد زنانی که به آن‌ها تجاوز شده بسیار بیشتر از موارد گزارش‌شده برآورد می‌شود. او گفت: «من معتقدم که این موارد بسیار بیشتر از این است، اما به دلیل آنچه در جریان است، همه قربانیان نمی‌توانند به ما برسند و حمایت لازم را دریافت کنند».

دو تن از این زنان گفته‌اند که شبه نظامیان پشتیبانی سریع به آن‌ها تجاوز کرده‌اند. سه زن پناهجو هم گفته‌اند که متجاوزان مردان مسلح ناشناس بوده‌اند.

در شرایط کنونی تنها ۱۶ درصد از بیمارستان‌های خارطوم با ظرفیت کامل کار می‌کنند و مقام‌های پزشکی گزارش می‌دهند که برخی از مراکز درمانی فعال هم توسط نیروهای واکنش سریع اشغال شده‌اند. این نیروها تقریباً ۹۰ درصد پایتخت را تحت کنترل خود دارند.

سلیمه اسحاق در این‌رابطه گفت که خشونت و کمبود منابع بهداشتی و درمانی به این معنی‌ست که واحد او تنها می‌تواند «حداقل کمک» را ارائه دهد. او گفت: «هیچ مسیر امنی برای دسترسی به جاهایی که دارو هست وجود ندارد. این مکان‌ها اشغال شده‌اند.»

سازمان ملل همچنین گفته است که منابع در خارطوم و بیشتر دارفور «به شدت محدود شده است». صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) هفته گذشته گزارش داد: «کمبود حیاتی منابع مورد نیاز برای رسیدگی بالینی به تجاوز جنسی وجود دارد، زیرا ذخایر آن غیرقابل دسترس است».

علیرغم توافق دو طرف در روز پنجشنبه برای محافظت از غیرنظامیان به منظور ارسال تجهیزات بشردوستانه، جنگ و حملات هوایی شدید در خارطوم و ال‌جنینه در غرب دارفور در آخر هفته ادامه داشته است. قرار است دو طرف در هفته جاری برای توقف درگیری‌ها گفت‌و‌گو کنند.

محمد حمدان داگلو معروف به حمدی به عنوان فرمانده شبه نظامیان جنجاوید متهم است که قبلاً از تجاوز جنسی به عنوان سلاح جنگی در دو دهه درگیرهای دارفور استفاده کرده است.

همه گروه‌های مسلح سودان از زمان آغاز اعتراضات ضد دولتی در سودان در پایان سال ۲۰۱۸ به تجاوز و آزار جنسی متهم شده‌اند. پزشکان در خارطوم معتقدند نیروهای پشتیبانی سریع هنگام حمله به تظاهرات مسالمت آمیز در ژوئن ۲۰۱۹ هم به بیش از ۷۰ نفر تجاوز جنسی کرده‌اند.