کرونا خشونت در خانه و خیابان را افزایش داده است

سازمان پزشکی قانونی اعلام کرد در سه ماهه نخست سال جاری و همزمان با موج اول شیوع کرونا در ایران، بالغ بر ۱۴۶ هزار نفر به واسطه خشونت و نزاع به این سازمان مراجعه کرده‌اند. شیوع کرونا به تشدید ارتکاب به خشونت در خیابان‌ها و خانه‌ها منجر شده است. طبق اعلام سازمان بهزیستی در مدت مشابه روزانه بالغ بر ۳هزار و ۸۰۰ تماس با این سازمان برقرار شده است که بیشتر تماس‌ها به خشونت خانگی مربوط بوده‌اند.

سازمان پزشکی قانونی آمارهای «مراجعین نزاع» در سه ماهه نخست سال جاری را اعلام کرده است. ارقامی که نشان از ثبت ۱۴۶ هزار و ۳۵۳ نزاع در سه‌ماهه نخست امسال دارند.

برمبنای گزارش پزشکی قانونی همزمان با شیوع ویروس کرونا در ایران، ۱۰۱ هزار و ۷۲۱ مرد، و ۴۴ هزار و ۶۳۲ زن در طول این مدت به خاطر نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند. سال گذشته مراجعات ناشی از نزاع به این سازمان در کل سال، ۵۷۴۹۶۱ مورد گزارش شده بود.

براساس آمارهای جدید پزشکی قانونی، استان تهران با ۲۲ هزار و ۷۱۰ مورد، بیشترین موارد نزاع و خشونت را در بهار ۹۹ ثبت کرده است. استان‌های خراسان رضوی با ۱۲ هزار و ۸۶۸ مورد و آذربایجان شرقی با ۱۰ هزار و ۳۳۴ مورد در رده دوم و سوم قرار دارند. استان تهران سال گذشته نیز با نزدیک به ۱۰۰هزار مورد نزاع در طول یکسال، در وضعیتی مشابه قرار داشت.

نزدیک به ۴ هزار تماس روزانه با اورژانس اجتماعی

آمارهای فوق از این جهت قابل تامل‌اند که همزمان گزارش‌ها از افزایش خشونت‌هایی که الزاما در آمارهای پزشکی قانونی ثبت نمی‌شوند خبر حکایت دارند. هشدار جهانی درباره افزایش خشونت خانگی و خصوصاً خشونت علیه زنان، در شرایط قرنطینه، ایران را نیز شامل می‌شود. زنان ایران اما در برابر خشونت خانگی از حمایت قانون برخوردار نیستند و فشارهای اجتماعی در بسیاری از موافق حتی مانع رجوع آن‌ها به نهادهای معدود امدادرسان می‌شود.

حتی با درنظر گرفتن این مسئله و همچنین خودداری از ارائه آمارهای مرتبط با خشونت علیه زنان در ایران، مقام‌ها و مسئولان محلی در ماه‌های اخیر از چندین برابر شدن تماس با اورژانس اجتماعی خبر می‌دهند. سازوکاری که به صورت ویژه به خشونت خانگی، همسرآزاری، کودک‌آزاری و سالمندآزاری اختصاص پیدا کرده است. بنا بر اعلام مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی، «در ۳ ماه نخست امسال، روزانه به صورت میانگین حدود ۳ هزار و ۸۰۰ تماس با اورژانس اجتماعی در سراسر کشور برقرار شده و از این تعداد حدود ۳۰۰ مورد به اعزام تیم به محل منجر شده است».

برمبنای اظهارات مدیرکل بهزیستی استان‌های البرز، خراسان شمالی و اصفهان،  درخواست کمک و گزارش خشونت (به‌ویژه خشونت خانگی) به  اورژانس اجتماعی در فروردین سال جاری در استان البرز ۱۰ برابر، در خراسان شمالی ۷ برابر و در اصفهان در طول سه‌ماهه نخست سال ۵۰ درصد افزایش داشته است.  

بحران دامنه‌دار فقر و بیکاری

شیوع ویروس کرونا و تبعات روانی ناشی از آن بحران خشونت در ایران را آشکارتر کرده است. در این بحران نمی‌توان از نقش فقر و بار سنگین کرونا بر وضعیت معیشتی مردم صرف نظر کرد. دولت جمهوری اسلامی با بحران کسری بودجه ناشی از تحریم‌های نفتی و فساد سازمان‌یافته روبه‌روست و با وجود این‌که در ایران گسترش کووید-۱۹ تنها عامل آسیب‌های گسترده اقتصادی و اجتماعی نیست، اما به نوبه خود ضربه مهلکی بر بدنه اقتصاد ایران وارد کرده است. مطابق با گزارش معاونت اقتصادی وزارت رفاه، بالغ بر ۴,۸ میلیون شغل معادل ۲۰,۳ درصد از کل رقم اشتغال در ایران، به خاطر کرونا آسیب دیده‌اند. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس هم برآورد کرده همه‌گیری ویروس کرونا در ایران «در بهترین حالت ۲,۹ میلیون نفر و در بدترین حالت ۶,۴ میلیون نفر» از جمعیت شاغلان کشور بکاهد.

مصطفی اقلیما، رئیس انجمن مددکاری ایران در این رابطه گفته: همراه با شیوع کرونا، نگرانی نسبت به وضعیت ناپایدار اقتصادی، بیکاری و فقر، هم زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی شده و هم خانواده‌ها را متزلزل کرده است.

او گفته ریشه‌یابی افزایش آمار طلاق و خشونت‌های خانگی در سال‌های اخیر ما را «حتما» به مسئله اقتصاد خانواده‌ها می‌رساند و مسئولان باید بیش از گذشته به فکر مدیریت بحران و احتمال تداوم‌داشتن این وضعیت باشند.

در پیوند گسترش فقر و بیکاری، و آسیب‌های اجتماعی، رئیس پلیس آگاهی تهران ابتدای مرداد سال جاری اعلام کرد بیش از ۵۰ درصد دستگیرشدگان سرقت‌ها در سه ماه اخیر، «بار اولی» بوده‌اند.

در همین زمینه: