آنچه از بدهی‌های دولت در پرداختی‌ها به افراد دارای معلولیت می‌دانیم

مستمری شهریورماه مددجویان و خانواده‌های تحت پوشش نهادهای حمایتی در ایران یعنی بهزیستی و کمیته امداد امام، در اولین روزهای مهرماه با تأخیر و بدون افزایش ۲۰ درصدی قول داده شده به حساب‌ها واریز شد. با بیش از دو هفته تاخیر مابه‌التفاوت مستمری ماه شهریور را پرداختند اما هنوز خبری از پرداخت پنج ماه بدهی دولت به معلولان نیست.

مستمری گروه‌های معلولان و دیگر مددجویان سازمان‌های حمایتی دولتی در ایران در بیستم هرماه واریز می‌شود. پرداخت مستمری شهریور ازاین‌رو با دو هفته بیشتر تأخیر صورت گرفت. این تأخیر بسیاری از خانواده‌های معلولان را که تحت پوشش هستند نگران کرد. اما نگران‌کننده‌تر از آن این بود که دولت برخلاف قولش برای افزایش ۲۰ درصدی مستمری معولان، رقم بدهی پنج ماه گذشته را به حساب‌ها نریخت.

پس از اضطراب و شکایت بسیاری از خانواده‌های معلولان، مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی روز چهارم مهر گفت که واریز مابه‌التفاوت افزایش مستمری فعلا فقط برای شهریورماه مددجویان کمیته امداد صورت خواهد گرفت. این نهادهای حمایتی از خانواده‌ها خواستند که صبر کنند تا پرداختی‌ همین ماه شهریور هم به‌تدریج صورت بگیرد.

در روز های اول تا سوم مهر، چندین خبر از مقامات دو سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام منتشر شد که وضعیت افزایش مستمری را در حالت تعلیق قرار می‌داد. بعد از چند روز اما، ۲۰ درصد افزایش قول‌داده‌شده فقط برای شهریورماه پرداخت شد. قول داده شد که از این به بعد مستمری با افزایش ۲۰ درصدی پرداخت شود. از این به بعد قرار است ارقام پرداختی ماهانه به احتساب افزایش ۲۰ درصدی این ارقام به تومان باشد: خانواده یک نفره: ۷۶۴۴۰۰؛ خانواده دو نفره: ۱۰۹۲۰۰۰؛ خانواده سه نفره: ۱۵۲۸۸۰۰؛ خانواده چهار نفره: ۱۹۶۵۶۰۰؛ خانواده پنج نفره: ۲۴۰۲۴۰۰.

این ارقام مستمری پایه معلولان شدید و خیلی شدید است و رقم پرداختی بنا به تعداد افراد خانواده‌ تحت سرپرست افراد تحت پوشش افزایش پیدا می‌کند.

با این حال، بسیاری از معلولان در هفته اول مهرماه گزارش کردند که هنوز مستمری دریافت نکرده‌اند. پاسخ سازمان بهزیستی و کمیته امام این بود که پرداخت‌ها آغاز شده و صبر کنید به‌تدریج به حساب‌ها واریز خواهد شد.

دولت هنوز پنج ماه مستمری به معلولان بدهکار است

دولت از ابتدای ۱۴۰۲ قرار بود که بنا به تصویب مجلس، مستمری مددجویان نهادهای حمایتی در ایران را به میزان ۴۰ درصد افزایش دهد. اما این سازمان‌ها اعلام کردند که بودجه ندارند و تا شهریور ۱۴۰۲ تنها می‌توانند افزایش۲۰ درصدی را اجرایی کنند. ازاین‌رو دولت به معلولان یک بدهی پنج ماهه برای افزایش ۲۰ درصدی مستمری آنها دارد که این بدهی را هنوز پرداخت نکرده و مشخص هم نیست که چه زمانی پرداخت خواهد کرد.

بدهی دولت به افراد و خانواده‌های تحت پوشش تا شهریور ماه از این قرار است (رقم‌ها به تومان است): خانواده یک نفره: ۵۶۴۰۰۰؛ خانواده دو نفره: ۷۸۰۰۰۰؛ خانواده سه نفره: ۱۰۹۲۰۰۰؛ خانواده چهار نفره: ۱۴۰۴۰۰۰؛ خانواده پنج نفره: ۱۷۱۶۰۰۰. نرخ بهره در این ارقام حساب نشده است و دولت هم حرفی از بهره نزده است.

علیرضا عسگریان، معاون رفاهی و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش‌تر قول داده بود که برای پرداخت این بدهی تأمین اعتبار کنند. ما در ۳۱ شهریور در گفت‌وگو با ایسنا او در حال خریدن وقت حتی برای افزایش ۲۰ درصدی مستمری ماه شهریور بود و به این رسانه گفت که اگر شهریور را پرداخت نکنیم، دیگر از مهرماه افزایش را پرداخت می‌کنیم:

موضوع مابه‌التفاوت پنج ماه پیش از شهریور مسکوت مانده است. علیرضا عسگریان به‌عنوان یک مقام وزارت تعاون حتی موضوع دستور صریح مجلس برای افزایش ۴۰ درصدی مستمری را هم مشمول خوانش این سازمان کرد و گفت:

عبارت کلیدی در خوانش دولت و وزات تعاون، «تامین منابع» است.

مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام در مورد بدهی دولت پاسخ شفاف‌تری داده است. او سوم مهرماه به رسانه «وقت صبح» گفت که بدهی پنج ماه قبل «به‌محض اختصاص اعتبارات موردنیاز از سوی دولت، پرداخت خواهد شد.» به عبارتی، دولت که نماینده‌اش در این مورد وزارت تعاون است، هنوز خیال ندارد بدهی را پرداخت کند.

دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در ایران تحت پوشش خدمات سازمان بهزیستی کشور هستند که از این تعداد یک و نیم میلیون نفر مستمری‌بگیر هستند. با این حساب، بدهی بهزیستی در کمترین حالت آن به خانواده‌های تک نفره، هشتصد و چهل‌وشش میلیارد تومان است.

بدهی‌های دیگر دولت به معلولان

کمپین معلولان مدت‌هاست که بخشی از مطالباتش را معطوف به سازمان برنامه و بودجه کرده است - جایی که نهایت باید تأمین منابع کند. بهروز مروتی، مدیر کمپین معلولان در سه نامه جداگانه به داود منظور، معاون ابراهیم رئیسی، رئیس‌ جمهوری اسلامی ایران و با حفظ سمت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور خواستار این شد که ردیف بودجه حذف‌شده معلولان در سال ۱۴۰۲، بازگردد.

دولت در قانون بودجه ۱۴۰۲، ردیف بودجه اجرای قانون حمایت از معلولان و از جمله بودجه اجرای ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان را حذف کرد. معلولان حالا از برنامه و بودجه می‌خواهند که در لایحه بودجه ۱۴۰۳، این ردیف را بازگرداند.

بر اساس ماده ۲۷ دولت مکلف است که مستمری و کمک هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید و یا شدید را که شغل و درآمد ندارد، برابر با حداقل دستمزد سالانه پرداخت کند. دولت همچنین موظف است که برای این کار اعتبارات لازم را در قانون بودجه هر سال کشور، منظور کند.

کمپین معلولان معوقات پرداختی‌های حمایتی دولت را لیست کرده است:

شهریور ۱۴۰۲، اولین ماهی است که پرداختی معلولان با افزایش ۴۰ درصدی برای خانواده تک نفره به رقم ۷۶۴۴۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود. حداقل دستمزد ۱۴۰۲، نزدیک ۸ میلیون تومان است. این رقم ۱۰ برابر پرداختی سازمان‌های حمایتی دولتی به معولان است. اگر ماده ۲۷ اجرا می‌شد، مستمری معلولان باید برابر با حداقل دستمزد می‌بود. در مقایسه با خط فقر ۱۴۰۲، با مستمری پرداختی به معلولان زندگی کردن بسیار دشوار و یا ناممکن است.

خبرگزاری ایلنا روز پنجم شهریور، در گزارشی نوشت که در سال ۱۴۰۲ و در دو سال پیش از آن تورم دست کم ۲۵۰ درصدی به سفره‌های زندگی مردم در ایران اضافه شده است. این گزارش همچنین گفت دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۲ یک سوم خط فقر است. این وضعیت را برای سفره معلولان که حداقل دستمزد، ده برابر مستمری‌شان است نشان می‌دهد. آنها همچنان باید با تورم ۲۵۰ درصدی زندگی کنند.

نمایندگان دولت و شورای عالی کار، سبد معیشت را برای سال ۱۴۰۲ حدود ۱۳ میلیون و ۱۰۰هزار تومان تخمین زدند. یعنی فردی که با معلولیت زندگی می‌کند یا خانواده او باید با ۷۰۰ هزار تومان مستمری، خرج سفره‌ای را با هزینه بالای ۱۳ میلیون تومان بدهد.

هزینه سبد معیشت برای معلولان به احتساب مخارج دیگر مانند هزینه پرستاری، هزینه‌های درمانی، هزینه حرکت در شهر، بسیار بالاتر است.