بمباران و تخریب زیرساخت‌های روژآوا با تجهیزات پیشرفته نظامی ناتو

از مردم عادی تا شاعر و نویسنده، فیلسوف و سیاستمدار، به صورت عام، جنگ را نکوهش می‌کنند، حداقل بعد از پایان جنگ جهانی دوم و پس از آن همه ویرانی و کشتار، روی واقعی جنگ برای جامعه جهانی آشکارتر شد، اما این بدان معنا نبوده که بشر از آن همه کشتار و ویرانی درس بگیرد و پس از آن دنیا در صلح و آرامش به سر ببرد، انگار جنگ و کشتار از ازل بخشی از سرنوشت شوم بشر بوده است. با این حال، حداقل در قرن اخیر جنگ هم دارای قوانین خاص خود بوده و طرفین درگیر در جنگ می‌بایستی کودکان، زنان و غیرنظامیان را از آسیب‌های جنگ دور نگهدارند. 

اما وقتی یکی از کشورهای عضو ناتو، در مقابل چشم جهانیان اعلام می‌کند که زیرساخت‌های یک منطقه را هدف قرار می‌دهد و علاوه بر زیرساخت‌ها حتی مدارس و بیمارستان‌ها را هم بمباران می‌کند و دنیا چشم‌اش را بر آن می‌بندد، صحبت از اخلاق در میادین جنگ و حتی اخلاق در دنیای سیاست، در دنیای امروز کمی دور از واقعیت به نظر می‌رسد.

روژآوا کورسوی امیدی در دل تاریک خاورمیانه

در خاورمیانه‌ای که در آتش تعصبات مذهبی، نقض حقوق‌بشر، قتل‌های ناموسی، نابرابری جنسیتی و ناعدالتی می‌سوزد، منطقه نسبتا کوچکی در شمال و شمال شرقی سوریه به نام روژآوا وجود دارد که پس از بهار عربی و خیزش مردم سوریه علیه بشار اسد، از طرف کُردها تاسیس و اداره می‌شود.

بنا به گفته و نوشته رسانه‌ها و گزارشگرانی که از این منطقه دیدن کرده‌اند، مسلمان، آشوری، کلدانی، ایزیدی و مسیحی در کنار هم و در همسایگی همدیگر بدون تبعیض زندگی می‌کنند، در مدارس هر قوم و ملیتی به زبان خودش تحصیل می‌کند و در روستاها مردم به صورت اشتراکی کاشت و برداشت می‌کنند، چند همسری ممنوع است و مذهبی‌ها حق صدور هیچ فتوایی که با موزاین حقوق‌بشری امروزی و برابری جنسیتی منافات داشته باشد را ندارند.

در باره آنچه که در روژآوا بنا نهاده شد، اسلاوی ژیژک، فیلسوف معاصر در یک سخنرانی در جلسه آنلاین دانشگاه کوبانی گفته بود، دوستان کُرد، شما مدینه فاضله‌ای را بنا نهاده‌اید که با کمک و یاری یک جامعه فکری به وجود آمده است، شما نه تنها نمادی از مقاومت بلکه نماد یک نظم جدید هستید.

منطقه خودمختار روژآوا در طول کمتر از دو ماه گذشته، بیش از ٦٠٠٠ بار از سوی دولت ترکیه که یکی از کشورهای عضو ناتو است، مورد حمله هوایی قرار گرفته و علاوه بر تاسیسات زیربنایی و منابع ذخیره آذوقه، مدارس و بیمارستان‌هایش هم در امان نبوده و دولت‌های غربی هم کاملا در مقابل کشتار کودکان و غیرنظامیان سکوت کرده‌اند.

مسئله کرد، کابوس ابدی ترکیه

ترکیه نوین که بر اساس یک ملت و یک دولت بنا نهاده شد، از همان ابتدا بر پایه انکار و حذف سایر ملیت‌های داخل جغرافیای ترکیه کنونی اداره شده و می‌شود.

دولت‌های پی در پی در این کشور تا اندازه زیادی توانستند ارامنه، یونانی‌ها، چرکس‌ها و عرب‌ها را حذف کنند، تنها ملیتی که تن به آسیمیلاسیون نداد و در مقابل تفکر یک ملت، یک دولت ایستاد، کُردها بودند. برای همین وقتی که اولین روزنامه کُردی در قاهره منتشر شد، با مخالفت شدید ترکیه روبرو شد. سخنی هست که در میان سیاستمداران و دولت‌مردان ترکیه زیاد شنیده می‌شود و آن این است که «اگر کشوری به نام کُردستان در کره ماه تشکیل بشود، ما علیه آن خواهیم ایستاد» و تا جایی هم که توانسته‌اند به این سیاست عمل کرده‌اند.

یک قرن سیاست ترکیه در قبال مسئله کُرد، شعله‌ور شدن آتش جنگی چهل ساله است که تا کنون ده‌ها هزار مادر ترک و کُرد را داغدار کرده است.

پس از سال‌ها جنگ، رجب طیب اردوغان که ابتدا روی مسلمان بودن کُردها و به دست آوردن آرای آنها حساب باز کرده بود، پروسه صلحی را با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) آغاز کرد و گفت‌وگو با عبدالله اوجلان، رهبر و بنیان‌گذار این حزب که در جزیره ایمرالی در زندان به سر می‌برد را به پیش می‌برد، این گفتگوها به نتیجه نرسید و پروسه صلح هم به شکست انجامید.

شکست مذاکرات حزب کارگران کُردستان به رهبری عبدالله اوجلان و دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان، دو دلیل عمده داشت، جنبش کُرد در داخل ترکیه به دنبال به دست آوردن کرسی در پارلمان آن کشور بود و این مسئله باعث به چالش کشیدن اکثریت حزب حاکم به ریاست اردوغان می‌شد. دلیل دوم در شکست مذاکرات صلح، جنگ کُردها با داعش بود که کردها معتقد بودند که دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان، در حمله داعش به کردها در شمال سوریه نقش داشته و علاوه بر باز گذاشتن مرزهای ترکیه برای ورود و خروج اعضای داعش به روژآوا، به این گروه برای حمله به کردها فشار آورده است.

پس از شکست پروسه صلح، مناطق و استان‌های کُردنشین نظامی‌تر و سیاستمداران کُرد راهی زندان شدند. دولت ترکیه موفق شد تا کُردها را هم در سوریه و هم در عراق گرفتار جنگ با داعش کند و از طرفی هم وعده نابودی کامل (پ‌ک‌ک) را داد، اما نتیجه آن چیزی که اردوغان انتظارش را داشت نشد. کُردها در عراق و سوریه توانستند داعش را شکست بدهند، در سطح جهانی مطرح بشوند و در سوریه به همراه نیروهای ائتلاف پایتخت داعش را تصرف کنند، آرزویی که اردوغان می‌خواست نصیب او بشود، اما غرب و به ویژه آمریکا با اطلاع از روابط پشت پرده ترکیه و داعش، به جای ترکیه با همراهی کردها سقوط پایتخت داعش را رقم زد.

 تلاش‌های نظامی و دیپلماتیک ترکیه علیه روژآوا

علیرغم تمام تلاش‌های نظامی و دیپلماتیک ترکیه، منطقه روژآوا پا گرفت، هم در واشنگتن و هم در مسکو و برلین و پاریس دفاتر دیپلماتیک خود را باز کردند. نمایندگان روژآوا به صورت رسمی در کاخ الیزه مورد استقبال قرار گرفتند. زمانی که ترکیه نتوانست از طریق داعش به خواسته‌هایش علیه کُردها برسد، به صورت مستقیم وارد جنگ شد و با تجهیزات نظامی غربی به جنگ روژآوا رفت. در عملیات نظامی علیه کانتون عفرین حتی از بمباران هوایی بیمارستان‌ها هم ابایی نکرد. علاوه بر ارتش از نیروهای جهادی و اسلام‌گراها علیه کُردها بهره جست، مردم عادی عفرین را مجبور به ترک خانه و کاشانه‌شان کرد و جهادی‌ها را در خانه‌های آنها اسکان داد.

ارتش ترکیه در روژآوا از بمب‌های فسفری علیه مردم عادی استفاده کرد و در قندیل از گازهای شیمایی علیه نیروهای حزب کارگران کردستان. اخیراً نیز دامنه حملات خود به روژآوا را شدت بخشیده است. اردوغان و دولت ترکیه از هر فرصتی برای فشار بر روژآوا به منظور ساقط کردن کامل این منطقه خودگردان استفاده می‌کند. موضع ضعیف و سکوت دول غربی در قبال تحرکات ترکیه علیه این منطقه خودگران جسارت ترکیه را برای حملات بیشتر، افزایش می‌دهد.

ترکیه از حمله مستقیم به کُردها در روژآوا، تا فشار بر کشورهای غربی با استفاده از کارت پناهندگان، به گروگان گرفتن عضویت سوئد در ناتو، ایجاد تنش و تفرقه میان کردها و قبایل عرب در شرق دیرالزور، تلاش برای آزادی زندانیان داعشی که در کنترل کردها است، دادن امتیاز به روسیه و حتی ملاقات با بشار اسد و ایجاد رابطه با دولت سوریه را برای تضعیف کردها در شمال و شمال شرق سویه به کار گرفته است.

 از بمباران زیرساخت‌ها تا تغییر دموگرافی روژآوا توسط ترکیه

ترکیه در حملات هوایی دو ماه اخیر با مدرن‌ترین پهپادها و جنگنده‌ها به روژآوا، بیمارستان‌ها، مراکز تولید و توزیع برق، سیلوهای گندم، مخازن آب آشامیدنی، چاه‌های استخراج نفت و تمام زیرساخت‌های اقتصادی و مراکز آموزشی را مورد هدف قرار گرفته‌ است. در این حملات بیشترین جانباختگان آن سالخوردگان، کودکان و غیرنظامیان بوده‌اند.

تخریب‌ها و بمباران‌ها را می‌توان هرچند به سختی اما دوباره ساخت و آباد کرد، اما تغییر بافت جمعیتی روژآوا سیاست دیگری است که ترکیه در پیش گرفته و در آینده به یکی از معضلات بزرگ در این منطقه تبدیل خواهد شد. دولت ترکیه با ساخت شهرک‌های متعدد در مناطقی که تحت کنترل دارد، شهروندان خارجی را آنجا اسکان می‌دهد. همان سیاستی که در قبرس شمالی پیش گرفته بود.

علاوه بر اسکان جهادی‌ها در منازل کُردهایی که مجبور به ترک عفرین شده بودند، ترکیه در زمین‌ها و جنگل‌ها و باغ‌های نابود شده زیتون اقدام به ساخت شهرک می‌کند تا با اسکان شهروندان خارجی در این شهرک‌ها بافت جمعیتی عفرین و حومه آن را تغییر دهد، همان کاری که صدام حسین در کرکوک، حافظ اسد در کُردستان سوریه، و خود ترکیه در قبرس شمالی انجام داده بودند.

با همه این اقدامات و بمباران‌ها و عملیات‌های نظامی از سوی ترکیه، روژآوا یک واقعیت است و ترکیه در نهایت مجبور خواهد شد که همانند اقلیم کُردستان وجود آن را بپذیرد. اخیراً هم جو بایدن ضمن تأکید بر ماندن نیروهای آمریکایی در روژآوا گفت، این نیروها در مناطق مهم و به منظور عملیات علیه تهدیدهای امنیتی و تروریستی و با همکاری نیروهای زبده محلی مستقر هستند و تأکید کرد کمک‌ها و حمایت‌های ایالات متحده همچنان ادامه خواهد یافت.