تورم وعده‌ها در روز جهانی معلولان

یکشنبه ۱۲ آذر / ۳ دسامبر، روز جهانی معلولان بود. این روز معمولاً بهانه‌ای برای آگاهی‌رسانی درباره وضعیت و حقوق افراد دارای معلولیت است.

با این‌همه امسال در ایران کمپین معلولان در توییتی اعلام کرد که به دلایلی از جمله «عدم برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مؤثر در حوزه معلولیت (پیشگیری، توانبخشی، توانمندسازی)، عدم اجرای قانون معلولان و سایر مصوبه‌های مرتبط با حقوق معلولان، و وضعیت اسف‌بار معلولان» مراسم روز جهانی را تحریم می‌کند.

برنامه‌ها و سخنرانی‌هایی که امسال به مناسبت روز جهانی معلولان برگزار شد، در کنار اظهارات توهین آمیز وزیر کار جمهوری اسلامی، پر بود از نگاه‌های ترحم‌آمیز پدرسالارانه و انبوهی از وعده‌ها. با این‌همه، واقعیت‌های روی زمین تأیید می‌کند که نگاه دولت به مسائل جامعه معلولان به طرز بیان وزیر کار نزدیک‌تر است تا وعده و وعیدهایی که داده می‌شوند.

اظهارات توهین‌آمیز، نگاه پدرسالارانه، انبوه وعده‌ها

صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراسمی به مناسبت روز جهانی معلولان در جمع افراد دارای معلولیت گفت: «به امید ایرانی بدون معلول.» او همچنین به بی‌توجهی قدرت‌های جهانی به فلسطین با این تعبیر اشاره کرد که جامعه جهانی «کر و کور و لال» شده است. بهروز مروتی، مدیر کمپین معلولان اظهارنظر این مقام ارشد دولت را «توهین رسمی» به افراد دارای معلولیت در مراسم گرامیداشت آن‌ها خواند.

اظهارنظر معلول‌ستیز مسئولان جمهوری اسلامی البته بی‌سابقه نیست. چند سال پیش هم مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، در نخستین هفته‌های آغاز به کار شورای ششم سطل‌های زباله سطح شهر را به‌خاطر خطر چرخ‌های شکسته‌شان «مثل آدم‌های چلاق» خواند.

در هفته‌ای که گذشت، به بهانه روز جهانی معلولان، مسئولان جمهوری اسلامی افراد دارای معلولیت را هدف انبوهی از «دلسوزی‌های پدرانه» قرار دادند.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی از این گفت که «هیچ‌گاه» از یاد معلولان غافل نمی‌شود سخن گفت و احمد مروی، متولی «آستان قدس رضوی» زیارت معلولان را افتخاری برای «بارگاه رضوی» خواند.

علاوه بر این، مسئولان مختلف انبوهی از وعده‌ها دادند که سازوکار و پشتوانه اجرایی‌شان نامعلوم است.

علی‌محمد قادری، رئیس سازمان بهزیستی در حاشیه بازدید از مرکز خیریه «یاوران معلولان» در محله نارمک تهران، از لزوم پرداخت حق پرستاری به حدود ۱۵۰ هزار خانوار دارای معلول صحبت کرد. قادری که چند هفته پیش فعالان کمپین معلولان را به خاطر پیگیری اجرای قانون جامع حمایت از معلولان، تهدید به «تبعات سیاسی و امنیتی» کرده بود گفت: «آن چه در سالروز افراد دارای معلولیت اهمیت دارد، پیگیری مداوم قانون جامع حمایت از معلولان است و نقاط مبهم در اجرای این قانون باید رفع شود.»

مرتضی کوهی، معاون امور توانبخشی اداره کل بهزیستی استان کرمانشاه نیز از ساخت ۴۰۰ خانه برای معلولان این استان خبر داد. محسن افشارچی، استاندار زنجان گفت مسکن معلولان «با بهره‌گیری از فناوری‌های روز» ساخته می‌شود.

میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی نیز روز شنبه ۱۱ آذر در نشست بررسی مشکلات بیمه‌شدگان دارای اوتیسم به میزبانی سازمان بیمه سلامت، اعلام کرد که «به‌ موجب مصوبات شورای عالی بیمه، مقرر شده که همه خدمات مورد نیاز مبتلایان به اوتیسم در قالب پوشش بیمه‌ای انجام شود و سازمان‌های بیمه پایه هزینه درمان آنان را به حداقل برسانند.» طبق گزارش خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی (ایرنا)، موسوی در این نشست افزود:

محمد یوسف‌زاده، مدیرکل دفتر فنی استانداری اصفهان هم روز سه‌شنبه ۱۴ آذر در دومین جلسه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی استان اصفهان خبر داد که پنج دستگاه خودروی وَن مناسب‌سازی‌شده برای افراد دارای معلولیت در شهر اصفهان فراهم شده است.

واقعیت‌ها: از تعطیلی مرکز درمانی و توانبخشی تا افزایش سن بازنشستگی

براساس گزارش پایگاه خبری تابناک کرمان، شهر رفسنجان دارای یک مرکز فیزیوتراپی مجهز برای افراد دارای معلولیت بود که به‌تازگی تعطیل شده است. محمود حیدری، رئیس اداره بهزیستی رفسنجان می‌گوید نیروی کاردرمانی که در این مرکز مشغول کار بوده بازنشسته شده و یک نفر جایگزین از کرمان خدمات می‌داده که به شهر خودش منتقل شده است. او نبود نیروی کاردرمان را علت تعطیلی مرکز فیزیوتراپی رفسنجان اعلام کرد و افزود: «در حال پیگیری هستیم که هرچه زودتر نیروی کاردرمان تأمین و خدمات‌دهی به معلولان از سرگرفته شود.»

روزنامه شرق نیز در گزارشی از احتمال تعطیلی قریب‌الوقوع مرکز توانبخشی خزانه در تهران خبر داد. این مرکز که از سال ۱۳۶۷ با وقف محمد خزانه به منطقه ۱۷ تهران منتقل شده، در این چند دهه نقش مهمی در بهبود وضعیت معلولان منطقه داشته است. یکی از کارکنان این مرکز به خبرنگار شرق می‌گوید:

به گفته این مددکار و فعال حوزه معلولان، روند افول مرکز با جمع‌آوری خودروهای سرویس کارکنان مرکز در زمان شیوع کووید-۱۹ به بهانه‌هایی چون نبود راننده یا صرفه‌جویی در هزینه، آغاز شد. همچنین از سال ۱۳۹۸ به خاطر اضافه‌نشدن نیروهای طرحی به مرکز و بازنشسته‌شدن نیروهای قدیمی، بسیاری از کلاس‌ها همچون کلاس‌های مهارت زندگی، جهت‌یابی، کامپیوتر، آموزش موسیقی و غیره به حالت تعطیل و نیمه‌تعطیل درآمد. پس از چندی، مسئول معاونت توانبخشی بهزیستی شهر تهران اعلام کرد که «چرا باید پول برق یا آب اضافی و هزینه نیرو برای مرکز خزانه صرف شود» و رأی به تعطیلی مرکز داد.

«شرق» همچنین به نقل از این مددکار می‌نویسد:

بنا بر این گزارش، در مرکز خزانه حدود ۹هزار پرونده وجود دارد که حدود هزار مورد متعلق به افراد نابیناست. حدود ۳۰ کودک شش تا ۱۲‌ساله که با برچسب ابتلا به اختلال اوتیسم از مدرسه طرد شده بودند، در مرکز خزانه آموزش دیدند و بعد از کسب مهارت‌هایی توانستند به تحصیل در مدرسه ادامه دهند. گفته می‌شود در حال حاضر تمام این خدمات به علاوه حمایت‌های دیگر مانند آموزش خط بریل و کار با تلفن همراه در مرکز خزانه تعطیل شده است.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی صبح یکشنبه ۲۸ آبان به یک پیشنهاد کمیسیون تلفیق برنامه توسعه هفتم رای مثبت دادند که بر اساس آن سن بازنشستگی و سنوات اشتغال در یک بازه زمانی بیست ساله افزایش خواهد یافت. بهروز مروتی، مدیر کمپین معلولان در گفتگو با خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) در رابطه با نسبت این طرح با افراد دارای معلولیت گفت: