رویترز: مذاکرات فشرده بر سر آتش‌بس یک ماهه در غزه جریان دارد

تلاش‌های فشرده قطر، ایالات متحده آمریکا و مصر در هفته‌های اخیر بر رویکرد مرحله‌ای برای آزادی گروه‌های مختلف اسرای اسرائیلی - از غیرنظامیان تا سربازان - در ازای وقفه در درگیری‌ها، آزادی اسیران فلسطینی و کمک‌رسانی به غزه، متمرکز شده است.

رویترز به‌نقل از یک مقام رسمی در جریان مذاکرات نوشت، آخرین دور تلاش‌های دیپلماتیک در ۷ دی / ۲۸ دسامبر ۲۰۲۳ آغاز شد و پس از آن‌که حماس برای نخستین بار پیشنهاد آتش‌بس چند ماهه را مطرح کرد، اختلاف‌ها موجب شد تا مدت زمان آتش‌بس به حدود ۳۰ روز کاهش یابد.

با این حال، به‌گفته شش منبع آگاه، حماس از آن زمان، از پیشبرد برنامه‌ها تا زمانی که شرایط آتی آتش‌بس دائمی توافق نشود، خودداری کرده است.

منابعی که در این‌باره با رویترز صحبت کرده‌اند خواستار آن شده‌اند که ناشناس بمانند.

یکی از منابع فلسطینی نزدیک به تلاش‌های میانجی‌گری گفت در حالی که اسرائیل خواهان مذاکرات گام به گام  است، حماس به‌دنبال «یک بسته توافقی» در مرحله نخست است که با آتش‌بس دائمی پیش از آزادی گروگان‌ها موافقت کند.

اسرائیل و حماس از طریق میانجی‌ها مذاکره می‌کنند و نه به‌طور مستقیم.

سخنگوی کاخ سفید روز گذشته، سه‌شنبه ۳ بهمن / ۲۳ ژانویه گفت برت مک‌گورک، فرستاده آمریکا در خاورمیانه برای دومین بار در یک هفته به‌منظور گفت‌وگو در مورد آزادی گروگان‌ها در منطقه حضور داشت. او افزود واشنگتن از «وقفه بشردوستانه» طولانی‌تر در جنگ پشتیبانی می‌کند.

وزارت امور خارجه آمریکا و کاخ سفید، وزارت امور خارجه قطر و سرویس اطلاعات دولتی مصر در این‌باره اظهارنظری نکردند.

دو منبع امنیتی مصری گفتند در تلاش‌اند تا حماس را متقاعد کنند که آتش‌بس یک ماهه را بپذیرد و پس از آن تلاش کنند آتش‌بس دائمی برقرار شود. به‌گفته این منابع، حماس به‌منظور موافقت با آتش‌بس اولیه، ضمانت‌هایی را برای اجرای مرحله دوم توافق درخواست کرده است.

این منابع جزئیاتی از این‌که ضمانت‌ها شامل چه مواردی می‌شود، ارائه نکردند.

سامی ابوزهری، یکی از مقام‌های ارشد حماس، دوشنبه ۲ بهمن / ۲۲ ژانویه در پاسخ به پرسشی درباره مذاکرات، به رویترز گفت که این گروه آماده گفت‌وگو درباره طرح‌هاست اما هنوز توافقی صورت نگرفته است. ابوزهری گفت:

هفتمین منبع که یکی از مقام‌های ارشد حماس است، گفت یکی از پیشنهادهای اسرائیل اخراج شش نفر از رهبران بلندپایه حماس از غزه در ازای پایان جنگ بود اما حماس آن را به‌کلی رد کرد.

این منبع گفت فهرست افرادی که اسرائیل خواهان اخراج آن‌ها از نوار غزه است، شامل طراحان حملات ۷ اکتبر حماس از جمله یحیی السنوار و محمد الضیف است که تل‌آویو در پی کشتن یا دستگیری آن‌هاست و گمان می‌رود که در شبکه گسترده تونل‌های حماس در غزه پنهان شده باشند.

تقریباً چهار ماه پس از حمله حماس به جنوب اسرائیل که منجر به کشته شدن حدود یک‌هزار و ۲۰۰ نفر شد، حمله اسرائیل به غزه و ویران کردن بخش زیادی از مناطق آن و کشته شدن بیش از ۲۵ هزار فلسطینی هنوز نتوانسته است رهبری ارشد حماس یا توانایی جنگی این گروه را از بین ببرد.

نتانیاهو این هفته بار دیگر تکرار کرد که تنها «پیروزی کامل» بر حماس می‌تواند به جنگ پایان دهد. با این حال او برای دستیابی به توافق تحت فشار فزاینده‌ای قرار دارد، از جمله از سوی اعضای کابینه جنگی خود و خانواده‌های حدود ۱۳۰ گروگانی که همچنان در اسارت حماس باقی مانده‌اند.

ارتش اسرائیل روز دوشنبه با ۲۴ کشته بیشترین تلفات روزانه را در طول حمله خود به غزه متحمل شد.

پنج منبع گفتند که اسرائیل از مذاکراتی درباره پایان جنگ که شامل برچیده شدن حماس نباشد، خودداری کرده است. آن‌ها اما مشخص نکردند که آیا تبعید رهبری حماس این خواسته را برآورده می‌کند یا خیر.

ایلون لوی، سخنگوی دولت اسرائیل روز سه‌شنبه در یک نشست خبری گفت که تلاش‌ها برای آزادی گروگان‌ها ادامه دارد. او گفت اسرائیل با توافق آتش‌بسی که حماس را در قدرت نگه دارد، موافقت نخواهد کرد.

قطر و واشنگتن در مذاکرات آتش‌بس یک هفته‌ای در نوامبر که منجر به آزادی بیش از ۱۰۰ گروگان و حدود ۲۴۰ اسیر فلسطینی شد، نقش مهمی داشتند.

یک مقام که در جریان مذاکرات قرار داشت گفت از ۷ دی / ۲۸ دسامبر ۲۰۲۳ مذاکره‌کنندگان قطری چارچوب توافق جدیدی را به حماس و اسرائیل ارسال کردند و از هر دو طرف خواستند تا نشان دهند که با چه مواردی از آن موافق هستند.

به‌گفته این مقام، زمانی که دو طرف در اوایل ماه جاری (ژانویه) پاسخ دادند، حماس به دنبال آتش‌بسی بود که چند ماه طول بکشد، در حالی که اسرائیل می‌خواست همه گروگان‌ها در عرض چند هفته آزاد شوند.

این مقام افزود در چند هفته گذشته، میانجی‌های آمریکایی و قطری، دو طرف را به توافق بر سر روند ۳۰ روزه نزدیک‌تر کرده‌اند که شامل آزادی همه گروگان‌ها، ورود کمک‌های بیشتر به غزه و آزادی اسیران فلسطینی می‌شود.

به‌رغم دشواری پُر کردن شکاف‌ها در مواضع دو طرف، یکی از منابع آگاه گفت‌وگوها را فشرده توصیف کرد و گفت توافق می‌تواند «هر لحظه» صورت گیرد.

از سوی دیگر، واشنگتن نیز در حال افزایش فشار دیپلماتیک برای پایان دادن به خشونت‌هاست. در اوایل ژانویه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، به‌منظور یافتن راهی برای پایان دادن به خون‌ریزی‌ها به کشورهای عربی و اسرائیل سفر کرد.

یک منبع آمریکایی و یک مقام فلسطینی گفتند، حماس به‌دنبال ضمانتی است که اسرائیل درگیری‌ها را از سر نگیرد.

مقام فلسطینی گفت حماس از ایالات متحده، مصر و قطر می‌خواهد که اجرای آتش‌بس را تضمین کنند و نگران است که دولت نتانیاهو حتی پس از آزادی گروگان‌های غیرنظامی اگر سربازان اسرائیلی هم در اسارت باقی بمانند، جنگ را از سر بگیرد.

منبع آمریکایی نیز گفت در این دور، حماس به‌دنبال آزادی تمام اسیران فلسطینی از زندان‌های اسرائیل است، از جمله کسانی که در حملات ۷ اکتبر شرکت داشتند. این مقام که در جریان مذاکرات قرار داشت گفت که حماس از آن زمان درخواست خود را که احتمالاً با مخالفت شدید اسرائیل روبه‌رو خواهد شد، کاهش داده است.

مقام آگاه فلسطینی گفت حماس معتقد است که اسرائیل پیش از صحبت جدی در مورد آتش‌بس طولانی‌مدت، می‌خواهد عملیات خود را در خان یونس، شهر جنوبی غزه که شاهد شدیدترین حملات هفته‌های اخیر بوده است، به پایان برساند.