بازنمایی معلولیت در گفتمان ترامپ؛ آیا حقوق افراد دارای معلولیت در آمریکا در خطر است؟

ایالات متحده که در سال ۱۹۹۰ «قانون آمریکایی‌های دارای معلولیت»، موسوم به اِی‌دی‌اِ‌ی، را به تصویب رساند، به‌عنوان یکی از پیشگامان در زمینه اجرای حقوق معلولان شناخته می‌شود. با این حال، ورود مجدد دونالد ترامپ به کاخ سفید نگرانی‌های بسیاری را در میان فعالان حقوق افراد دارای معلولیت برانگیخته است.

بر اساس آخرین برآورد سازمان بهداشت جهانی، حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر، معادل ۱۶ درصد از جمعیت جهان، با دست‌کم یک نوع معلولیت زندگی می‌کنند. بدین ترتیب، می‌توان گفت از هر هشت دوست، همکار، همسایه یا عضو خانواده، یک نفر به «بزرگ‌ترین اقلیت‌ جهان» تعلق دارد.

تعریف معلولیت بسیار گسترده است و شرایط مختلف فیزیکی، ذهنی و شناختی را در برمی‌گیرد. در ذهن بسیاری از ما «معلولیت» (impairment) و «ناتوانی» (disability) مفاهیمی در هم‌تنیده و جدایی‌ناپذیر هستند، اما باید به این نکته توجه داشت که پژوهشگران غالبا میان این دو تفاوت قائل می‌شوند.

معلولیت به وضعیتی اطلاق می‌شود که در اثر تفاوت‌های فیزیکی، شناختی و مشابه آن به وجود می‌آید. در سوی مقابل، ناتوانی به فرآیندی اشاره دارد که در آن، یک فرد در چارچوب نظام‌ ارزشی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادیِ جامعه «سالم‌سالار» از حقوق خود محروم می‌شود و فرصت بهره‌گیری از یک زندگی مستقل و عزتمند را از دست می‌دهد.

برای مثال، فردی را در نظر بگیرید که به دنبال یک تصادف رانندگی، از صندلی چرخدار برای رفت و آمد استفاده می‌کند؛ او دارای «معلولیت» است. اما اگر این فرد نتواند برای رفتن به محل تحصیل یا کار خود، مانند سایرین از وسایل حمل و نقل عمومی، نظیر مترو یا اتوبوس، استفاده کند، او «ناتوان» شده است.

این‌جا است که جایگاه نظام حکمرانی و نقش سیاستمداران در زندگی افراد دارای معلولیت به گونه‌ای پررنگ و معنادار جلوه می‌کند. آن‌ها یا با هنجارهای سالم‌سالار همراه می‌شوند و با بازتولید کلیشه‌های تبعیض‌آمیز، عرصه را بر معلولان تنگ می‌کنند یا با تلاش برای حذف عوامل ناتوان‌ساز از زندگی روزمره معلولان، زمینه را برای مشارکت آن‌ها در امور اجتماعی به‌عنوان شهروندانی برابر با سایرین فراهم می‌آورند.

بازگشت ترامپ به کاخ سفید بی‌شک پیامدهای خاص خود را برای زندگی افراد دارای معلولیت در پی خواهد داشت. این نوشتار بر آن است تا مروری کوتاه بر بازنمایی معلولیت در گفتمان ترامپ داشته باشد.

معلولیت در گفتمان دونالد ترامپ

فِرِد ترامپ، برادرزاده دونالد ترامپ، در کتاب خاطرات خود که تابستان سال جاری منتشر شد، جزییاتی شوکه‌کننده را در رابطه با عمویش افشا کرد.

فِرِد که پسرش به بیماری سخت فلج مغزی دچار است، در این کتاب نوشت هنگاهی که با ترامپ از وضعیت پسرش و هزینه‌های سنگین درمان او سخن گفته، ترامپ پاسخ داده: «شاید این‌گونه افراد تنها باید بمیرند.»

به گفته فرد، ترامپ در آن گفت‌وگو استدلال کرد با توجه به «شرایط» این افراد و «همه هزینه‌ها»، مرگ احتمالا بهترین گزینه برای آن‌ها خواهد بود.

این تنها نمونه از بازنمایی معلولیت در سخنان ترامپ نیست. او مارس ۲۰۲۴ در جریان کارزار انتخاباتی خود در ایالت جورجیا، لکنت زبان جو بایدن را به سخره گرفت.

دیده‌بان اِی‌دی‌اِی، گروه حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، با راه‌اندازی کارزاری در واکنش به این رویداد، از ترامپ خواست به تمسخر معلولان خاتمه دهد و از سه میلیون آمریکایی که لکنت دارند، عذرخواهی کند.

ترامپ پیش‌تر در نوامبر ۲۰۱۵ و در جریان کارزار انتخاباتی خود، به تفاوت ظاهری دستان سرژ کوالسکی، خبرنگار تحقیقی نیویورک‌تایمز طعنه زده و با حرکاتی تحقیرآمیز از آن تقلید کرده بود.

در رخدادی دیگر در سال ۲۰۱۹، ترامپ با لویس آویلا، کهنه‌سرباز ارتش آمریکا که در اثر انفجار بمب کنار جاده‌ای در افغانستان یک پای خود را از دست داده بود، دیدار کرد. آویلا به دلیل شدت جراحات وارده در دوران خدمت، بعدها با دو سکته قبلی و آسیب‌های مغزی نیز مواجه شد.

تا این لحظه از روایت، دیدار ترامپ با این کهنه‌سرباز آمریکایی می‌توانست برای بسیاری امیدوارکننده و حتی الهام‌بخش باشد، اما داستان به همین جا ختم نشد. ترامپ پس از ملاقات با آویلا به مارک میلی، رییس وقت ستاد مشترک ارتش آمریکا، رو کرد و گفت: «چرا چنین افرادی را به اینجا می‌آورید؟ هیچ‌کس نمی‌خواهد آن‌ها را ببیند، زخمی‌ها را.»

این تنها اظهار نظر منفی ترامپ درباره حضور سربازان آمریکایی دارای معلولیت در انظار عمومی نیست. نشریه آتلانتیک سپتامبر ۲۰۲۳ گزارش داد ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید، بارها از مسئولان خواسته بود که کهنه‌سربازان معلول را از مراسم رژه نظامی کنار بگذارند.

یکی از جنجالی‌ترین اظهارات ترامپ درباره معلولیت به سپتامبر ۲۰۲۴ و اوج کارزاهای انتخاباتی اخیر مربوط می‌شود.

در آن زمان، کامالا هریس، نامزد حزب دموکرات، از مرز ایالات متحده و مکزیک بازدید کرد. یک روز پس از این رویداد، ترامپ به آن واکنش نشان داد و این بار از معلولیت به‌مثابه ابزاری برای تحقیر بایدن و هریس و سیاست‌های آن‌ها سود جست: ترامپ رقبای خود را «معلول ذهنی» خطاب کرد.

ترامپ در سخنرانی خود در ایالت ویسکانسین گفت:

این اظهارات با اعتراض شدید گروه‌های حامی حقوق افراد دارای معلولیت روبه‌رو شد و حتی حامیان ترامپ در حزب‌ جمهوری‌خواه نیز از آن انتقاد کردند.

لیندسی گراهام، سناتور کهنه‌کار جمهوری‌خواه از ایالت کارولینای جنوبی، در واکنش به سخنان ترامپ تاکید کرد انتقاد از یک سیاستمدار باید متوجه سیاست‌های او باشد، نه چیز دیگری.

گراهام افزود:

ماریا تاون، مدیر انجمن آمریکایی افراد دارای معلولیت، موسوم به اِی‌اِی‌پی‌دی، در بیانیه‌ای به سخنان ترامپ اعتراض کرد و هشدار داد:

روزنامه نیویورک‌تایمز نیز این سخنان را «شوکه‌کننده» خواند.

وب‌سایت پروگرِسیو با اشاره به سابقه طولانی ترامپ در استفاده ابزاری از معلولیت به‌عنوان استعاره‌ای برای تحقیر رقیبانش نوشت او با ترویج چنین رویکردی، عملا خود را نیز هدف گفتمان تبعیض‌آمیز، سالم‌سالار و معلول‌ستیز قرار می‌دهد.

پیش‌تر ویدیویی از ترامپ منتشر شده بود که او را در حالتی نشان می‌داد که نتوانسته بود تعادل خود را در یک مسیر شیب‌دار حفظ کند.

پروگرِسیو افزود منتقدان ترامپ پس از مشاهده این ویدیو، با طعنه زدن به سن و ناتوانی‌های فیزیکی فزاینده‌اش، او را به سخره گرفتند. به عبارت دیگر، ترامپ خود قربانی همان گفتمانی شد که بارها و بارها در سخنانش آن را ترویج داده بود.

دولت دوم ترامپ زندگی افراد دارای معلولیت را چگونه تحت تاثیر قرار خواهد داد؟

وب‌سایت «جهان معلولان» ۲۷ آبان پس از پیروزی ترامپ در انتخابات هشدار داد «پروژه ۲۰۲۵» که از سوی اندیشکده محافظه‌کار «بنیاد هریتج» به‌عنوان نقشه راه دولت جمهوری‌خواه آمریکا تهیه شده، می‌تواند پیامدهای منفی قابل توجهی برای افراد دارای معلولیت در این کشور به دنبال داشته باشد.

این طرح در پی حذف یا کاهش قابل توجه نظارت فدرال بر اجرای قوانین مهمی چون «قانون آمریکایی‌های دارای معلولیت» و بخش‌هایی از «قانون توان‌بخشی» است. افزون بر این، پیشنهاد حذف وزارت آموزش‌ در «پروژه ۲۰۲۵» مطرح شده است؛ نهادی که نقشی محوری در تعیین استانداردهای خدمات آموزشی برای دانش‌آموزان دارای معلولیت و رسیدگی به شکایات ناشی از تبعیض در مدارس ایفا می‌کند.

این پروژه همچنین خواهان اعمال محدودیت‌های بیشتر در زمینه استفاده از مِدیک‌اِید، طرح دسترسی افراد و خانواده‌های کم‌درآمد به مراقبت‌های بهداشتی و درمانی در آمریکا، است. این تغییرات می‌تواند دسترسی بسیاری از افراد دارای معلولیت به خدمات بهداشتی و حمایت‌های اجتماعی را با چالش جدی مواجه کند.

«جهان معلولان» در پایان مطلب خود نوشت به نظر می‌رسد «پروژه ۲۰۲۵» به جای اولویت دادن به گسترش دسترسی به خدمات و ارتقای شمول اجتماعی، مسیری را می‌پیماید که در نتیجه آن، حمایت‌ها و تضمین‌های قانونی برای افراد دارای معلولیت به‌شدت تضعیف خواهند شد.

هرچند ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی‌اش کوشیده بود راه خود را از «پروژه ۲۰۲۵» جدا نشان دهد، اما در نهایت به‌عنوان رییس‌جمهوری آمریکا شماری از چهره‌های برجسته مرتبط با این طرح را در دولت خود به کار گمارد که از آن جمله می‌توان به راس وات، تام هُمَن، برندان کار و جان رَتکلیف اشاره کرد.

پیامدهای نفوذ این طرز تفکر در دولت ترامپ بی‌درنگ آشکار شد. ترامپ دوم بهمن و تنها یک روز پس از برگزاری مراسم تحلیفش، به اداره هوانوردی فدرال دستور داد به استخدام‌های خود در چارچوب سیاست‌های «تنوع، برابری و شمول» پایان دهد.

رویکرد حمایتی «تنوع، برابری و شمول» به سیاست‌هایی اشاره دارد که در استخدام افراد، تنوع آن‌ها بر اساس نژاد، قومیت، جنسیت، گرایش جنسی و معلولیت را در نظر می‌گیرد و با اتخاذ تبعیض مثبت می‌کوشد این تنوع و تکثر را در محیط کار بازتاب دهد.

کاخ سفید دوم بهمن در بیانیه‌ای اعلام کرد:

کاخ سفید افزود اداره هوانوردی فدرال در دولت بایدن «افراد دارای معلولیت شدید ذهنی، مشکلات روان‌پزشکی و فلج کامل» را به استخدام درآورد اما ترامپ این طرح «غیرقانونی و خطرناک» را بلافاصله متوقف کرد.

این در حالی است که اداره هوانوردی فدرال برای دست‌کم یک دهه، از جمله در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، از اختیارات ویژه خود به منظور استخدام معلولان بهره گرفته بود. با این حال، این سیاست به معنای چشم‌پوشی از استانداردهای تعیین‌شده نبود و تنها آن دسته از افراد دارای معلولیت که واجد شرایط حرفه‌ای بودند، امکان تصدی این مشاغل را داشتند.

حال باید منتظر ماند و دید واکنش افراد دارای معلولیت و گروه‌های حامی آن‌ها به رویکرد قابل انتظار دولت دوم ترامپ چگونه خواهد بود.

آیا معلولان در انتخابات اخیر از برنامه‌های هریس رضایت داشتند؟

خبرگزاری آسوشیتدپرس سه هفته پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر ایالات متحده، با استناد به گزارش دانشگاه راتگِرز نوشت حدود ۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزار شهروند آمریکایی دارای معلولیت، واجد شرایط شرکت در انتخابات هستند.

اگر خانواده‌های افراد دارای معلولیت را نیز به این تعداد اضافه کنیم، خواهیم دید که حدود یک سوم از رای‌دهندگان آمریکایی به‌طور مستقیم با مسائل مربوط به معلولیت در تعامل روزانه هستند.

بر اساس مطالعه دانشگاه راتگرز، افراد دارای معلولیت، خانواده‌های آن‌ها و گروه‌های حامی حقوق معلولان معتقدند مساله معلولیت به قدر شایسته و کافی در کارزارهای انتخاباتی ترامپ و هریس نمود نیافته و دو نامزد اصلی رقابت‌ها معلولان و دغدغه‌های آن‌ها را مورد توجه قرار نداده‌اند.