بریتانیا، آلمان و فرانسه به دنبال صدور قطعنامه علیه ایران در آژانس ـ آمریکا مخالف است

خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه ۹ خرداد/ ۲۹ مه به نقل از سه دیپلمات اروپایی خبر داد که بریتانیا، فرانسه و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای را علیه ایران پیش از نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تدوین کرده‌اند و به نظر می‌رسد که مصمم هستند علی‌رغم مخالفت متحد آمریکایی‌شان آن را نهایی کنند.

هفته گذشته نیز خبرهایی مبنی بر اختلاف دیدگاه آمریکا و سه کشور اروپایی بر سر نحوه مقابله با برنامه هسته‌ای ایران متشر شده بود. آمریکا نگران است که تقابل کنونی با ایران بر سر این پرونده می‌تواند سطح تنش در خاورمیانه را بیشتر کند و این برای دولت آمریکا پیش از انتخابات ریاست‌ جمهوری در ماه نوامبر خبر ناخوشایندی است.

یک مقام ارشد اروپایی در همین رابطه گفت:

به صورت معمول نحوه برحورد تهران با چنین قطعنامه‌هایی، مقابله به مثل و افزایش سطح فعالیت‌های هسته‌ای است.

در خرداد و آبان ماه ۱۴۰۱ شورای حکام دو قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران صادر کرد. پس از قطعنامه نخست، ایران به کلیه همکاری‌های فراپادمانی مبتنی بر اعتمادسازی خود خاتمه داد و بیش از ۲۰ دوربین نظارتی آژانس را از تأسیسات هسته‌ای جمع‌آوری کرد.

در ادامه و پس از قطعنامه شورای حکام در ۲۶ آبان ۱۴۰۱، ایران با اعلام آغاز تولید اورانیوم ۶۰ درصد در مجتمع فردو، به کارگیری سانتریفیوژهای  IR-6 به جای سانتریفیوژ‌های نسل اول، تجهیز سالن B فردو با هشت زنجیره جدید و همچنین، گازدهی به دو زنجیره جدید ماشین‌های پیشرفته در نطنز، واکنش نشان داد.

حال ۱۸ ماه از آخرین قطعنامه شورای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران می‌گذرد. در آخرین قطعنامه تنبیهی، شورای حکام از ایران خواسته بود تا با تحقیقات بازرسان در مورد ذرات اورانیوم کشف‌شده در سه سایت اعلام‌نشده همکاری کند.

در حالی که تعداد سایت‌های مورد بحث به دو مورد کاهش یافته است، ایران هنوز در مورد منشاء ذرات اورانیوم توضیحی نداده است. در همین اثنا موضوعات اختلافی دیگری هم به وجود آمده است، از جمله اینکه تهران با ورود بسیاری از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخالفت کرده است.

اروپایی‌ها در شرایط کنونی پیش‌نویس متنی را با ۳۵ کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اشتراک گذاشته‌اند که خواستار تحقیق گسترده در مورد برنامه هسته‌ای ایران است و از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد به جای گزارش فصلی یک «گزارش جامع» درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران تهیه کند.

صدور قطعنامه در شورای حکام البته الزاماً به معنای ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل نیست. سه کشور اروپایی که عضو برجام هستند تا اکتبر سال آینده فرصت دارند در مورد برنامه هسته‌ای ایران و امکانات موجود در قطعنامه ۲۲۳۱ برای فعال کردن مکانیسم ماشه فشار وارد کنند. دوره زمانی قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان ضامن اجرای برجام ۱۵ ماه دیگر به پایان می‌رسد و اگر تا آن زمان اعضای باقی‌مانده در این توافق به سمت فعال کردن مکانیسم ماشه نروند، قطعنامه‌های تحریمی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران پیش از ۲۲۳۱ ملغی می‌شوند.

همین موضوع اروپا را در موقعیت دشواری قرار داده است. از طرفی چشم‌انداز دستیابی به توافقی محدود یا گسترده با ایران وجود ندارد و از دیگر سو از دست رفتن ابزارهای فشار حقوقی مانند قطعنامه‌های تحریمی سازمان ملل، برخورد با برنامه هسته‌ای ایران را دشوارتر از پیش می‌کند.

فعلاً دو گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز دوشنبه نشان داده است که ایران با سرعت ثابتی در حال غنی‌سازی اورانیوم تا نزدیک درجه تسلیحاتی است. همزمان مذاکرات با هدف بهبود همکاری‌ تهران با ناظر هسته‌ای سازمان ملل هم متوقف شده است.

قدرت‌های غربی می‌گویند که هیچ هدف غیرنظامی در غنی‌سازی تا سطح ۶۰ درصد وجود ندارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید هیچ کشور دیگری بدون ساخت سلاح هسته‌ای این کار را انجام نداده است. ایران می‌گوید اهدافش کاملاً صلح‌آمیز است.