السودانی ساعتی پس از دیدار با بلینکن به ایران رفت: بغداد پیام محرمانه‌ای میان تهران و واشنگتن مبادله کرد؟

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز یکشنبه ۵ نوامبر/ ۱۴ آبان در سفری از پیش اعلام نشده به عراق سفر کرد. ساعاتی بعد هم نخست‌وزیر عراق راهی تهران شد. رسانه‌های آمریکایی می‌گویند که بلینکن در سفر جدیدش به خاورمیانه در تلاش برای کاهش تنش‌ها پس از وقوع جنگ بین اسرائیل و حماس در ۷ اکتبر است.

بلینکن پیش از حضور در بغداد به کرانه باختری اشغالی رفت و با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار کرد. شامگاه یکشنبه او برای نخستین بار در قامت وزیر خارجه آمریکا وارد بغداد شد. آن هم با جلیقه ضدگلوله و با تدابیر شدید امنیتی در میان موج بزرگی از مخالفت نیروهای شبه‌نظامی شیعه عراقی و جریان وابسته به مقتدی صدر.

بلینکن بلافاصله از فرودگاه بغداد راهی دفتر نخست‌وزیر عراق شد و با محمد شیاع السودانی دیدار کرد. السودانی چند ساعت بعد راهی تهران شد و دیدارش با بلینکن در ساعاتی پیش از عزیمت به تهران این گمانه را ایجاد کرد که او قرار است پیامی میان دو دشمن دیرینه رد و بدل کند.

واشنگتن می‌گوید که در تلاش است تا از کشیده شدن شعله‌های جنگ غزه به دیگر نقاط در خاورمیانه جلوگیری کند. با این حال حملات به پایگاه‌های آمریکا در عراق و سوریه به شکل بی‌سابقه‌ای شدت گرفته است. برخی گروه‌های شیعه نزدیک به سپاه قدس از جمله کتائب حزب‌الله در دومین هفته از جنگ اسرائیل با غزه گفتند که هدفشان روشن است: آمریکا را از عراق اخراج خواهند کرد و به «اشغال و مداخله آمریکایی» پایان می‌دهند. از آن زمان تا کنون ده‌‌ها حمله به پایگاه‌های آمریکایی در عراق و سوریه صورت گرفته است.

گروه کتائب حزب‌الله شنبه شب هم هشدار داد که سفر بلینکن به بغداد با «تشدید بی‌سابقه‌ای» از حملات به پایگاه‌های آمریکایی روبرو خواهد شد.

مقام‌های دفاعی ایالات متحده می‌گویند که حملات موشکی و پهپادی به نیروهای آمریکایی و ائتلاف ضد داعش در عراق و سوریه از زمان آغاز جنگ حماس و اسرائیل به صورت تصاعدی افزایش یافته است و تقریباً هر روز به یک پایگاه حمله می‌شود.

گروه‌های مسلح عراقی همسو با ایران تهدید کرده‌اند که اگر واشنگتن برای حمایت از اسرائیل علیه حماس در غزه مداخله کند، منافع آمریکا را با موشک و پهپاد هدف قرار خواهند داد.

بلینکن پس از دیدار با السودانی به خبرنگاران گفت که هدفش انتقال یک پیام مهم بود: «ارسال یک پیام بسیار واضح به هر کسی که ممکن است به دنبال سوء استفاده از درگیری در غزه برای تهدید پرسنل ما در اینجا یا هر جای دیگر در منطقه باشد، بسیار مهم بود: این کار را نکنید.»

این عبارت «این کار را نکنید»، کلید‌واژه‌ای است که بایدن ابتدا آن را در ابتدای حمله اسرائیل به غزه و خطاب به ایران به کار برد. آن هم در پاسخ به این سوال که اگر ایران به حزب‌الله لبنان فرمان آتش دهد، آمریکا چه خواهد کرد. این عبارت از زبان کاملا هریس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا و اکنون بلینکن هم شنیده شده است. بلینکن با استفاده از این عبارت احتمالا می‌خواست بگوید که موضوع حملات شبه‌نظامیان شیعه عراقی به پایگاه‌های آمریکایی را نه موضوعی مربوط به عراق و ابتکار بازیگران آن که با بازیگردانی ایران می‌داند.

السودانی در دیدار با بلینکن متعهد شده است که عاملان حملات موشکی به سه پایگاه نظامی در عراق که میزبان مستشاران ائتلاف بین‌المللی هستند، از جمله عین الاسد در غرب عراق، یک پایگاه نظامی در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد و حریر در شهر اربیل در شمال عراق را تعقیب کند.

البته نخست‌وزیر عراق کار دشواری در پیش دارد. تعقیب عاملان این حملات اگر از مرحله تعارفات دیپلماتیک بگذرد و وارد فاز اجرایی شود، منصب لرزان نخست‌وزیر عراق را در برابر قدرتمندترین بلوک سیاسی- نظامی این کشور قرار خواهد داد که بیش از آنکه گوششان به سمت بغداد باشد به سمت دهان فرماندهان سپاه قدس است.

شاید به همین دلیل السودانی وقتی به ایران رفت پاسخ درخواست بلینکن را مطابق روایت قابل قبول برای رهبران تهران داد و در کنفرانس خبری گفت که اگر کشوری به دنبال ممانعت از گسترش درگیری‌ها در خاورمیانه است باید از ابزارهایش برای مهار اسرائیل استفاده کند. پیامی روشن که مخاطب آن آمریکا بود.

نخست‌وزیر عراق صبح روز دوشنبه پس از پایان دیدارش با ابراهیم رئیسی گفت که آن‌ها «پیرامون مسائل مختلف رایزنی کردند که مهم‌ترین آن مسأله فلسطین و کشتار ملت فلسطین بود». او از انتقال پیام آمریکا به تهران یا بالعکس سخن نگفت. از توقف حملات به پایگاه‌های آمریکایی هم چیزی نگفت. این‌ها شاید بخش‌های محرمانه این سفر باشد ولی بیان نشدنش در حاشیه دیدارها نشان می‌دهد که واشنگتن و تهران فعلاً سر سازگاری با یکدیگر درباره جنگ غزه ندارند.