کرونا، واکسن، کووید طولانی و نامه دانشمندان

موج ابتلا به کرونا در جهان نه تنها فروکش نکرده بلکه بالا گرفته،  اروپا به شدت درگیر کروناست و برخی کشورهای اروپایی در هفته‌ای که گذشت وارد دومین دوره تعطیلی و مقررات منع رفت و آمد شدند. بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، تا ظهر روز جمعه ۱۶ اکتبر/ ۲۵ مهر شمار رسمی مبتلایان به ویروس کرونا در جهان از مرز ۳۸ میلیون  و ۵۰۰  نفر گذشت و بیماری کووید-۱۹ دست کم جان یک میلیون  و ۱۰۰ هزار نفر را گرفته است.

تازه‌های واکسن 

میلیاردها نفر ساکن کره زمین بی‌صبرانه منتظر خبر تولید واکسن ایمن و موثری برای کرونا هستند. بیش از ۱۷۰ تیم از پژوهشگران در سراسر جهان شبانه روز روی واکسن کرونا کار می‌کنند. 

 در حال حاضر ۴۵ واکسن مرحله آزمایش‌های بالینی بر روی انسان را می‌گذرانند، ۹۱ واکسن در مرحله پیش بالینی به صورت فعال در حال آزمایش روی حیوانات هستند. شش واکسن برای استفاده محدود تأیید شده‌اند (که دو واکسن روسی و چینی در این دسته قرار می‌گیرند) و هنوز هیچ واکسنی برای استفاده تمام‌عیار و در مقیاس تجاری و گسترده تأییدیه نگرفته است. 

تهیه و توزیع واکسن کاری زمان بر و دشوار است، اما دانشمندان وعده داده‌اند تا سال آینده واکسنی ایمن و موثر روانه بازار شود. 

تنباکو در واکسن کرونا

دو شرکت بیوتکنولوژی در حال کار روی استفاده از گیاه تنباکو به عنوان یکی از عناصر واکسن کرونا هستند. مسوولان این پژوهش می‌گویند هر چند ممکن است عجیب به نظر برسد ولی در نهایت گیاه تنباکو هم یک گیاه است.

نحوه کار واکسن در بدن به این صورت است که با فریب دادن سیستم ایمنی بدن، این طور القا می‌کند که ویروس وارد بدن شده و در نتیجه وقتی ویروس واقعی خود را نشان داد، بدن می‌تواند با ویروس مقابله کند. البته برای اینکار راه‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از آن‌ها معرفی چیزی شبیه به ویروس به سیستم ایمنی بدن است و این همین روشی است که قرار است در تهیه واکسن از گیاه تنباکو از آن استفاده شود.

خبرهای امید بخش از واکسن چینی

بر اساس نتایج آزمایش مستقلی که بر روی این واکسن صورت گرفته و به تازگی در نشریه پزشکی لسنت منتشر شده، واکسن چینی (BBIBP-CorV) ایمن است و توانایی تولید آنتی‌بادی در بدن را دارد. آزمایش‌ جدید روی این واکسن در افرادی در رده سنی بین ۱۸ تا ۸۰ سال صورت گرفته است و در بدن تمامی افراد مورد آزمایش این واکسن آنتی‌بادی تولید کرده است.

عمر ویروس کرونا بر روی اسکناس و تلفن 

ویروس کرونا و عامل بیماری کووید-۱۹ می‌تواند بر روی سطوحی نظیر اسکناس، صفحه تلفن  و فولاد ضدزنگ (stainless steel) تا ۲۸ روز همچنان قابل سرایت باقی بماند. براساس  نتایج مطالعه اخیر سازمان ملی علوم استرالیا ویروس کرونا بسیار بیش از آنچه تصور می‌شد دوام می‌آورد.

البته نتایج این آزمایش مربوط به محیط آزمایشگاهی است. این آزمایش در محیطی تاریک صورت گرفته است. نور اشعه فرابنفش (اولترا وایولت) می‌تواند ویروس کرونا را از بین ببرد، به همین دلیل برخی از متخصصان در مورد این که ویروس از طریق سطح بتواند منتقل شود تردید دارند. ویروس کرونا بیش از هر چیز وقتی فرد مبتلا سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند منتقل می‌شود.

نتیجه مطالعه اخیر دانشمندان استرالیایی اما با باورهای پیشین تفاوت عمده‌ای دارد. نتایج آزمایش‌های قبلی عمر ویروس کرونا را روی اسکناس و شیشه دو تا سه روز، و بر روی پلاستیک و فولاد ضد زنگ حداکثر شش روز نشان می‌داد.

اگر می‌خواهید معیاری برای مقایسه داشته باشید، توجه کنید که ویروس آنفولانزا در همین شرایط تا ۱۷ روز قابل سرایت باقی  می‌ماند.

نظر سازمان جهانی بهداشت این است که در حال حاضر هیچ مورد تایید شده‌ای از انتقال بیماری کووید-۱۹ از طریق غذا یا بسته‌بندی غذا گزارش نشده است.

کووید طولانی

حتما تا الان متوجه شده‌اید که شدت و مدت بیماری کووید-۱۹ در میان تمام مبتلایان یکسان نیست. اغلب مبتلایان دوره نسبتا کوتاه و ملایمی از بیماری را پشت سر می‌گذارند، اما برخی از بیماران مدت طولانی را با علایم بیماری از جمله خستگی دایم، درد ادامه دار و مشکلات تنفسی برای ماه‌ها تجربه می‌کنند، شرایطی که به آن «کووید طولانی» می‌گویند. 

تاکنون بیشترین تمرکز روی نجات جان افراد در دوره بیماری بوده، اما هر روز تعداد بیشتری از بیماران سابق از ادامه عواقب دراز مدت ابتلا به کرونا شکایت می‌‌کنند. این که چرا عده‌ای از مردم گرفتار کووید طولانی و عده‌ای دیگر کاملا درمان می‌شوند سوالی است که هنوز پاسخی برای آن یافته نشده است. حتی علایم کووید طولانی برای همه یکسان نیست و بیماران تجربه‌های کاملا متفاوتی داشته‌اند. آنچه که در بین تمام بیماران «کووید طولانی» مشترک بوده، خستگی مفرط است. از دیگر علایم  «کووید طولانی» می‌توان به از نفس افتادگی، سرفه‌ای که درمان نمی‌شود، درد مفاصل، درد عضلات، مشکلات شنیداری و بصری، سردرد، کاهش حس بویایی و چشایی و آسیب دیدن قلب، ریه، کلیه و شکم اشاره کرد.  

در برخی نیز مشکلات روانی از جمله افسردگی، اضطراب و اختلال در فکر کردن به طور واضح گزارش شده است.

شهرهای شلوغ محملی برای همه‌گیری کرونا

ویروس جدید کرونا به سرعت در جایی که ساکنانش در جوامع کوچک و نزدیک به هم زندگی می‌کنند پخش می‌شود، اما در شهرهای بزرگ و شلوغ جایی که ساکنان محله‌های مختلف با هم در ارتباط هستند به مرور زمان و آهسته‌تر پخش می‌شود. در نهایت در شهرهای شلوغ نسبت به مناطق کوچک و دور افتاده افراد بیشتری به ویروس مبتلا می‌شوند.

دانشمندان در دانشگاه آکسفورد (بریتانیا) نحوه پخش ویروس کرونا را در جوامع با سایزها و جمعیت‌ و تراکم متفاوت مدل سازی کردند و داده‌های آماری از شهرهای متراکمی نظیر ووهان چین و مناطق کم تراکم در ایتالیا را در این مدل ریاضی قرار دادند. پژوهشگران آکسفورد به این نتیجه رسیدند که در مناطقی که به نسبت شلوغ نیستند و افراد بیشتر در محله خودشان می‌مانند، خرید و معاشرت می‌کنند در مدت کوتاهی موارد ابتلا به کووید-۱۹ به شدت افزایش می‌یابد. در شهرهای شلوغ اما مردم با دوره طولانی‌تری از شیوع بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند.

دانشمندان اطلاعات ۱۳۰ شهر از سراسر جهان را در این مدل قرار دادند و به نتایج مشابهی رسیدند.

کرونا و مقداری اضافه وزن 

حتی اضافه وزن در حد متوسط هم می‌تواند خطر ابتلا به کووید-۱۹ شدید را افزایش دهد.

پیش از این گفته می‌شد که افراد مبتلا به چاقی مفرط بیش از سایرین ممکن است به موارد شدید و خطرناک کرونا مبتلا شوند، اما اکنون در مورد اضافه وزن حتی به حد متوسط هم هشدار داده شده است. اضافه وزن یک مشکل فراگیر جهانی است و بنابر آمار سازمان جهانی بهداشت نزدیک به دو میلیارد نفر در جهان در سال ۲۰۱۶ اضافه وزن داشته اند.

در آمریکا به ویژه مشکل وزن بالاتر از حد معمول بسیار دیده می‌شود. ۴۰ درصد بزرگسالان آمریکایی مبتلا به چاقی مفرط هستند و ۳۲ درصد دیگر اضافه وزن دارند.

نامه دانشمندان

در حالی‌که به نظر می‌رسد ویروس کرونا و گونه‌های جهش یافته آن مدت‌ها با ما باشند، دانشمندان در مورد این ویروس و مقابله با آن اتفاق نظر دارند. 

در نامه‌‌ای که اخیرا در ژورنال پزشکی معتبر لنست منتشر شده و به امضای ده‌ها دانشمند از اروپا و آمریکای شمالی رسیده است، دانشمندان هشدار داده‌اند که وقت اقدام در مورد این ویروس همین الان است.

دانشمندان در این نامه با اشاره به وضعیت حاضر و ابتلای بیش از ۳۵ میلیون نفر در سراسر جهان به این ویروس و ورود موج دوم به اروپا هشدار داده‌اند که زمستان در راه است و باید در مورد خطر کووید-۱۹ و استراتژی‌های موثر به طور واضح و روشن صحبت کرد.

در این نامه دانشمندان با ذکر جزییات آنچه مطالعات علمی تاکنون به ما نشان داده به شرح چگونگی  شیوع و بایدها و نباید‌ها پرداخته‌اند. در بخشی از این نامه با انتقاد از تصور نسبتا رایج ایجاد «جامعه مقاوم» برای مبارزه با کرونا آن را تصوری که پایه‌های علمی ندارد عنوان کرده‌‌اند. تئوری جامعه مقاوم بر این اساس است که گروهی از جامعه که نسبتا کم‌تر آسیب پذیر و بیشتر مقاوم هستند بدون کنترل رها شده و در معرض بیماری قرار می‌گیرند و همزمان تنها از جمعیت آسیب پذیر مراقبت می‌شود. دانشمندان در این نامه نوشته‌اند: «این استدلال غلط توسط شواهد علمی تایید نشده است»

در این نامه با اشاره به فراگیری و افزایش سریع موارد بیماری در آمریکا، اروپا و دیگر نقاط جهان خاطر نشان کرده‌اند که «اقدام قاطع و فوری در این رابطه حیاتی» است.

امضاکنندگان این نامه می‌گویند اقداماتی که در زمینه نابودی و کنترل بیکاری صورت می‌گیرد باید مورد حمایت برنامه‌های مالی و اجتماعی قرار گیرد که جامعه را به مبارزه با بیماری تشویق کرده و همچنین نابرابری‌هایی که توسط این پاندمی تشدید شده را مورد توجه قرار دهد. ادامه تعطیلی کسب و کارها و مقررات قرنطینه در کوتاه مدت و تست، ردگیری و جداسازی بیماران از نظر دانشمندان باید با جدیت دنبال شود تا بتوانیم روزی به زندگی عادی برگردیم و اقتصاد را ترمیم کنیم.

در همین زمینه