حمله به نظامیان آمریکایی در اردن: اندیشکده‌های واشنگتن چه می‌گویند؟

در پی حمله ۸ بهمن / ۲۸ ژانویه نیروهای «مقاومت اسلامی عراق» – ائتلافی از گروه‌های مسلح تحت حمایت جمهوری اسلامی –به سه پایگاه نظامی ایالات متحده آمریکا در سوریه، مقام‌های جمهوری اسلامی ایران گفتند ایران هیچ ارتباطی با حملات علیه نیرو‌های آمریکایی در اردن و کشته‌شدن سه نظامی آمریکایی ندارد. سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنشی دیگر گفت: «گروه‌های مقاومت منطقه در تصمیمات و اقدامات خود از ایران دستور نمی‌گیرند». از سوی مقابل جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده در نخستین واکنش خود تأکید کرد که «تمامی مسئولان این حمله را در زمان و به شیوه دلخواه پاسخگو می‌کند». در حالی‌که بایدن در واشنگتن از سوی بسیاری از جمله برخی از جمهوری‌خواهان برای جنگ با ایران تحت فشار است جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در جدیدترین واکنش نسبت به این حمله گفت که کاخ سفید در حال بررسی گزینه‌های مختلف برای پاسخ مناسب است. کربی همچنین گفت: «آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیست».

اما در اندیشکده‌های واشنگتن، کارشناسان ایران از چه زاویه‌ای به وقایع اخیر می‌نگرند؟

پال سالم، مدیر انستیتوی خاورمیانه در واشنگتن‌دی‌سی  در تحلیلی با عنوان «پاسخ آمریکا به حملات یکشنبه به نیروهای آمریکایی: استراتژیک یا واکنشی؟» می‌نویسد که ایالات متحده آمریکا باید گام بعدی‌اش را از منظر استراتژیک بردارد و نه صرفا به صورت یک واکنش.

به گفته سالم، افزودن بر تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ در غزه در جهت منافع آمریکا و منطقه است، که در نتیجه مانع آن خواهد شد که ایران و متحدانش کنترل استراتژیک و راهبردی منطقه ای را از دست واشنگتن خارج کنند. به باور مدیر انستیتوی خاورمیانه در شرایطی که اسرائیل و حماس به دستیابی به توافقی برای تبادل زندانیان و آتش بسی دو ماهه نزدیک ‌اند امنیت و ثبات منطقه و آمریکا با افزایش دیپلماسی برآورده می‌شود و این دیپلماسی باید زمینه‌ساز آتش‌بس دائم و پایان جنگ در غزه و پیشبرد تلاش‌های انسان‌دوستانه و امدادرسانی اضطراری در مقیاس گسترده شود.

در اظهارنظری دیگر در یک گزارش تحلیلی گاردین، جولیان بورگر نویسنده مقاله نظر نیکلاس هراس، یکی از مدیران ارشد موسسه «نیولاینز» در واشنگتن را جویا شده است. 

نیکلاس هراس می‌گوید: «دولت بایدن در موقعیتی دشوار گیر کرده زیرا اعضای ارشد دولتش به دنبال رقابت با چین در آسیا و رویارویی با روسیه در اروپا هستند و این در حالی است که در خاورمیانه در مقابل ایران هم حاضر به عقب‌نشینی نیستند.»

نیکلاس هراس معتقد است حفظ توازن مدام دشوارتر می‌شود:

شورای آتلانتیک در مطلبی مفصل به سراغ کارشناسانش رفته و سعی کرده به این سوال پاسخ دهد که «آیا آمریکا در تلافی به ایران حمله می‌کند؟»

ویلیام وشسلر، مدیر ارشد برنامه خاورمیانه در شورای آتلانتیک است. وشسلر معتقد است که آمریکا باورش را به این که ایران و نیروهای نیابتی‌اش را مدیریت می‌کند از دست داده است. او می‌گوید: «سال‌هاست که سیاست‌گذاران اسراییلی معتقدند تهدیدهای حماس را به طور موفقیت‌آمیزی مدیریت کرده اند اما وقایع هفتم اکتبر نشان داد که این باور نادرست است. به شکل مشابهی، سالهاست که در میان دولت‌های مختلف ایالات متحده سیاست‌گذاران باور دارند تهدیدها از جانب ایران را به ویژه وقتی پای سربازان آمریکا در منطقه به میان می‌آید مدیریت کرده اند.»

ویلیام وشسلر در ادامه می‌گوید که با کشته‌شدن نظامیان در حمله اخیر، این باور هم نادرست از آب درآمده است. 

او در ادامه با شرح واقعیت‌های جاری در منطقه به این اشاره می‌کند که سال جاری ممکن است با انتخاب دوباره دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا پایان یابد و نباید از نظر دور داشت که ترامپ همواره موافق خروج سربازان آمریکایی از منطقه بوده است.

مدیر ارشد برنامه خاورمیانه در شورای آتلانتیک معتقد است دولت بایدن نباید به تهران اجازه دهد که به چنین پیروزی‌ای دست یابد و پیشنهاد می‌کند که با قدرت به این حمله پاسخ دهد. اما باید به روشی این کار را انجام دهد که خطر گسترش و تحریک به یک جنگ گسترده‌تر منطقه‌ای را به حداقل برساند.

اغلب کارشناسان آتلانتیک در نظراتی تقریبا مشابه به دو مورد بالا یعنی پاسخ قوی اما استراتژیک به تهران اشاره کرده اند.

متیو زیس، یکی از پژوهشگران ارشد غیر مقیم شورای آتلانتیک اما به نکته دیگری اشاره دارد.

زیس معتقد است این حمله نتیجه سیاست شکست خورده «عراق-واحد» ایالات متحده است. سیاستی که به دنبال آن بوده تا عراقی متحد با مرکزیت بغداد را در قدرت نگه دارد. او با اشاره به بیش از ۱۵۰ حمله‌ای که فقط در چند ماه گذشته در سوریه و عراق توسط حشدالشعبی صورت گرفته می‌گوید ایالات متحده تمایل چندانی به مقابله با ایران یا دولت عراقی که مورد حمایت احزاب هم‌راستا با ایران است، ندارد. 

به باور او دولت ایالات متحده از روی ناچاری در تلاش برای حمایت و کمک به دولت مورد حمایت ایران در بغداد است که فدرالیسم  طراحی شده  توسط آمریکا در آن روزبه‌روز تحلیل می رود و نتیجه آن به حاشیه رفتن کردها و سنی‌ها است.