در گفت‌وگو با هما سعید: «دادخواهی یگانه راه مقاومت و تغییر وضع موجود افغانستان است»

سه سال از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان می‌گذرد و به همین مناسب بنیاد رسانه‌ای زمانه با دکتر هما سعید، نویسنده و پژوهشگر حوزه حقوق بشر، حقوق زنان و متخصص سازوکارهای عدالت‌خواهی در دوران پس از جنگ و منازعه گفت‌وگو کرده است.

در پاسخ به پرسش‌های زمانه، هما سعید از پیشگامی زنان داخل افغانستان در دادخواهی می‌گوید.

او توضیح می‌دهد که اگرچه «آپارتاید جنسیتی» می‌تواند بازنمای وضعیت سیاسی افغانستان باشد، اما فعلا چنین مفهومی در حقوق بین‌المللی جرم‌انگاری نشده است و در مقابل ابزار و تمهید حقوقی‌ای که در قوانین بین‌المللی وجود دارد و می‌تواند مورد استفاده دادخواهان قرار بگیرد، «تعذیب جنسیتی» (Gender Persecution) است.

سعید همچین از ناعدالتی‌های ساختاری در افغانستان در تناظر با تداوم جنگ و تغییر رژیم‌های سیاسی در طی چهار دهه و نیم گذشته سخن می‌گوید.

او ضمن اشاره به سابقه طرح موضوع «عدالت انتقالی» از اوایل سال ۲۰۰۰ تصریح می‌‌کند که آمریکا و متحدانشان در جنگ علیه طالبان و القاعده بر جنگ‌سالارانی اتکا کردند که ناقض آشکار حقوق بشر بودند و بدین تریب موضوع اجرای عدالت برای قربانیان جنگی این جنایت‌کاران و احقاق حقوق آنها را به حاشیه راندند و راه را بر «فرهنگ معافیت» جنایتکاران از محاکمه و جزا گشودند. این درحالی است که «صلح بدون عدالت و عدالت بدون صلح هیچ کدام نمی‌تواند پایدار باشد.»

هما سعید با نهادهای مختلفی چون سازمان ملل متحد همکاری می‌کند. او دارای مدرک دکترای جرم‌شناسی از دانشگاه لوون بلژیک و کارشناسی ارشد حقوق بشر است و دوره کارشناسی علوم سیاسی خود را نیز در زمینه عدالت انتقالی و جرم‌های اقتصادی-دولتی کامل کرده است.

نوشته‌های سعید در مجلات و کتاب‌های دانشگاهی بین‌المللی منتشر شده است که تحقیقات و تجربیات او در زمینه عدالت انتقالی، جنایات اقتصادی-دولتی و توانمندسازی زنان و قربانیان را بازتاب می‌دهند.

مشروح گفت‌وگوی زمانه با دکتر هما سعید را بشنوید:

در سایت زمانه بشنوید: