رویترز: مقام ایرانی می‌گوید حمله تلافی‌جویانه فوری در دستور کار نیست

خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) نوشت پدافند هوایی ایران در آسمان چند استان در این کشور، فعال شده است. شبکه‌ی خبری سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام آمریکایی تأیید کرد که گزارش‌ها در ایران ناشی از حمله‌ی متقابل اسرائیل به ایران است.

مقام‌های ایرانی وقوع حمله را هنوز تایید نکرده‌اند و از جنگ روانی دشمن خبر می‌دهند.

سی‌ان‌ان همچنین به نقل از مقام‌های آمریکایی گفت که هدف‌های اسرائیل تأسیسات هسته‌ای یا غیرنظامی نبودند. این شبکه خبری بعدتر گزارش داد که یکی از هدف‌ها یک پایگاه راداری بوده است.

پس از آن دو مقام نظامی اسرائیل در گفت‌و‌گو با روزنامه‌ی آمریکایی «نیویورک‌تایمز» حمله‌ی هوایی ارتش اسرائیل به ایران را تأیید کردند.

به گفته دو مقام دفاعی اسرائیل، ارتش اسرائیل بامداد روز جمعه ۱۹ آوریل به ایران حمله کرده است. این رسانه نوشته که به نظر می‌رسد این اولین پاسخ نظامی اسرائیل به حمله پنج روز قبل ایران به اسرائیل باشد.

سه مقام ایرانی تایید کردند که حمله به یک پایگاه هوایی نظامی در نزدیکی شهر اصفهان بوده است. آنها نگفتند که حمله چگونه و از سوی چه کشوری صورت گرفته است. همه مقام‌های اسرائیلی و ایرانی به شرط ناشناس ماندن با نیویورک تایمز صحبت کردند.

جنیفر جاکوبز، گزارشگر ارشد کاخ سفید خبرگزاری بلومبرگ در پیامی در ایکس (توئیتر سابق) نوشت:

همزمان ای‌بی‌سی‌نیوز آمریکا به نقل از مقامی آمریکایی مدعی شد که موشک‌های اسرائیلی به سایتی در ایران اصابت کرده‌اند. این مقام آمریکایی نتوانست حمله به سایت هایی در سوریه و عراق را تأیید کند.

در مقابل، روزنامه‌ی اسرائیلی جروزالم پست به نقل از یک مقام اسرائیلی نوشته که اسرائیل «به دلایل استراتژیک» مسئولیت حمله‌ی امروز را نمی‌پذیرد و نمی‌دانیم چرا وزارت دفاع آمریکا اطلاعات این حمله را به رسانه‌های آمریکایی «درز داده است.»

از سوی دیگر، سازمان بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) می‌گوید هیچ آسیبی به پایگاه‌های هسته‌ای ایران وارد نشده است. رافائل گروسی، رئیس این سازمان در صدور بیانیه‌ای ضمن اشاره به این خبر، از همه خواستار «خویشتنداری شدید» شد و تأکید کرد که «تأسیسات هسته‌ای نباید در هیچ درگیری نظامی‌ای هدف قرار بگیرند.»

واکنش مقام‌های جمهوری اسلامی و رسانه‌های داخل ایران

با وجود این تا این لحظه رسانه‌های رسمی ایران «حمله‌ی خارجی» را تکذیب می‌کنند. خبرگزاری «تسنیم»، نزدیک به سپاه پاسداران، نوشت:  

کمتر از یک روز قبل از حمله اسرائیل به اصفهان، احمد حق طلب، فرمانده سپاه حفاظت و امنیت مراکز هسته‌ای کشور به رسانه مشرق، که نزدیک به سپاه پاسداران است گفت مراکز هسته‌ای ایران در امنیت هستند. او گفت در واکنش به تهدیدهای اسرائیل «تجدید نظر در دکترین و سیاست‌های هسته‌ای» جمهوری اسلامی و «عدول از ملاحظات گذشته» محتمل است.

مقامات ایرانی به المیادین گفته‌اند که هیچ حمله‌ای به ایران نشده و خبرهای منتشر شده درباره حمله اسرائیل کذب‌ و بخشی از جنگ رسانه‌ای هستند.

رویترز نوشت یک مقام ایرانی در گفت‌وگو با این خبرگزاری گفته است که حمله به ایران موشکی نبوده است؛ بر خلاف آنچه پیش‌تر یک مقام آمریکایی به‌ ای‌بی‌سی گفته بود.

این مقام ایرانی که نامش نیامده به رویترز گفت که که انفجارهای شنیده شده در اصفهان در نتیجه فعال شدن سامانه‌های پدافند هوایی ایران بوده و هیچ حمله موشکی علیه ایران انجام نشده است.

رویترز همچنین به نقل از «یک مقام ارشد ایرانی» که نخواسته نامش فاش شود نوشته که ایران قصد «واکنش فوری» به این حمله را ندارد.

روزنامه همشهری آنلاین به نقل از حسین دلیریان، سخنگوی سازمان فضایی کشور اعلام «هنوز هیچ نشانه‌ای مبنی بر حمله موشکی به اصفهان وجود ندارد.» دلیریان در شبکه ایکس نوشته بود که پدافند هوایی جمهوری اسلامی، چند ریزپرنده را ساقط کرده است.

سیاوش میهن‌دوست، امیر سرتیپ دوم ارتش جمهوری اسلامی در استان اصفهان در گفت و گو با خبرگزاری صدا و سیما گفت:

فواد ایزدی، کارشناس مسائل بین‌الملل، که به وزارت خارجه جمهوری اسلامی نزدیک است در گفت‌وگو با خبرگزاری دفاع مقدس گفت که انفجارها در اصفهان جنگ روانی اسرائیل است.

این کارشناس نزدیک به حکومت با تاکید بر اینکه در اصفهان چند ریز پرنده مورد هدف قرار گرفته است، گفت:

خبرگزاری حکومتی «مهر» نیز از قول منابع موثق حکومتی که نام آنها نیامده است نوشت: تاسیسات هسته‌ای در استان اصفهان در امنیت کامل است.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز در اولین واکنش به خبر حمله اسرائیل به یک پایگاه نظامی در اصفهان در شبکه ایکس نوشت که در جریان جلسه شورای امنیت، گفته است که ایران به دنبال گسترش تنش‌ها نیست اما نسبت به هرگونه «ماجراجویی جدید» اسرائیل واکنش نشان خواهد داد.

در متنی که امیرعبداللهیان منتشر کرده آمده:

امیرعبداللهیان پیش‌تر به سی‌ان‌ان گفته بود که به آمریکا درباره اسرائیل پیام داده‌ و گفته است که اگر اسرائیل به ایران حمله کند، پاسخ ایران، «قاطع، حتمی و پشیمان‌کننده خواهد بود.»

خبرگزاری امنیتی «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران نیز با «بلوف رسانه‌ای» خواندن خبر حمله اسرائیل، نوشت حمله‌ی ایران به اسرائیل در پاسخ به حمله‌ی اسرائیل به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق، «آنچنان بازدارنده بوده» که اسرائیل به جای اقدام نظامی در ایران، دست به بازی رسانه‌ای زده است.

ارتش اسرائیل و دفتر نخست وزیری این کشور حاضر نشدند گزارش‌های مقام‌های آمریکایی مبنی بر حمله اسرائیل به ایران را تأیید یا تکذیب کنند.

ارتش اسرائیل در پاسخ به پرسشی در مورد گزارش‌ انفجارها و حملات در ایران و سوریه به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال حاضر اظهارنظری نداریم». دفتر نخست وزیری این کشور هم از پاسخ دادن در این مورد، خودداری کرد.

سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده (سیا) هم از اظهار نظر خودداری کرده است.

هنوز اسرائیل رسماً هیچ واکنشی به این گزارش‌ها نشان نداده است.

علی احمدی، کارشناس مسائل کنترل تسلیحاتی در گفتگو با الجزیره گفت که حمله مخابره‌شده «بسیار محدودتر از آن چیزی بود که بسیاری انتظار داشتند.» او در این رابطه افزود که اسرائیل بسیار بیش از آنچه خیلی‌ها فکر می‌کنند «از نظر دامنه و بُرد عملیاتی محدودیت دارد.» احمدی گفت که با توجه به دامنه‌ی محدود حمله‌ی ادعایی اسرائیل – که او آن را بیشتر شبیه «خرابکاری امنیتی» خواند تا «حمله‌ی نظامی» – اشتباه است اگر ایران واکنشی گسترده و بزرگ نشان دهد.

در سوی دیگر، کارشناس شبکه‌ی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی مدعی شد که ریزپرنده‌ها را «عوامل نفوذی از داخل کشور» پرواز داده‌اند. در همین راستا، رسانه‌های سپاه پاسداران از جمله «تسنیم» و «صابرین نیوز» تکذیب کرده‌اند که اصلاً حمله‌ی موشکی از خارج خاک ایران به اصفهان انجام شده است.

نخستین گزارش‌ها از حمله

ابتدا جورازلم پست از شنیده شدن «صدای انفجار در ایران، سوریه و عراق» داد.

اندکی بعد شبکه خبر جمهوری اسلامی نیز در زیرنویس خبرش نوشت:

صدای انفجار در تبریز هم شنیده شد و ایرنا تأیید کرد که منشاء صدای انفجار فعالیت پدافند هوایی بوده است:

ایرنا افزود که هیچ انفجاری در خود شهر تبریز رخ نداده است.

ایران نوانسز که نزدیک به وزارت خارجه ایران است، با استناد به گزارش صدا و سیما نوشت چند پهپاد کوچک در حریم هوایی استان اصفهان سرنگون شده‌اند.

رسانه تایمز اسرائیل نوشت آژیر خطر در شهرهای نزدیک مرز لبنان به دلیل وجود هواپیمای متخاصم به صدا درآمده است.

این رسانه نوشت به دلیل ورود هواپیمای متخاصم به حریم هوایی اسرائیل، آژیرهای هشدار در بسیاری از مناطق شمالی در نزدیکی مرز با لبنان به صدا در آمده‌اند و ارتش به شهروندان دستور داده که به پناهگاه بروند.

همزمان در شبکه‌های اجتماعی از دیده شدن فعالیت پدافند هوایی و شنیده شدن صدای انفجار و آژیر در نزدیکی اصفهان گزارش‌هایی به گوش می‌رسد. ایرنا بعدا این گزارش‌ها را تایید کرد.

 خبرگزاری مهر، نزدیک به حکومت ایران نوشت که ساعت حدودی شنیده شدن انفجار در اصفهان، حوالی ۴ بامداد به وقت محلی بوده است. این خبرگزاری نوشت، که صدای انفجار شدید بوده و پس از آن احتمالا صداهای بعدی مربوط به صدای پدافند هوایی ایران بوده است.

با وجود تایید یک مقام رسمی آمریکایی که این حمله اسرائیل به ایران است، خبرگزاری مهر نوشت «تاکنون شواهدی از اصابت و حمله وجود ندارد».

 خبرگزاری فارس که نزدیک به حکومت ایران است در کانال تلگرام خود نوشت صدای انفجار در شهر قهجاورستان، در شمال غرب اصفهان شنیده شده است. این خبرگزاری نوشت «هنوز علت این صداها مشخص نیست» و در ادامه توضیح داد «شهر قهجاورستان در نزدیکی فرودگاه اصفهان و پایگاه هشتم شکاری نیروی هوایی ارتش واقع است.»

این خبرگزاری بعدا گزارش داد که سه انفجار حوالی پایگاه شکاری ارتش در شمال غرب اصفهان شنیده شده است و پدافند ایران در واکنش «به یک شی که احتمال داده می‌شود ریزپرنده باشد» فعال شده است.

فارس نوشت «رادار ارتش» از اهداف احتمالی بوده و تایید کرد که شیشه‌های چند ساختمان اداری در این محدوده شکسته شده است.

ویدئویی منتسب به همین پایگاه منتشر شده است:

 پایگاه هشتم شکاری اصفهان که صدای انفجار در نزدیکی آنجا شنیده شده، از جمله آشیانه‌های هواپیماهای F-۱۴ ایران است. در اردیبهشت ۱۴۰۲، یک هواپیمای F-۱۴ به دلیل نقض فنی سقوط کرد.

پایگاه هوایی شهید بابایی در دست نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است و از جمله خانه انواع جنگنده‌های جمهور اسلامی شامل اف۷، اف۱۴، پی‌سی۷، تجهیزات جنگنده‌ها، تجهیزات راداری و پدافندی است.  

واکنش‌های بین‌المللی

هلند «تحولات اخیر» در خاورمیانه را «نگران‌کننده» خواند. هانکه بروینز، وزیر خارجه‌ی هلند گفت کشورش «وضعیت در ایران را از نزدیک دنبال می‌کند.» بروینز در حساب کاربری ایکس خود نوشت: «تحولات اخیر در خاورمیانه عمیقاً نگران‌کننده‌اند. جلوگیری از افزایش بیشتر تنش‌ها اهمیتی فوق‌العاده دارد.»

آنتونیو تایانی، وزیر خارجه‌ی ایتالیا نیز خواستار «تنش‌زدایی مطلق» در خاورمیانه شد. او در گفتگو با تلویزیون رای نیوز گفت: «ما همگان را دعوت به احتیاط می‌کنیم تا از تشدید تنش‌ها جلوگیری شود.»

ملانی جولی، وزیر خارجه‌ی کانادا نیز در حساب ایکس خود نوشت: «ما وضعیت را از نزدیک رصد می‌کنیم. ما امروز صبح این وضعیت را با وزیران خارجه‌ی حاضر در نشست گروه ۷ در کاپری ایتالیا به بحث می‌گذاریم.»

وزارت امور خارجه‌ی عمان هم با صدور بیانیه ای «حمله‌ی اسرائیل» به اصفهان و نیز حملات نظامی مکرر اسرائیل در منطقه را محکوم کرد.

چین در نخستین واکنش خود اعلام کرد با اقدام‌هایی که «تنش‌های موجود را تشدید می‌کند» مخالف است. طبق گزارش شبکه الجزیره لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به سوالی درباره شنیده شدن صدای انفجارهای گزارش شده در نزدیکی اصفهان گفت که دولت چین «گزارش های مربوطه» را تحت نظر دارد و با هر اقدامی که تنش‌ها را تشدید کند مخالف است.

ژان نوئل بارو، معاون وزیر خارجه‌ی فرانسه نیز بر موضع دولتش مبنی بر «فراخواندن همه‌ی بازیگران به تنش‌زدایی و خویشتن‌داری» تأکید کرد.

یوشیماسا هایاشی، دبیر ارشد هیئت وزیران ژاپن گفت دولتش نسبت به وضعیت خاورمیانه «عمیقاً نگران» است و «قویاً هر اقدامی را که منجر به وخامت اوضاع شود محکوم می‌کند.» او افزود ژاپن همه‌ی اقدامات دیپلماتیک ضروری را برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت انجام می‌دهد.

بن سائول، گزارشگر ویژه‌ی سازمان ملل در امور حقوق بشر و مقابله با تروریسم حمله‌ی اسرائیل به ایران را اقدامی دیگر در جهت زیر پا گذاشتن «ممنوعیت استفاده از زور نظامی در چارچوب حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد» خواند که «حق بشر به زندگی را تهدید می‌کند.»

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه‌ی روسیه می‌گوید با هر دو طرف ایرانی و اسرائیلی گفتگو کرده است. لاوروف در مصاحبه با شبکه‌های رادیویی روسیه گفت: «ما در این گفتگوها خیلی روشن صحبت کردیم. ما به اسرائیل گفتیم که ایران به دنبال تشدید تنش‌ها نیست.»

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه‌ی ایالات متحده نیز در سخنان خود در نشست گروه ۷ در کاپری ایتالیا، از اشاره به خبر حمله‌ی اسرائیل به ایران طفره رفت و گفت: «درباره‌ی این قضیه حرفی ندارم، جز این‌که ایالات متحده در این عملیات تهاجمی نقشی نداشته است.»

حمله به عراق و سوریه؟

رسانه اسرائیلی جورازلم پست از شنیده شدن صدای انفجار در اصفهان، در مرکز ایران و همچنین در استان سویدا در جنوب سوریه، همچنین در محدوده استان‌های بغداد و بابل در نخستین ساعات صبح جمعه خبر داد و آن را به نقل از «گزارشات محلی» منتشر کرد.

عراق تا این لحظه هر انفجاری داخل این کشور را تکذیب کرده اما گفته رادارهایش چندین پهپاد را ردگیری کرده‌اند.

سوریه اما حمله اسرائیل به یک مرکز نظامی در این کشور را تایید کرد. به گزارش خبرگزاری دولتی سوریه (سانا)، وزارت دفاع سوریه اعلام کرد که حدود ساعت ۲:۵۵ بامداد جمعه، اسرائیل پایگاه‌های پدافند هوایی سوریه را در منطقه جنوب این کشور هدف حمله موشکی قرار داده و این حمله خسارات مادی در پی داشته است.

خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) نیز به نقل از صابرین نیوز که نزدیک به سپاه است نوشت استان السویداء در جنوب سوریه هم هدف حمله اسرائیل قرار گرفته است.

به گزارش ایرنا، اسرائیل فرودگاه «الثعله» در سویداء را هدف قرار داده است. چندین نقطه در حومه درعا در جنوب سوریه هم هدف حملات اسرائیل قرار گرفته‌اند.

ایرنا نوشت که فرودگاه کشاورزی در شهر ازرع، فرودگاه نظامی الثعله و گردان راداری واقع میان شهر ازرع و دهستان قرفا در جنوب سوریه از دیگر مناطقی هستند که هدف حمله اسرائیل بودند.

همزمان با این حملات، صدای انفجار در منطقه الامام استان بابل عراق نیز شنیده شده و این را شبکه المیادین نزدیک به حزب الله لبنان تأیید کرده است. ایرنا نوشته است که در مورد صدای انفجار در بابل آنها نمی‌توانند مستقل تایید کنند که ماهیت انفجار چه بوده است.

تغییر پروازها در ایران

 شرکت هواپیمایی فلای دوبی در بیانیه‌ای که به خبرگزاری فرانسه فرستاد، نوشت که پس از دریافت هشدار رسمی پروازهای خود به ایران را لغو کرده است. این شرکت نوشت که راستای هشداری که در نوتام (اعلامیه به مأموریت‌های هوایی) دریافت کرده است، تمام پروازهای امروزش به ایران را لغو کرده است.

 خبرگزاری اسوشیتدپرس نوشت که پروازها در غرب ایران بدون هیچ توضیحی، تغییر مسیر داده‌اند. شرکت‌های هواپیمایی امارات و فلای دبی مستقر در شهر دبی، امارات متحده عربی، که حدود ساعت ۴:۳۰  صبح بر فراز آسمان غرب ایران بودند، تغییر مسیر دادند.

این خبرگزاری نوشت: «هشدارهای محلی به هوانوردان حاکی از آن بود که فضای هوایی ممکن است بسته شده باشد.»

 خبرگزاری مهر از تعلیق برخی از پروازها در ایران خبر داد.

این خبرگزاری به نقل از مدیر روابط عمومی شرکت فرودگاهی نوشت پرواز‌های تهران، اصفهان و شیراز، فرودگاه‌های غرب، شمال غرب و جنوب غرب به حالت تعلیق درآمدند. این شرکت از مسافران خواسته است که پیش‌ از حرکت، اطلاعات پرواز را چک کنند.

به گزارش مهر، پروازهای فرودگاه خمینی و مهرآباد تا ساعت ۱۰:۳۰ صبح امکان پذیرش و اعزام مسافر راه نخواهد داشت.

کمی پس از آن مدیر روابط عمومی شرکت فرودگاه‌ها در گفتگو با مهر گفت که تمام پروازهای فرودگاه مهرآباد به حالت عادی بازگشت.

ایرنا نوشت که هم پروازهای فرودگاه خمینی تهران و هم پروازهای فرودگاه مهرآباد تهران، به حالت عادی بازگشته است. ایرنا از قول شرکت فرودگاه‌های کشور از مسافران خواست قبل از رفتن به فرودگاه اطلاعات وضعیت پروازشان را از شرکت‌های هواپیمایی بگیرند.

نقشه پروازها بر فراز ایران نشان می‌دهد که هم‌زمان با انتشار خبر حمله اسراییل به منطقه ای در اصفهان، بسیاری از هواپیماها بر فراز حریم هوایی ایران، تغییر مسیر داده‌اند. هنوز به‌صورت رسمی وضعیت پرواز‌ها و اینکه آسمان ایران منطقه پرواز ممنوعه است یا نه، اعلام نشده است.

واکنش‌های امنیتی به حمله

 سخنگوی ارتش اسرائیل پس از انتشار خبر حمله اسرائیل به سایتی در ایران به شهروندان این کشور گفت هیچ تغییری در  دستورالعمل‌های امنیتی و مراقبتی به مردم اسرائیل وجود ندارد.

 سفارت آمریکا در اورشلیم پس از گزارش حمله اسرائیل به ایران، هشدار امنیتی صادر کرد. تایمز اسرائیل نوشت که سفارت ایالات متحده در اورشلیم خطاب به کارمندان وزارت خارجه این کشور و خانواده‌های آنها نوشت که «در پی گزارش‌هایی مبنی بر انجام حمله تلافی‌جویانه اسرائیل در داخل ایران» احتیاط فراوان کنند.

در این هشدار امنیتی سفارت آمریکا از کارمندانش خواسته که سفرهایشان را به مناطق تل آویو، بئرشبا و اورشلیم محدود کنند. کارمندان مجاز به تردد بین این سه شهر هستند.

استرالیا نیز از شهروندانش خواست از اسرائیل خارج بشوند.

تاثیر گزارش‌ها از حمله اسرائیل به ایران بر بازارهای جهانی

در پی خبرهای منتشر شده در ارتباط با انفجار در اصفهان، قیمت نفت در بازارهای آسیایی بیش از سه درصد افزایش یافت و قیمت طلا هم افزایش زیادی داشته است.

شاخص سهام در ژاپن، هنگ‌کنگ و کره جنوبی پس از انتشار این خبر نزولی شده است.

 رویترز نوشت قیمت نفت در واکنش به گزارش‌هایی مبنی بر حمله اسرائیل به سایتی در ایران، ۳ دلار افزایش یافت. قیمت نفت برنت با ۳ درصد افزایش به ۸۹.۷۴ دلار در ازای هر بشکه رسید.

شاخص بورس نیکی ۲۲۵ توکیو نیز در واکنش به خبر حمله‌ی اسرائیل ۲.۶۶ درصد (معادل بیش از هزار نقطه) سقوط کرد که بالاترین میزان سقوط آن در سه سال گذشته است.